CUNBUR, Fatma Müjgân

12 Ocak 1926’da İstanbul Fatih’te doğdu. Babası İbrahim Salih, annesi Seniye Hanım’dır. İstanbul’daki kısa süre dışında öğrenimini Ankara’da yaptı, Ankara Kız Lisesi’ni (1944), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü (1948) bitirdi. Doktorasını eski edebiyat dalında (Gülşehrî ve Mantıku’t-Tayr’ı) tamamladıktan sonra (1952) yazma eserlere karşı duyduğu ilgi onu kütüphaneciliğe yöneltti. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi’ndeki yazma eserleri tasnif etti, ardından Millî Kütüphane’ye tayin edildi (1954). Millî Kütüphane’nin kurucusu Adnan Ötüken’in yurt dışında bulunduğu 1959-1960 yıllarında müdür vekilliği yaptı. Adnan Ötüken’in Millî Kütüphane’den ayrılması üzerine kütüphane müdürlüğüne getirildi ve emekliye ayrılıncaya kadar (1986) görev adlarında yapılan değişikliklerle ve zaman zaman ayrılıp yeniden dönerek Millî Kütüphane’de çalıştı. Kütüphaneye yeni bina yerinin seçilmesi, binanın yapılması ve kütüphanenin taşınmasında (1965-1983), kitap sayısının arttırılmasında büyük gayret sarfetti. Kütüphanenin sadece kitapların bulunduğu bir mekân olmanın ötesinde çeşitli bilimsel toplantı, konferanslar, konser ve sergilerle canlı bir kültür merkezi haline gelmesinde çaba harcadı. Kültür Bakanlığı müşavirliği yıllarında Türkiye kütüphanelerindeki yazma eserlerin kataloglarının hazırlanmasıyla uğraştı. Anadolu kütüphanelerinde çalıştı. 1980’de yeniden Millî Kütüphane başkanlığına tayin edildi. Bu arada Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü’nde 1960-1982 yılları arasında yazma eserler, kataloglama ve paleografya derslerini okuttu. Yazılarında Müjde Nasiboğlu, Salim Şehidoğlu takma adlarını da kullanan Müjgân Cunbur 25 Eylül 2013 tarihinde Ankara’da öldü.

Kadın hakları ve folklor araştırma dernekleriyle Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü üyesi olan Müjgân Cunbur, UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Yönetim Kurulu’nda görev yapmış (1975-1978), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih-Yüksek Kurumu’na bağlı Atatürk Kültür Merkezi’nde aslî üye olmuş, bu kurumun çeşitli kollarında faaliyet göstermiştir (1984-2001). Kurum tarafından yayımlanan Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi’nde alt grup başkanı olarak çalışmıştır. 1948 yılından itibaren Kırşehir Gazetesi, Erdem, Bilge, Belleten, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, Türk Folklor Araştırmaları, Hisar, Ka-De-Fe, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Millî Işık, Önasya, Selâmet, Türk Dili, Türk Edebiyatı, Türk Kadını, Türk Kültürü, Türk Yurdu, Vakıflar Dergisi gibi yayın organlarında pek çok yazı yazmış, mahallî yazarların eserlerinin tanıtılmasına da hizmet etmiştir. Çevresindeki gençleri yazmaya teşvik etmesi, yazdıklarının basılmasına ön ayak olması da onun önemli hizmetleri arasındadır. Yurt içinde ve yurt dışında pek çok toplantıya katılmıştır.

Türk kültürü alanında çalışan yerli ve yabancı pek çok bilim adamının saygısını kazanan Müjgân Cunbur’a çeşitli ödüller verilmiştir. Türk Folkloruna Üstün Hizmet Belgesi, Türkiye Millî Kültür Vakfı Türk Kültürüne Üstün Hizmet armağanı (1986), İLESAM’ın Türk Kültürüne Üstün Hizmet ödülü, Türk Folklor Araştırmaları Kurumu İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet ödülü, Türk Kütüphaneciler Derneği Üstün Hizmet ödülü (1995) bunlardandır. Hakkında üniversitelerde hazırlanmış mezuniyet tezleri bulunmaktadır. Sadece işin tekniğiyle ilgilenen bir kütüphaneci değil bir öğretmen-kütüphaneci olan Cunbur kendisinden önce gelenlerden aldıklarını geliştirerek kendisinden sonrakilere devretmiştir. Ölümü üzerine yazılan yazılarda onun insana verdiği değer üzerinde özellikle durulmuştur.

