BÜNYÂMİN

Kur’ân-ı Kerîm dışındaki kaynaklarda ve özellikle yahudi kutsal kitabında Bünyâmin hakkında ayrıntılı bilgi mevcuttur. Ahd-i Atîk’te Bünyâmin Binyamîn olarak geçmekte ve Ya‘kūb’un Rahel adlı karısından doğduğu belirtilmektedir (Tekvîn, 35/16). Ya‘kūb’un diğer çocukları o Harran’da dayısının yanında bulunduğu sırada doğmuş, Bünyâmin ise Harran’dan Ken‘an’a döndükten sonra dünyaya gelmiştir. Bünyâmin’in doğumu sırasında ölen annesi ona Ben-oni (kederimin oğlu) adını koymuş, fakat babası onun adını “uğur ve bereket” anlamında Bünyâmin (sağ elin oğlu) diye değiştirmiştir (Tekvîn, 35/16-20). Bünyâmin’in babası nezdindeki değerine ve Hz. Yûsuf’un Mısır’daki ikameti esnasında diğer kardeşleriyle olan münasebetlerine dair Tevrat’ta verilen bilgiler (Tekvîn, 42-45) büyük ölçüde Kur’an’daki bilgilere uymaktadır. Bünyâmin kelimesi Ahd-i Atîk’te İsrâiloğulları’nın on iki sıbtından birinin yani Bünyâmin neslinden gelenlerin de adıdır.

Kur’ân-ı Kerîm’de Yûsuf sûresinde Hz. Ya‘kūb’un Yûsuf’un dışındaki çocuklarından, dolayısıyla Bünyâmin’den de isim zikredilmeden bahsedilir. Yûsuf öteki kardeşleriyle konuşurken ondan, “Baba bir kardeşiniz” (Yûsuf 12/59) diye söz etmekte, diğer âyetlerde ise Bünyâmin “Yûsuf’un kardeşi” diye geçmektedir (Yûsuf 12/8, 59, 69, 70, 76 vd.).

Kur’an’da dolaylı olarak Bünyâmin’den şöyle bahsedilir: Hz. Yûsuf Mısır’da maliye nâzırı olduktan sonra kıtlık sebebiyle zahire almak için Mısır’a gelen kardeşlerini tanır, fakat aralarında öz kardeşi Bünyâmin’i göremez. Kardeşlerinin yüklerini hazırlattıktan sonra onlardan bir sonraki gelişlerinde baba bir kardeşlerini de getirmelerini ister; aksi takdirde zahire alamayacaklarını bildirir. Kardeşleri geri döndüklerinde durumu babalarına anlatır ve Bünyâmin’i de kendileriyle beraber göndermesi gerektiğini söylerler. Yûsuf’tan sonra en çok Bünyâmin’i seven ve onu Yûsuf’un yerine koyan Hz. Ya‘kūb, Yûsuf’un başına gelenlerin Bünyâmin’in de başına gelebileceği endişesiyle birinci Mısır yolculuğunda onu kardeşleriyle göndermemişti. Ancak bu defa Bünyâmin’i koruyacaklarına dair onlardan kesin söz aldıktan sonra Allah’a tevekkül edip onu göndermeye razı olur.

Hz. Ya‘kūb’un on bir oğlu ikinci gelişlerinde Yûsuf’un yanına girerler. Yûsuf Bünyâmin’i yanına alır ve kendisinin kardeşi Yûsuf olduğunu ona açıklar. Daha sonra Yûsuf kardeşlerinin yükünü hazırlattıktan sonra adamlarına Bünyâmin’in yükü içerisine bir su kabı saklamalarını tenbih eder, yola çıkacakları sırada da yüklerini aratır; su kabı Bünyâmin’in yükü içinde bulunur. Ya‘kūboğulları şeriatına göre Yûsuf Bünyâmin’i Mısır’da alıkor. Kardeşleri de babalarına söz verdikleri için Bünyâmin’i almadan geri dönemeyeceklerini Yûsuf’a bildirirler. Yûsuf Bünyâmin’i onlarla göndermeye razı olmayınca büyük kardeşleri Mısır’dan ayrılmaz ve Bünyâmin ile beraber kalır.

Bünyâmin’in Mısır’da alıkonulduğu diğer kardeşleri tarafından Hz. Ya‘kūb’a bildirilir. Hz. Ya‘kūb çok üzülür, fakat Allah’tan ümidini kesmez ve oğullarını Yûsuf ile Bünyâmin’i bulmaları için Mısır’a geri gönderir. Ya‘kūboğulları Yûsuf’un huzuruna girince bu defa Yûsuf kendisini tanıtır ve sonra da önceki hatalarından dolayı onları bağışlar.

BİBLİYOGRAFYA

La Bible, Paris 1977, “Tekvin”, XXXV/16-20, s. 61’deki dipnotlar.

Taberî, Târîḫ (Ebü’l-Fazl), I, 330-364.

Sa‘lebî, ʿArâʾisü’l-mecâlis, s. 98-102.

Ahmed Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiyâ, İstanbul 1331, I, 13-17.

A. J. Wensinck – [G. Vajda], “Binyāmīn”, EI² (Fr.), I, 1266.

Gr.E, VI, 189; XX, 1158.

Sheldon H. Blank, “Benjamin”, UJE, II, 176-178.

La Genèse (trc. R. de Vaux), Paris 1951, s. 160 ve dipnotlar.