Hz. Ömer’in Ordusu ve Askeri Şehirleri (Dr. Halit Çil)

Hz. Ömer’in Ordusu ve Askeri Şehirleri Dr. Halit Çil KİTAPYURDU DOĞRUDAN YAYINCILIK (KDY)
Siyasî ve dinî olarak halifelik, askerî olarak ise başkomutanlık görevini üzerine almış olan Hz. Ömer; Peygambersiz hayata yeni intibak etmiş ve Ridde savaşlarını henüz atlatmış olan bir toplumu motive ederek, İslam dininin Arap Yarımadası dışına taşıp yayılmasını ve bunun kalıcı olmasını sağlayabilmiştir.
Devleti hukukî, idarî, iktisadî her yönü ile kurumsallaştırması yanında, özellikle askeriyeyi sistematize ederek sevk, idare ve organizasyonunu başarıyla gerçekleştirmesi ve hilafeti müddetince savaşa bilfiil katılmadığı halde, her bir birlikte hazırmış gibi orduyu yönlendirmesi onun liderlik kalitesinin delilidir. İslam’ın savaş mantığını fetihlere yansıtarak, diğer milletlerin İslam’ı kabulünü kolaylaştırmış ve Müslüman güçlerin işgal ordusu olmadığını göstermiştir.
Divanın kurulmasıyla birlikte, öncesinde gönüllülüğe dayanan ordu teşkili düzenli orduya dönüşmüştür. Ordunun sevk ve idaresi Ebû Ubeyde b. Cerrah, Amr b. Âs, Sa’d b. Ebî Vakkas, Halid b. Velid, Amr b. Ma’dikerîb, Ka’ka’ b. Amr, Tuleyha b. Huveylid ve diğer birçok ehliyetli komutanın eline verilmiştir. Fetih hareketleri Irak-İran, Suriye ve Mısır olmak üzere üç ana cephede birden yürütülmüştür. Irak-İran bölgesine hükmeden Sâsânî İmparatorluğunu yıkmış, Suriye ve Mısır bölgeleri hâkimi Bizans İmparatorluğunu ise dize getirmiştir.
Kurduğu askerî şehirlerden Basra ve Kûfe ile Sâsânî‘nin yıkımını kolaylaştırmış, Fustât ordugahı ile de Mısır üzerinden Kuzey Afrika’ya kapı açmıştır. Suriye ve Cezire bölgelerinde stratejik öneme sahip Musul, Şam, Ürdün ve Filistin’de yeni karargâhlar tesis veya mevcutları takviye ederek, Sâsânî ve Bizans’a karşı başarılı mücadeleler vermiştir.
Hz. Ömer’in hilafet dönemi on yıl gibi kısa sayılabilecek bir süre olmasına rağmen; siyasî, askerî ve dinî sahalarda gerçekleştirilen icraat ve yeniliklerle zamanını aşmış, kendisinden sonraki tarihî akışa da ışık tutmuştur.