Eserleri. Bibliyografya, Katalog: Fuzuli Hakkında bir Bibliyografya Denemesi (İstanbul 1956); Fârâbî Bibliyografyası: Kitap-Makale (Ankara 1973, İsmet Binark ve Nejat Sefercioğlu ile birlikte); Ali Kuşçu Bibliyografyası (ölümünün 500. yıl dönümü dolayısıyla, Ankara 1974); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu I (1987, Altınay Sernikli, Dursun Kaya ve Hülya Yollagül ile birlikte); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu II (1988, Altınay Sernikli ve Dursun Kaya ile birlikte); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu III (1992, Altınay Sernikli ve Dursun Kaya ile birlikte); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu IV (1994-2005, Altınay Sernikli ve Dursun Kaya ile birlikte); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu V (1997, Altınay Sernikli, Dursun Kaya ve Niyazi Ünver ile birlikte); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu VI (Ankara 2001, Altınay Sernikli ve Dursun Kaya ile birlikte); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu: Türkçe Divanlar (2001, Dursun Kaya ve Niyazi Ünver ile birlikte); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu VII: Cönkler (2002, Dursun Kaya ve Niyazi Ünver ile birlikte); Millî Kütüphane Yazmalar Kataloğu VIII: Şiir Mecmuaları (2005, Dursun Kaya, E. Selma Kutlu ve Niyazi Ünver ile birlikte); Türk Dil Kurumu Kütüphanesi Yazma Eserler Kataloğu (Ankara 1999); Türkiye Basmaları Toplu Kataloğu. Arap Harfli Türkçe Eserler: 1729-1928 I-IV (1990-2004, Dursun Kaya, Niyazi Ünver ve İncila Kahveci’yle birlikte).

Türk Kültürü: Başakların Sesi: Türk Halk Şairleri Eserleri ve Hayatları (1956); Fuzuli Divanı (Ankara 1958, Kenan Akyüz başkanlığında Süheyl Beken ve Sedit Yüksel ile birlikte); Yunus Emre’de Namaz (1957); Yunus Emre’nin Gönlü (1959); Atatürk ve Millî Kültür (1973, 1981; 2006, Sakarya Valiliği); Karacaoğlan: Hayatı ve Şiirleri (1973, 1985); Gelibolulu Mustafa Âlî, Hattatların ve Kitap Sanatçılarının Destanları (Menâkıb-ı Hünerverân) (Ankara 1982); Anadolu’nun Bütünleşmesinde Ahmed Yesevi’nin Yeri (1997); Son Asır Türk Şairleri: Kemâlü’ş-Şuarâ (haz. İbnülemin Mahmud Kemal, I, Ankara 1999); Karacaoğlan Bütün Şiirleri (2001); Yunus Emre’ye Göre Ahlak Değerleri (2011).

Kadın: Türk Kadın Yazarlarının Eserleri: Bibliyografya: 1928-1955 (1955); Millî Mücadele’de Türk Kadını (1983, İ. Enginün ve C. Özdemir ile birlikte); Osmanlı Dönemi Türk Kadın Şairleri (2011); Türk Kadını İçin (1997, 2007); Türk Kadınının Şiiri (antoloji, 1970, Neriman Saryal Duranoğlu ile birlikte). Müjgân Cunbur ayrıca Ziya Gökalp’in Yeni Hayat ve Doğru Yol (Ankara 1976) adlı eserlerini yayıma hazırlamıştır.

BİBLİYOGRAFYA

İhsan Işık, Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi, Ankara 2002, s. 255.

İnci Enginün, “Milli Kütüphane Yeni Binasında Hizmete Girerken” (Müjgân Cunbur ile sohbet), Kaynaklar, sy. 2, Ankara 1984, s. 49-60.

Ahmet Kot, “Cunbur, F. Müjgân”, TDEA, II, 90-91.

“Cunbur, Fatma Müjgân”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, Ankara 2002, II, 490-491.

“Cunbur, Müjgân”, Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, İstanbul 2003, I, 275.