ARSLAN PAŞA CAMİİ Bugün Yunanistan sınırları içinde bulunan Yanya’da XVII. yüzyılda yapılmış Arslan Paşa Külliyesi’ne ait cami.
Müellif: Semavi Eyice
1017 Ramazanında (Aralık 1608) düzenlenen vakfiyesine göre Tırhala (şimdi Trikkala) sancak beyi ve sonraları Rumeli beylerbeyi olan Arslan Paşa (veya Ağa) tarafından medrese, zâviye-imaret ve türbe ile birlikte yaptırılmıştır. 1081’de (1670-71) Yanya’yı ziyaret eden Evliya Çelebi caminin mimarisini, süslemelerini ve içindeki minberi ile minaresini överek anlatmakta ve caminin kapısı üstünde 1027 (1618) yılını veren celî hatla yazılı tarih kitâbesini kaydetmektedir. Hazîrede Arslan Paşa ailesinin türbeleri vardır. Avlu kapısı önünde Kapıcıbaşı Mustafa Bey bir köşk yaptırmış, bunun tarihini de bizzat Evliya Çelebi yazmıştır. Avlunun göle bakan tarafında ise Arslan Paşa’nın büyük bir aşhane-imareti vardır.
Kale içinde yüksek bir arazide bulunduğundan ancak merdivenle ulaşılan Arslan Paşa Camii kesme taştan yapılmış olup kare bir mekândan ve bunu örten tek kubbeden ibarettir. Rumeli camilerinin çoğunda görüldüğü gibi sekizgen sağır yüksek bir kubbe kasnağına sahiptir. Kasnak dört taraftan kemerli payandalarla desteklenmiştir. Kiremit örtülü olan kubbe yarım küre biçiminde olmayıp kasnağın hatlarını devam ettiren bir piramit şeklindedir. Caminin bitişiğinde, alt katında kâgir kemerleri bulunan bol pencereli bir ilâve kısım vardır.
Caminin kıble tarafında uzanan geniş hazîrenin içinde ise yakın bir tarihe kadar sekiz köşeli bir plana göre yapılmış olan ve kubbesi kiremit örtülü Arslan Paşa Türbesi bulunmaktaydı.
BİBLİYOGRAFYA
Evliya Çelebi, Seyahatnâme, VIII, 648-649.
A. Bon, Retour en Grèce, Atina 1952, s. 115.
Ayverdi, Avrupa’da Osmanlı Mimârî Eserleri IV, s. 293-294, 369.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1991 yılında İstanbul’da basılan 3. cildinde, 401-402 numaralı sayfalarda yer almıştır.