Sumatra’nın Palembang şehrinde doğdu. Hayatının büyük bir kısmını Arabistan’da bilhassa Mekke ve Tâif’te geçirdi. Semmâniyye tarikatının kurucusu Muhammed b. Abdülkerîm es-Semmân’a (ö. 1189/1776) intisap etti. Akaid ve mantıkla ilgili Zühretü’l-mürîd fî beyâni kelimeti’t-tevḥîd adlı Malayca eserini, Ahmed ed-Demenhûrî’nin Mekke’de verdiği derslerde aldığı notlardan derlemiş; Gazzâlî’nin İḥyâʾü ʿulûmi’d-dîn’ini Seyrü’s-sâlikîn (Mekke 1306; Bulak 1309), Bidâyetü’l-hidâye’sini Hidâyetü’s-sâlikîn (Mekke 1287; Bombay 1311) adıyla Malayca’ya tercüme etmiştir. 1779’da başlayıp 1788’de Tâif’te tamamladığı Seyrü’s-sâlikîn’de İḥyâʾü ʿulûmi’d-dîn’in bazı yerlerini kısaltmış, bazı bölümlerine de ilâveler yapmıştır.
Abdüssamed’in ʿUrvetü’l-vüs̱ḳā ve silsiletü üli’l-ittiḳāʾ adlı evrâd mecmuası ile er-Râtib ve Naṣîḥatü’l-müslimîn isimli Arapça iki risâlesi daha vardır. Müslümanları kâfirlere karşı cihada davet eden nasihatlerden ibaret olan son risâle, anonim Açe şiiri “Hikâyet Prang Sabî”nin yazılmasında etkili olmuştur. Bu şiirlerin değişik şekilleri, XIX. yüzyılın sonları ile XX. yüzyılın başlarında Açeliler’in Hollandalılar’a karşı verdiği bağımsızlık mücadelesinde elden ele dolaşmıştır.
BİBLİYOGRAFYA
Harîrîzâde, Tibyân, II, vr. 140b-142b.
Serkîs, Muʿcem, II, 1284.
John Bousfield, “Islamic Philosophy in South-East Asia”, Islam in South-East Asia (ed. M. B. Hooker), Leiden 1983, s. 95, 126.
P. Voorhoeve, “ʿAbd al-Ṣamad al-Palimbānī”, EI2 (İng.), I, 92.
A. J. Piekaar, “Atjéh”, EI2 (İng.), I, 739-747.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 300 numaralı sayfada yer almıştır.