| Tez Künye | Durumu | ||
| 3 numaralı Sivas Ahkâm Defterine göre 18. yüzyıl ortalarında Eyâlet-i Sivas’ta ilmiye zümresi / According to the number of 3 Ahkâm Defter the ilmiye class in the province of Sivas in the mid-18th century Yazar:ÖMER TOPCU Danışman: DOÇ. DR. ZAFER KARADEMİR Yer Bilgisi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:18. yüzyıl = 18. century ; Ahkam Defterleri = Records of Provosions ; Osmanlı Devleti = Ottoman State ; Osmanlı Divanı = Ottoman Divan ; Sivas = Sivas ; İlmiye zümresi = İlmiye class | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2021 242 s. | ||
| Osmanlı Devleti klasik dönem boyunca çeşitli askeri zaferler kazanmış ve topraklarını genişletmiştir. Savaşlarda elde edilen ganimetler, ticari hayattaki başarılı ilerlemeler sosyal hayatı da olumlu yönde etkilemiştir. Toplumdaki refah seviyesi yönetimin güçlü bir adalet sistemini benimsemesi ve bu yönde hareket etmesi ile de giderek artmıştır. Bunların yanı sıra Osmanlı toplumsal düzeni de zamanla değişim göstermiştir. 18. yüzyıl itibariyle idari, askeri ve mali düzendeki aksaklık ve gerileme zamanla toplum üzerinde de etkili olmuştur. Yaşanan olumsuzluklar zor duruma düşen halkın şikâyetlerini artırmıştır. Halkın karşılaştıkları sorunlara dair kayıtlar ise Ahkâm Defterleri içerisine kayıt edilmiştir. Halkın ve yöneticilerin karşılaştıkları sorunların çözümü veya merkezde çözülmesi için gerekli direktifler defterin içerisinde barınmaktadır. Bir şikâyet defteri olan Ahkâm-ı Şikâyet Defterleri Divan-ı Hümâyûn’a yapılan başvurular üzerine verilen hükümleri içermektedir. Gelen şikâyetler üzerine divandan verilen hükümlerde, başvuru konusu sorunlar dışında farkında olmadan birçok ayrıntıya da yer verilmiştir. Bu ayrıntılar dönemin atmosferini anlayabilmek adına bizlere katkı sağlamaktadır. Önemli bölgelere ait yer isimleri, mühim şahıslar ile aileleri, günümüze ulaşan veya ulaşmayan yapıların durumları gibi birçok konuya hükümler içerisinde rastlamak mümkündür. Bu çalışmanın konusu olan İlmiye sınıfına dair belli başlı bilgilere de Ahkâm Defterleri içerisinde ulaşabilmekteyiz. İmparatorluk içerisinde kendisine derin saygı beslenen ve yüksek ayrıcalıklara sahip İlmiye mensupları ile ilgili sorunlar bu defterlerde kayıt altına alınmıştır. Bu kayıtlar günümüz müstakil ilmiye çalışmaları dışındaki çalışmalara kaynak niteliğindedir. Ahkâm Defterleri vasıtası ile dönemin ilmiye kurumları ve bu kuruma mensup kişiler hakkında bilgi almak belli noktalarda mümkündür. Sivas eyaletinde ilmiye teşkilatına mensup kişilerin ve ilmiye kurumlarının sorunlarının yer aldığı bu çalışmada temel amaç konu hakkında genel bir değerlendirme yapabilmek ve bilgi vermektir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırma konusunun temel kaynağı olan Ahkâm Defterleri’nin tanıtımı ile biçimsel özellikleri açıklanmış ve 18. yüzyıl Sivas eyaleti hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır. İkinci bölümde taşrada bulunan ilmiye mensuplarının tanımı yapılıp görevleri hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölüm ise 3 Numaralı Sivas Ahkâm Defteri içerisinde yer alan ilmiye kurumları ve ilmiye mensuplarından oluşmaktadır. Çalışmanın dördüncü ve son bölümünde 3 Numaralı defterde yer alan İlmiye kurumları ve bu kuruma bağlı kişiler ile ilgili sorunlar örnekleriyle açıklanmıştır. Defter 1160 Muharrem- 1163 Safer (Şubat 1747-1750) tarihlerine ait hükümleri içermektedir. | |||
| The Ottoman Empire gained various military victories and expanded its territory during the classical period. Spoils obtained in wars and successful advances in commercial life have also positively affected social life. The welfare level in the society has gradually increased with the government’s adoption of a strong justice system and its action in this direction. However, the Ottoman social order also changed over time. As of the 18th century, the disruption and regression in the administrative, military and financial order had an impact on the society in time. The negativities experienced increased the complaints of the people who were in a difficult situation. The records regarding the problems faced by the people were recorded in the Ahkâm Defters. The necessary directives for the solution of the problems faced by the public and the administrators or to be solved in the center are included in the book. The Ahkâm-ı Şikâyet Defters, which is a complaint book, contains the provisions given on the applications made to the Divan-ı Hümâyûn. In the provisions given by the council upon the complaints received, many details, apart from the problems that are the subject of application, were included without realizing. These details contribute to us in understanding the atmosphere of the period. It is possible to come across many issues such as place names of important regions, prominent persons and their families, and the status of structures that have survived or have not reached today. We can also access certain information about the subject of this study, the class of İlmiye in Ahkâm Defters. The problems related to the Ilmiye class and its members, who are deeply respected within the empire and have high privileges, were recorded in these notebooks. These records serve as a source for studies other than today’s independent scientific studies. It is possible to obtain information about the scientific institutions of the period and the members of this institution at certain points through Ahkâm Defters. The main purpose of this study, in which the problems of the members of the scientific organization and the scientific institutions in the province of Sivas, is to make a general assessment and provide information on the subject. The study consists of four chapters. In the first part, the introduction and formal features of the Ahkâm Defters, which are the main source of the research subject, are explained and a general evaluation has been made about the 18th century Sivas state. In the second part, the members of the science in the provinces are defined and information is given about their duties. The third part is composed of members of ilmiye, institution and science in Sivas Ahkâm Defter of Number 3. In the fourth and last part of the study, the problems related to the Scientific institutions and the people affiliated to this institution in the book numbered 3 are explained with examples. The book contains the provisions of 1160 Muharram- 1163 Safer ( February 1747-1750). | |||