İBN NÜMEYR

160 (777) yılı civarında Kûfe’de doğdu. Aslen Yemenli olup Kûfe’ye yerleşen Hemdân kabilesinin Hârif koluna mensuptur. Babası Abdullah b. Nümeyr, çoğu Ṣaḥîḥ-i Müslim’de olmak üzere 578 rivayeti Kütüb-i Sitte’de yer alan tanınmış bir hadis hâfızıdır. İbn Nümeyr ilim tahsiline babasından hadis öğrenerek başladı; Muhammed b. Bişr, Süfyân b. Uyeyne, İsmâil b. Uleyye, Vekî‘ b. Cerrâh, Muhammed b. Fudayl, Mervân b. Muâviye gibi şahsiyetlerden hadis öğrendi. Muhammed b. Yahyâ ez-Zühlî, Ebû Hâtim er-Râzî, Ebû Zür‘a er-Râzî, Ya‘kūb b. Şeybe, Ya‘kūb el-Fesevî, Bakī b. Mahled, Abdullah b. Ahmed b. Hanbel ve Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî kendisinden hadis konusunda faydalanan belli başlı talebeleridir. Buhârî ve Müslim Ṣaḥîḥ’lerinde, Ebû Dâvûd ve İbn Mâce Sünen’lerinde doğrudan, Tirmizî ve Nesâî ise Buhârî aracılığıyla ondan rivayette bulundular. Ṣaḥîḥ-i Buḫârî’de yirmi iki, Ṣaḥîḥ-i Müslim’de 573 rivayeti yer alır.

Ebû Hâtim er-Râzî, Ebü’l-Hasan el-İclî, Ebû Dâvûd ve Nesâî gibi hadis münekkitlerinin sika olarak nitelendirdiği ve hadislerinin delil olarak kullanılabileceğini belirttiği İbn Nümeyr’i İbn Ebû Hâtim cerh ve ta‘dîl konusunda otorite kabul etmiş, cerh ve ta‘dîl ile ilelü’l-hadîse dair bazı görüşlerine el-Cerḥ ve’t-taʿdîl adlı eserinde yer vermiştir. Ahmed b. Hanbel de İbn Nümeyr’den övgüyle bahsetmiş, Yahyâ b. Maîn ve Ahmed b. Hanbel Kûfeli râvilerle ilgili değerlendirmelerde onun görüşlerini esas almışlardır. İbn Nümeyr Şâban veya Ramazan 234’te (Mart veya Nisan 849) Kûfe’de vefat etti.

BİBLİYOGRAFYA

İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, VI, 413.

Buhârî, et-Târîḫu’l-kebîr, I, 144.

a.mlf., et-Târîḫu’ṣ-ṣaġīr, II, 364.

İclî, es̱-S̱iḳāt, s. 406.

Fesevî, el-Maʿrife ve’t-târîḫ, I, 209.

İbn Ebû Hâtim, el-Cerḥ ve’t-taʿdîl, I, 320-328.

İbn Şâhîn, Târîḫu esmâʾi’s̱-s̱iḳāt (nşr. Abdülmu‘tî Emîn Kal‘acî), Beyrut 1406/1986, s. 285.

Dârekutnî, el-ʿİlel (nşr. Mahfûzürrahman Selefî), Riyad 1985, II, 141.

Kelâbâzî, Ricâlü Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî, II, 658.

İbn Mencûye, Ricâlü Ṣaḥîḥi Müslim, II, 184.

İbn Mâkûlâ, el-İkmâl, III, 235-236.

İbnü’l-Kayserânî, el-Cemʿ beyne ricâli’ṣ-Ṣaḥîḥayn, Beyrut 1405/1985, II, 442.

Sem‘ânî, el-Ensâb (Bârûdî), II, 305; V, 647.

Mizzî, Tehẕîbü’l-Kemâl, XXV, 566-570.

İbn Abdülhâdî, ʿUlemâʾü’l-ḥadîs̱, II, 93-94.

Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, IX, 244-245; XI, 455-457.

a.mlf., Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, II, 439-440.

Safedî, el-Vâfî, III, 304.

İbn Kesîr, el-Bidâye, X, 312.

İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, IX, 282-283.

İbnü’l-İmâd, Şeẕerât, II, 81.

Ziriklî, el-Aʿlâm, VII, 92.