1895 Trabzon Olayları ve Ermenilerin Yargılanması (Doç. Dr Ahmet Halaçoğlu)

1895 Trabzon Olayları ve Ermenilerin Yargılanması Doç. Dr Ahmet Halaçoğlu BİLGE KÜLTÜR SANAT
Ermeni sorunu, son zamanlarda hemen bütün dünyada ilk gündem maddesi olarak medyayı ve siyaseti meşgul etmektedir. Gerek Türkiye’de, gerekse yurt dışında taraflı, idaolojik yaklaşımda bulunanların, olaya tek taraflı baktıkları, madalyonun öteki yüzünü görmezden geldikleri malumdur. 1915’te Osmanlı Devleti’nce uygulanan tehcire nasıl gelinmiştir. Ermeniler, Osmanlı Devleti’nin en güvenilir vatandaşlariyken Batılı devletlerin ve Rusya’nın politikaları doğrultusunda nasıl terör örgütleri oluşturmuştur. Ve en önemlisi, Osmanlı Devleti’nin 1915 öncesi olaylarda Ermeni örgütlerine karşı tavrı ne olmuştur ve olaylara karışmış Ermenilere nasıl bir yaklaşım sergilenmiştir. Bütün bunların doğru bilinmesi, Ermeni sorununa daha gerçekci yaklaşımı sağlayacaktır. Ermeni olaylarında Trabzon önemli stratejiye sahip şehirlerden biridir. Zira Doğu Anadolu’da kurulması plânlanan Ermenistan’ın denize açılan liman şehri olarak telakki edilmektedir. Bu sebeple Ermenilerin bu şehir ve çevresinde gerçekleştirdikleri eylemler hayli yoğundur. İşte bu kitap, suikastlerde bulunan ve kanunsuz hareketlerde bulunan Ermenilere karşı Osmanlı Devleti’nin yaklaşımını ortaya koyan, olaylara katılanların, bir hukuk devleti olarak Osmanlı mahkemelerinde nasıl yargılandığını gösteren bir nitelik taşımaktadır. Ayrıca bu kitap, olaylar karşısında Ermeni cemaatinin de tutum ve tavrını da göstermektedir. Özellikle Ermenilerin yargılama safhalarını gün be-gün mahkeme tutanaklarıyla ortaya koyması, Osmanlı hukuk sisteminin de işleyişi hakkında fikir vermektedir. Böylece, olaylara katılan Ermeni örgüt mensuplarına karşı, Osmanlı Devleti’nin davranış biçimi de değerlendirilebilecektir.