Osmanlı / Örgüt-İnanç-Davranış’tan Hukuk-İdeoloji’ye (Ümit Hassan)

Osmanlı / Örgüt-İnanç-Davranış’tan Hukuk-İdeoloji’ye Ümit Hassan İLETİŞİM YAYINLARI
Ümit Hassan, vazgeçilmez başvuru kaynağı niteliği taşıyan Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler’inden sonra, Osmanlı Devleti’nin kuruluş ‘felsefesini’ ele alıyor. Bunun için, Osmanlı’nın devlet örgütlenmesinde ve meşruiyet üretiminde eski/kadim Türk yönetim zihniyetinin ve otorite figürlerinin izini sürüyor. ‘Atadan gelme’ Töre-Yasa(k) sürecinin, devletlû-sultanî Kânun/Kânunnâme’ye nasıl vardığını, bu sürecin nasıl bir ideolojik ve örgütsel bireşim ortaya çıkardığını inceliyor. Ve bu bireşiminin olgunlaşma belgesi olarak Fatih Kânunnâmesi’ne bakıyor. Böyle bakıldığında, Osmanlı’yı anlamakta Örf-Şeriat zıtlığının çok yanıltıcı olduğu çıkıyor ortaya. Bu analiz, Osmanlı’nın kuruluşuna dair kuramsal yaklaşımlara ve açıklama şablonlarına ilişkin bir tartışmayla beraber yürüyor. Halil İnalcık, Cemal Kafadar, Ahmet Yaşar Ocak, Halil Berktay, Oktay Özel-Mehmet Öz’ün (tabii yine Togan ve Köprülü’nün) ve Batılı bilim insan, Türk-İslâm siyasi düşünce tarihinin, az ama öz yazarı yaratıcı bir araştırıcısı. Bu kitabıyla, bu ülkenin devlet zihniyetine, siyaset ‘töre’sine, yönetim ‘örf’üne dair önemli şerhler düşüyor.