Osmanlı Devleti Tarihi (Abdurrahman Şeref)

Osmanlı Devleti Tarihi Abdurrahman Şeref GÖKKUBBE
Abdurrahman Şeref Efendi, Osmanlı Devletinin son dönemleri ile Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında idarî ve eğitimle ilgili önemli görevler üstlenmiş bir Osmanlı aydını. Aynı zamanda son vak’anüvis, yani devletin görevlendirdiği son “tarih yazıcısı”. Mekâtib-i Âliye’de (Yüksek Okullarda) okutulmak üzere hazırladığı Târîh-i Devlet-i Osmaniyye (Osmanlı Devleti Tarihi) adlı bu eserini, çok geniş bir kaynak taramasıyla yazmıştır. Osmanlı tarihini İslâm tarihi içinde bir bütünün parçası olarak gören yazar eserini, “millî tarih” bakış açısıyla kaleme almış. Olaylar ve kişilerle ilgili olarak kaynaklarda yer alan bilgileri aktarırken ayrıntılara girmekten kaçınmış, ancak eserin kuru bir “olaylar ve kişiler tarihi” olmaması için sosyal açıdan da değerlendirmeler yapmıştır. Son dönem tarih ders kitaplarındaki “savaş tarihi” olarak görünen manzaranın aksine, eserde Osmanlı tarihi “sosyal tarih” anlayışı içersinde planlanmış, olaylar ile tarihî şahsiyetler İbni Haldun’un tarih anlayışı esas alınarak “sosyal çevresiyle birlikte” anlatılmıştır. Bu anlamda Osmanlı devlet teşkilâtı, ilmî ve edebî kişi ve çevreler, güzel sanatlar, ekonomik durum vb. “sosyal çevre” eserde ayrı bölümler halinde işlenmiştir. Bu yönleriyle eser, günümüz orta ve yüksek öğretim müfredatında başvuru kaynakları arasında yer almayı hak edecek özellikte ve niteliktedir.