İmparatorluk Sınır ve Aşiret – Kürdistan ve 1843-1932 Türk-Fars Sınır Çatışması (Nejat Abdulla)

İmparatorluk Sınır ve Aşiret Kürdistan ve 1843-1932 Türk-Fars Sınır Çatışması Nejat Abdulla AVESTA BASIN YAYIN
Onaltıncı yüzyıldan itibaren Kürdistan Osmanlı-Fars sınır kavgasının merkezi haline geldi. Osmanlı ve Fars İmparatorlukları arasında yer alan Kürdistan her iki taraf için hem çok büyük bir askeri rezerv hem çok önemli bir ekonomik kaynak olduğu gibi her iki tarafın sınır güvenliği için tampon bir bölge oluşturmaktaydı. Sünni Osmanlı bloğuna karşı Şii Safevi bloğunun ortaya çıkmasıyla dini inançlar, 1514 Çaldıran savaşıyla başlayıp 1847 II. Erzurum anlaşmasına kadar devam eden savaşın sürdürülmesine gerekçe oluşturdu. II. Erzurum anlaşması en azından resmi olarak Kürtlerin her iki imparatorluğun sınır “oyununun” bir parçası olmalarına son verdi.
Bu aynı zamanda İstanbul hükümetine yerel otonom Kürt otoritelerinin yetkilerine son verme imkânı da sağladı. Birinci Dünya Savaşından sonra Kürt sorunu basının spekülatif alanından çıkarak diplomasinin “oyun” alanına girdi. Sevr anlaşması küçük bir Kürt devletinin kurulmasını kararlaştırdı, Türkler bunun gerçekleşmesini engelledi. Ve böylece, 1926’da Türk-Irak sınırı ve 1932’de Türk-İran sınırının kesin olarak belirlenmesiyle Kürdistan komşu dört ülke arasında paylaşılmış bir “sömürge” haline geldi.