GRIMME, Hubert

24 Ocak 1864 tarihinde Paderborn’da doğdu. Babası, Münster Akademisi’nce kendisine ilk fahrî doktora pâyesi verilen lise müdürü ve Saverland’ın mahallî şairi Friedrich W. Grimme’dir. Yüksek öğrenimini Münster’de bir sömestr okuduktan sonra Berlin’de Semitistik, Germanistik ve klasik filoloji bölümlerinde tamamladı. Eduard Sachau’un yanında tamamladığı Palmyra in muslimischer Zeit adlı teziyle doktor unvanını kazandı (1886). Daha sonra Münster’de Almanca ve Latince okuttu. 1889 yılında doçent unvanı ile yeni kurulan Freiburg Üniversitesi Şarkiyat Bölümü’ne öğretim üyesi tayin edildi. Üç yıl sonra profesör, 1909’da da aynı üniversitenin rektörü oldu. Ertesi yıl Münster Üniversitesi’ne davet edilerek yeni kurulan şarkiyat bölümünün başına getirildi. Burada yaklaşık yirmi yıl öğretim üyeliği yaptıktan sonra 1929 yılında emekliye ayrıldı; 5 Eylül 1942’de öldü.

Doğu ülkelerini birçok defa ziyaret eden Grimme 1905 yılında Cezayir, Tunus ve Fas’ı dolaşmış, 1909’da uzunca bir süre Mısır ve Filistin’de bulunmuş, 1911’de tekrar Mısır’a ve Yunanistan üzerinden İstanbul’a gitmiş, 1927’de son defa Kahire ve Filistin’i ziyaret etmiştir.

Eserleri. Grimme, Kitâb-ı Mukaddes ve Kur’ân-ı Kerîm üzerindeki çalışmalarının yanında Süryânî ve İbrânî metrik sistemleriyle Filistin’de ve Güney, Kuzey Arabistan’da bulunan kitâbeler hakkında yaptığı incelemelerle tanınmıştır. Eserlerinden bazıları şunlardır:

1. Mohammed I: Das Leben (Münster 1892); Mohammed II: Einleitung in den Koran, System der koranischen Theologie (Münster 1895). I. ciltte Hz. Peygamber’in hayatını ve şahsiyetini, II. ciltte Kur’ân-ı Kerîm’in sistematiğini konu edinen Grimme bu eserde, araştırmacıların hadis külliyatı ve siyer kitaplarında yer alan rivayetlerin sahih ve uydurma olanlarını tesbit hususunda sağlam bir yol bulamadıklarını, ayrıca bu kaynaklardaki haberlerde Mekke döneminin açık bir şekilde aksettirilmediğini ileri sürerek çalışmalarını çok zengin ve sağlam bir kaynak kabul ettiği Kur’an’a dayandırdığını söyler. Bu çalışmasında kabul edilmesi mümkün olmayan tuhaf bir iddia ile ortaya çıkmıştır. Bu iddiaya göre ilk ve orijinal şekliyle İslâmiyet, bir din olmaktan çok o günkü topluma hâkim olan sosyal bozuklukların düzeltilmesini ve bilhassa zenginlerle fakirler arasındaki farklılıkların giderilmesini hedef alan ve bunun için de fakirlere yardım edilmesini bir vecîbe olarak emreden sosyal bir harekettir. Ayrıca Hz. Muhammed’in başlangıçta yeni bir din tebliğcisi kişiliğiyle ortaya çıkmadığını ve insanları sosyalizme çağırdığını iddia etmiştir. Peygamber’i sosyalist bir reformcu gibi gösteren bu iddia Batılılar arasında dahi kabul görmemiş, meselâ Hollandalı müsteşrik C. Snouck-Hurgronje yazdığı uzun bir makalede Resûl-i Ekrem’i bir sosyalist davetçi gibi göstermenin doğru olmadığını belirtmiştir.

2. Mohammed. Die weltgeschichtliche Bedeutung Arabiens (München 1904).

3. Der Koran (Paderborn 1923). Kur’ân-ı Kerîm’in Almanca tercümesidir (eser ve makalelerinin bir listesi için bk. Taeschner, s. 386-392).

BİBLİYOGRAFYA

J. Fück, Die Arabischen Studien in Europa, Leipzig 1955, s. 317.

Necîb el-Akīkī, el-Müsteşriḳūn, Kahire 1980, II, 414.

C. Snouck-Hurgronje, “Une nouvelle biographie de Mohammed (H. Grimme, Mohammed)”, Revue de l’histoire des religions, sy. 30, Paris 1894, s. 48-70, 149-178.

F. Taeschner, “Hubert Grimme”, ZDMG, sy. 96 (1942), s. 381-392.

Muhammed Kâmil Ayyâd, “Ṣafaḥât min târîḫi’l-istişrâḳ”, MMLADm., XLIV/4 (1979), s. 793-794.