İBNÜ’l-AHREM

250’de (864) doğdu. Babası ve ilk dönemlerde kendisi İbnü’l-Kirmânî diye tanınmıştır. Tahsil için Nîşâbur dışına hiç çıkmadığı belirtilmiş olup Yahyâ b. Muhammed ez-Zühlî, Ebû Ali el-Kabbânî ve Muhammed b. Nasr el-Mervezî gibi hocalardan istifade etti. Başta Hâkim en-Nîsâbûrî olmak üzere Ebû Abdullah İbn Mende ve daha pek çok kişi kendisinden hadis rivayetinde bulundu.

Hadis ilimlerinde, özellikle de ilel ve ricâl konularında iyi yetişmiş bir âlim olan İbnü’l-Ahrem’in dönemin ilim adamlarıyla zaman zaman ilmî tartışmalara katıldığı belirtilmekte ve Arapça’yı iyi kullandığı söylenmektedir. Hadis alanındaki başarısı sebebiyle İbnü’l-Ahrem’i akranlarına tercih eden İbn Huzeyme, tartışmalı meselelerde onun görüşlerini benimsemiştir (Zehebî, Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, III, 865). İbnü’l-Ahrem 14 Cemâziyelâhir 344’te (5 Ekim 955) vefat etti.

Onun kaynaklarda zikredilen ve genellikle Ṣaḥîḥayn üzerine yapılmış müstahrec türü çalışmalar olduğu anlaşılan eserleri şunlardır: el-Müstaḫrec ʿale’ṣ-Ṣaḥîḥayn, el-Müsnedü’l-kebîr, Ebü’l-Abbas Muhammed b. İshak es-Serrâc’ın isteği üzerine hazırladığı el-Müstaḫrec ʿalâ Ṣaḥîḥi Müslim, el-Muḫtaṣarü’ṣ-ṣaḥîḥ el-müttefeḳu ʿaleyh, el-ʿAvâlî, Kitâbü’r-Risâle (Hediyyetü’l-ʿârifîn, II, 41).

BİBLİYOGRAFYA

İbn Nukta, et-Taḳyîd li-maʿrifeti ruvâti’s-sünen ve’l-mesânîd (nşr. Kemâl Yûsuf el-Hût), Beyrut 1408/1988, s. 125.

Zehebî, Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, III, 864-866.

a.mlf., Aʿlâmü’n-nübelâʾ, XV, 466-469.

a.mlf., el-İʿlâm bi-vefeyâti’l-aʿlâm (nşr. Riyâd Abdülhamîd Murâd – Abdülcebbâr Zekkâr), Beyrut 1412/1991, s. 146.

a.mlf., Târîḫu’l-İslâm: sene 331-350, s. 312-313.

Yâfiî, Mirʾâtü’l-cenân, II, 336-337.

İbn Tağrîberdî, en-Nücûmü’z-zâhire, III, 313.

Süyûtî, Ṭabaḳātü’l-ḥuffâẓ (Lecne), s. 355-356.

İbnü’l-İmâd, Şeẕerât, II, 368.

İbnü’l-Gazzî, Dîvânü’l-İslâm (nşr. Seyyid Kisrevî Hasan), Beyrut 1411/1990, I, 163.

Hediyyetü’l-ʿârifîn, II, 41.

Kettânî, er-Risâletü’l-müstetrafe (Özbek), s. 21.

Kays Âl-i Kays, el-Îrâniyyûn, II/2, s. 390-391.