ABDÜSSAMED, Abdülbâsıt Muhammed

Asıl adı Abdülbâsıt Muhammed Abdüssamed olmakla birlikte Türkiye’de daha çok Abdüssamed diye tanınmıştır. Kinâ vilâyetine bağlı Erment’te doğdu. On yaşında Kur’ân-ı Kerîm’i ezberledi. On dört yaşında Esfûnü’l-metâine’de Muhammed Selim Hamâde’den Kur’an ilimleri ve kırâat-i seb‘ayı tahsil etti. Daha sonra Kahire’de el-Meâhidü’l-Ezheriyye müdürü Abdülfettâh el-Kādî’den kırâat-i aşereyi tamamladı. Mısır’ın Said bölgesinde Kur’an okuyuşuyla tanındı.

1951’de Kahire’ye gitti ve Seyyide Zeyneb, İmam Şâfiî, İmam Hüseyin, Sultan Ebü’l-Alâ ve İmam Rifâî camilerinde Kur’an okudu. Aynı yıl Kahire radyosunda Kur’an okumaya başladı. Sesi ve okuyuş tarzıyla kısa sürede büyük ilgi görerek şöhrete kavuştu. Çeşitli dinî, millî gün ve merasimler münasebetiyle bazı ülkelerin devlet başkanları, enformasyon bakanları veya bazı özel kurum ve şahısların daveti üzerine, başta Ortadoğu ülkeleri olmak üzere Afrika’dan Uzakdoğu’ya kadar birçok İslâm ülkesini, Amerika Birleşik Devletleri ve bazı Avrupa ülkelerini ziyaret etti; buralarda Kur’ân-ı Kerîm okudu. Gittiği bazı ülkelerin devlet veya hükümet başkanları tarafından çeşitli nişanlarla taltif edildi. Bunlar arasında Suriye devlet başkanı (1956), Fas kralı (1961), Lübnan devlet başkanı, Malezya başbakanı (1965) ve Mısır devlet başkanı (1988) tarafından verilen nişanlar anılabilir.

1951-1982 yılları arasında Kahire İmam Şâfiî Camii’nde, 1982’den ölümüne kadar da Hüseyin Camii’nde kāri olarak görev yaptı. 1983 yılında parlamento kararıyla kurulan Kur’ân-ı Kerîm Hâfız ve Kārileri Derneği’nin (Nikābetü muhaffizî ve kurrâi’l-Kur’âni’l-Kerîm) başkanlığına getirildi. el-Mekāriü’l-Mısriyye’nin de şeyhi olan Abdülbâsıt Abdüssamed 30 Kasım 1988’de Kahire’de vefat etti.

Kur’ân-ı Kerîm tilâvetinde Mısır tarzının önde gelen temsilcilerinden biri sayılan ve dünyanın her tarafındaki müslümanların heyecan ve huşû içinde dinledikleri Abdülbâsıt Abdüssamed özellikle tiz sesi ve uzun nefesiyle tanınmıştır. Bir nefeste en yüksek perdeden 45-50 saniye devam eden müstesna okuyuşları hâfızalarda silinmez bir iz bırakmıştır. Abdülbâsıt, muhtelif sûre ve âyetler yanında Mısır, Suudi Arabistan ve Küveyt radyoları için Âsım kıraatinin Hafs rivayeti, Fas radyosu için de Nâfi‘ kıraatinin Verş rivayetiyle tertîl üzere Kur’ân-ı Kerîm’in tamamını bantlara okumuştur.

BİBLİYOGRAFYA

Ahmed Şarkavî – İsmâil Abdürrezzâk, Ṣavt mine’s-semâʾ el-ḳārî eş-şeyḫ ʿAbdülbâsıṭ ʿAbdüṣṣamed, Kahire 1386/1966.

[Ayrıca Abdülbâsıt Abdüssamed’in kendi yazdığı özgeçmişinden (DİA dokümantasyon arşivi) ve büyük oğlu Muhammed Abdülbâsıt’ın verdiği şifahî bilgilerden faydalanılmıştır].