1197 (1783) yılının sonlarında düzenlenen vakfiyesinden anlaşıldığına göre Isparta’daki kütüphane, Halil Hamîd Paşa’nın Hacı Abdi Efendi Camii içinde yaptırdığı kâgir binada bulunmaktaydı. İki hâfız-ı kütüb, bir bevvâb ve bir ferrâşın görevlendirildiği kütüphaneye başlangıçta 449 cilt kitap konulmuştur. Vakfiyede ayrıca hâfız-ı kütüblerin kütüphane kurucusunun tahsis ettiği evlerde oturacakları ve şehir müftüsünün her hafta kütüphaneye gelip kitapları sayacağı belirtilmiştir. Halil Hamîd Paşa Kütüphanesi koleksiyonu, daha sonraki yıllarda yapılan bağışlarla ve Eğridir ilçesindeki Yılanlıoğulları’ndan Şeyh Ali Ağa’nın kütüphanesinden nakledilen eserlerle oldukça zenginleşmiştir. Bugün kitaplar, 1969 yılında yaptırılan yeni kütüphane binasında muhafaza edilmektedir.
Halil Hamîd Paşa’nın Burdur’da kurduğu kütüphane hakkında ise fazla bilgi yoktur. M. Zeki Oral’ın tesbit ettiği bir kitabın baş tarafındaki vakıf kaydına göre Halil Hamîd Paşa Burdur’da yaptırdığı kütüphanesine de bazı kitaplar vakfetmiştir. Vakıf kaydı 1197 (1783) yılına ait olduğuna göre bu kütüphane Isparta’daki kütüphane ile hemen hemen aynı tarihte kurulmuştur. Bir arşiv kaydında Halil Hamîd Paşa’nın Burdur’da Çeşmecizâde Medresesi’ne koyduğu kitaplardan bahsedilmektedir. Anlaşıldığı kadarıyla Halil Hamîd Paşa Burdur’da müstakil bir kütüphane kurmamış, medrese içinde bir kütüphane tesis etmiştir. Yine M. Zeki Oral’ın tesbit ettiğine göre bu kütüphanede 117 cilt kitap bulunduğu rivayet edilmiştir.
BİBLİYOGRAFYA
Halil Hamîd Paşa’nın Isparta’da kurduğu kütüphanenin vakfiyesi, VGMA, nr. 628, s. 547-556.
BA, Cevdet-Maârif, nr. 1471.
Erünsal, Türk Kütüphaneleri Tarihi II, s. 109-110, 175, 176, 179, 204.
Nimet Bayraktar – Mihin Lugal, Bibliography on Manuscript Libraries in Turkey and The Publications on the Manuscripts Located in these Libraries, Istanbul 1995, s. 21.
M. Zeki Oral, “Mevcut Vesikalara Göre Burdur Kütüphaneleri ve Kitap Vakfiyeleri Vesikaları”, TTK Belleten, XXIV/94 (1960), s. 235-236.
A. Türabi Tütüncü, “Halil Hamîd Paşa Vakfiyesi ve Isparta Kütüphanesi”, TKDB, XX/2 (1971), s. 86-92.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1997 yılında İstanbul’da basılan 15. cildinde, 318 numaralı sayfada yer almıştır.