ALİ DEDE, Arapzâde

(ö. 1181/1767)

Şeyh, neyzenbaşı ve bestekâr.

Müellif:

Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. 1117’de (1705) doğduğu ve hayatının büyük bir kısmını İstanbul’da geçirdiği bilinmektedir. Mevleviyye tarikatına intisap ettikten bir müddet sonra Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nin neyzenbaşılığına getirildi. 1760’ta Mehmed Şemseddin Dede’nin vefatı üzerine adı geçen mevlevîhânenin şeyhliğine tayin edildi. Bu vazifede iken vefat etti ve aynı mevlevîhânenin hazîresine defnedildi.

Kuvvetli bir mûsiki bilgisine sahip olduğu anlaşılan Ali Dede, bilhassa bestelediği saz eserleri ile şöhrete ulaşmıştır. Ancak eserleri, çok defa, Osmanlı ilim tarihinin tanınmış simalarından bestekâr ve şair Arapzâde Abdurrahman Bâhir Efendi’nin (ö. 1746) besteleri ile karıştırıldığından, zamanımıza ulaşan peşrev ve saz semâilerinin sayısı hakkında kesin bir rakam vermek mümkün değildir.


BİBLİYOGRAFYA

, s. 1, 9, 12, 18, 19, 20, 21, 34, 64, 66, 69.

, IV/3, s. 95.

“Arapzade, Ali Dede”, , III, 261.

R. Ekrem Koçu, “Ali Dede Efendi (Arabzâde, Serneyzen)”, , II, 644.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1989 yılında İstanbul’da basılan 2. cildinde, 385-386 numaralı sayfalarda yer almıştır.