HÂTIB b. AMR

Resûl-i Ekrem’in müşriklerin zulmü sebebiyle Erkam b. Ebü’l-Erkam’ın evine sığınması hadisesinden ve Hz. Ömer’den önce müslüman oldu. Müşriklerin şiddetli baskılarına göğüs gerdi. Sevde bint Zem‘a ile evli olan kardeşi Sekrân ve diğer kardeşi Selît ile birlikte Habeşistan’a hicret etti. Onun Habeşistan’a ilk hicret eden müslümanlar arasında yer aldığı ve Habeş toprağına ilk ayak basan sahâbî olduğu söylendiği gibi Habeşistan’a yapılan her iki hicrette bulunduğu da rivayet edilmektedir. Hâtıb, Medine’ye hicretin başlamasından önce Mekke’ye döndü; oradan da Medine’ye hicret etti. Hz. Peygamber’le birlikte Bedir ve Uhud gazvelerine katıldı. Belâzürî’nin bildirdiğine göre, İslâmiyet’in ilk yıllarında Kureyş’ten yazı yazmayı bilen sayılı kişilerden biri olduğu için Resûl-i Ekrem’in vahiy kâtipliğini de yaptı. Güzel konuşması sebebiyle “Kureyş’in hatibi” diye anılan, Hudeybiye’de Mekkeliler’i temsil eden ve Mekke’nin fethi sırasında müslüman olan Süheyl b. Amr da onun kardeşidir. Habeşistan’da veya Mekke’ye döndükten sonra Medine’ye hicret edemeden orada vefat eden kardeşi Sekrân’dan dul kalan Sevde bint Zem‘a’yı Hz. Hatice’nin vefatından sonra Resûlullah ile onun evlendirdiği söylenmektedir.

BİBLİYOGRAFYA

İbn İshak, es-Sîre, s. 125, 157, 205-206.

İbn Hişâm, es-Sîre, I, 281, 285.

İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, I, 204; III, 405.

Belâzürî, Fütûh (Fayda), s. 692.

İbn Abdülber, el-İstîʿâb, I, 347-348; IV, 41.

İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, I, 434; II, 412; VI, 64.

İbn Hudeyde el-Ensârî, el-Miṣbâḥu’l-muḍî fî küttâbi’n-nebiyyi’l-ümmî (nşr. Muhammed Azîmüddin), Beyrut 1405/1985, I, 85-86.

İbn Seyyidünnâs, ʿUyûnü’l-es̱er, II, 316.

İbn Hacer, el-İṣâbe, I, 301; IV, 40.

M. Mustafa el-A‘zamî, Küttâbü’n-nebî, Riyad 1401/1981, s. 52.