Anadolu’da Kalay ve Bronzun Tarihçesi (Oktay Belli)

Anadolu’da Kalay ve Bronzun Tarihçesi Oktay Belli PERA MÜZESİ YAYINLARI
Bu çalışmanın temel amacı, yaklaşık olarak 4000 yıllık bir zaman dilimi içinde Eskiçağ, Ortaçağ ve Yeniçağ kaynaklarına göre Anadolu’da kalay yataklarının var olup olmadığını araştırmak ve hangi ülkelerden nasıl, kimler tarafından ve ne gibi ticari koşullarda satın alındığını ortaya koymaya çalışmaktır.

Kalayın bakır ile alaşımından ortaya çıkan bronz, yaklaşık olarak M.Ö.3500-1200 yılları arasında Anadolu’da ‘Bronz Çağı’ olarak adlandırılan döneme adını vermiştir. Anadolu’da kurulan uygarlıkların gelişip yüksek bir düzeye ulaşmasında kalayın oynamış olduğu rol, diğer metallerden fırklı değildir.Ancak kalay ticareti, bazı metallere kıyasla çok daha farklı bir gelişme göstermiştir. Tıpkı altın ve gümüş ticaretinde olduğu gibi, kalay da denizaşırı ülkelerden Anadolu’ya getirilen madenlerin başında yer almıştır.

Yalnız hiçbir metalde göremediğimiz şekilde, kalay ticareti hemen her çağda büyük bir süreklilik göstermiştir. Bu konuda bize en iyi bilgi veren kaynakların başında ise yazılı belgeler gelmektedir. Nitekim kaynaklardan öğrendiğimize göre, Anadolu’da kalayın tarihçesi, Orta Doğu ülkeleri veya Akdeniz ülkelerindeki kalayın tarihçesinden çok farklı bir gelişim göstermemiştir. Hatta Akdeniz ülkelerinin ticaret tarihinde ortak özellikleri olan konuların başında kalay ticaretinin geldiğini rahatlıkla söyleyebiliriz.