Kürdistan Cumhuriyeti – İran’da Kürt Kimliğinin Oluşumu (Abbas Vali)

Kürdistan Cumhuriyeti İran’da Kürt Kimliğinin Oluşumu Abbas Vali AVESTA BASIN YAYIN
Bu çalışma, modern İran’da Kürt ulusal kimliğinin, Anayasal dönemde ortaya çıkışından başlayarak, Pehlevi mutlakıyetçi yönetimi altındaki gelişimine ve 1946’da kurulan Mahabad merkezli Kürt Cumhuriyeti ile olgunlaşmasına kadar olan
süreçteki oluşumu ve gelişimi incelenmektedir. İran’daki Kürt ulusal kimliğinin, özü itibariyle modern bir kimlik olduğu öne
sürülmektedir. Kürt ve İranlı ulusal kimlikleri arasında kurulan ben ve öteki ilişkisi, Kürt ulusal kimliğinin kökenini ortaya çıkardı. İranlılık ulusal kimliğini belirleyen unsurlar anayasal dönemde oluşturuldu; bu unsurlar daha sonra, Pehlevi mutlakiyetçi yönetiminin hüküm sürdüğü 1925-41 arasında, devletin formasyonuna ve iktidarın güçlendirilmesine dair süreç ve pratiklerle
pekiştirildi. Dolayısıyla 1946’da Kürt Cumhuriyeti’nin oluşumunu sağlamış olan Kürt ulusal kimliğinin belirleyeni, egemenden farklı oluşu idi. Bu bakımdan Mahabad Kürt Cumhuriyeti, İkinci Dünya Savaşı sonrası İran’ında kısa bir süreliğine, siyasal alanda Kürt ulusal kimliğinin hem mekanı hem de nesnesi oldu. Siyasal iktidarın aralarında bağlantı kurduğu Kürtlerin ötekiliği ile İranlı
ulusal kimliği arasındaki ilişki, bu çalışmanın değişmez kuramsal çerçevesini oluşturmaktadır. Bu çalışma, siyasal iktidar konusundaki özcü bakış açısının aldatıcı cazibesinin farkında olarak ve ulusal kimliğe ilişkin tarihselci kavramsallaştırmaların barındırdığı tuzaklara düşmeden, Kürt ulusal kimliğinin oluşumuna dair açıklamasını, farklılığın kuramsallaştırılması ve bu farklılığın,
Kürtlerin ötekiliğinin sınırlarının değişmesinde belirleyici etkileri olduğu üzerine kurmaya çalışmaktadır.