| Tez Künye | Durumu | ||
| İçerik ve yöntem bakımından Şâmî’nin Sübülü’l-hüdâ ve’R-reşâd adlı eseri / al-Shami’s “Subul al-Hoda wa al-Rashad” In Aspects of Content and Method Yazar:MUSTAFA SEZER Danışman: PROF. DR. MEHMET ÖZDEMİR Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı / İslam Tarihi Bilim Dalı Konu:Din = Religion ; Tarih = History Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2021 320 s. | ||
| Bu çalışmada Sübülü’l-Hüdâ ve’r-Reşâd fî Sîreti Hayri’l-İbâd adlı siyer külliyatının içerik ve yöntemi ele alınmıştır. Öncelikle müellifin yaşadığı döneme kadar siyer yazıcılığının gelişimi, onun siyer yaklaşımı ve eserinde ele aldığı siyer ilminin ana başlıklarına değinilmiştir. Daha sonra içerik analizleri, eserin kaynakları ve metodolojisi gibi hususlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu tez bir giriş ve üç bölümden oluşmuştur. Giriş bölümünde tezin amacı, metodu, kaynakları ve Şâmî’nin yaşadığı döneme kadar siyerin gelişimi konularına değinilmiştir. Birinci bölümde müellifin yaşadığı döneme, hayatı ve eserlerine yer verilmiştir. Bu bağlamda müellifin yetiştiği ortamı anlamak adına dönemin Kahiresi siyâsî, idârî, ilmî ve kültürel bakımdan konu edilmiştir. Ayrıca müellifin yaşamı, ilmî kişiliği, hocaları ve öğrencileri tespit edilerek bilgiler sunulmuştur. Eserleri, disiplinlere göre kategorize edilmiş, ilgili müellefâtın el yazma ve matbu nüshalarına ulaşılabildikçe haklarında malumat verilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde eserin içeriği bağlamında el yazmaları, neşirleri, tercümeleri, siyer ilminin kapsamı ve Sübülü’l-Hüdâ’daki siyer yazıcılığı gibi konular ele alınmıştır. Bu bölümde, eserin ulaşılabilen el yazmalarının, neşir ve tercümelerinin bilgi ve değerlendirmelerine yer verilmiştir. Siyerin kapsamı başlığında, müellifin siyere geniş bir bakış açısıyla yaklaştığı anlaşılmaktadır. Siyer yazıcılığı başlığında da kronoloji temelli sunumu esas aldığı, Hz. Peygamber’le ilgili her şeyi sunma isteği ve siyerin mu’cizât, fezâil, hasâis gibi diğer bağlantılı kısımlarına değinme isteği konu edilmiştir. Sonrasında ise eserin ana konuları olan delâil-irhâsât; siyer-meğâzî; şemâil-hasâis; ibâdet-muâmelât ve âdâb; mu’cizât; fezâil ve tıbb-ı Nebevî bahisleri örnekler, içerik analizleri, diğer siyer eserleriyle karşılaştırma yoluyla işlenmiştir. Siyer-meğâzî bahisleri, Mekke ve Medine dönemleri şeklinde ikiye ayrılmış ve döneme dair örnekler diğer bölümlerdeki gibi analitik yöntemle ele alınmaya çalışılmıştır. Eserin diğer siyer eserleriyle karşılaştırılmasına ilave olarak modern dönemdeki bazı yaklaşımlara da değinilerek kıyaslamalar yapılmıştır. Üçüncü bölümde eserin kaynaklarına, onlardan nasıl yararlandığına, metotlarına, siyer ilmine etki ve katkısına değinilmiştir. Eserin kaynakları, Kur’ân ve tefsirleri; hadisler ve musannefâtı; şiirler ve Arap dili eserleri; siyer ve İslâm tarihi eserleri ve diğer kaynakları şeklinde tasnif edilmiş, eserlerden hangi hususlarda yararlandığı konu edilmiştir. Eserde konu sunumları ve tasnifi, nakil biçimleri, tembîhât ve müfredât bölümlerine yer vermesi gibi metotları işlenmiştir. Ayrıca tarihî, coğrafî ve sosyo-kültürel bilgiler sunması, listelendirmeler yapması, dili ve üslûbu gibi hususlar örneklerle değerlendirilmiştir. Eserin etkisi başlığında ona etkisi olanlar ile etkilediği müellif ve eserlere yer verilmiş böylece sonraki dönemlere sunduğu katkı ele alınmıştır. Sübülü’l-Hüdâ üzerinde yapılmış bilimsel çalışmalar ve eserin özgünlüğü hakkında ulaşılan sonuçlar tespit edilerek sunulmuştur. Çalışma sonuç bölümüyle nihayet bulmuştur. | |||
| In this study, the content and method of the sirah corpus named Subul al-Hoda wa al-Rashad fi Sirat Khayr al-Eibad were discussed. Firstly, the development of sirah writing until the period when the author lived, the siyer approach that he had and the main titles of sirah science he used in his work were mentioned. Later issues such as content analysis, sources and methodology of the work were tried to be determined. This thesis consists of an introduction and three chapters. In the introduction part, the aim, method, sources of the thesis and the development of sirah until the period when Shami lived are discussed. In the first chapter, the period in which author lived, hislife and works included. In this context, in order to understand the environment in which the author grew up, the Cairo of the period was discussed in political, administrative, scientific and cultural terms. In addition, the author’s life, scientific personality, teachers and students were determined and information was presented. His works have been categorized according to disciplines, and it has been tried to give information about them as long as the manuscripts and printed copies of the relevant authors can be reached. In the second chapter, in the context of the content of the work, issues such as manuscripts, transcriptions, translations, the scope of sirah science and siyer writing in Subul al-Hoda are discussed. Within the scope of this section, information and evaluations of the accessible manuscripts, publications and translations of the work are given. In the title of the scope of the sirah, it is understood that the author approached the sirah from a broad perspective. In the title of sirah writing, it is based on chronology-based presentation, mentioned that he wanted to give everything about the Prophet and his desire to touch on other related parts of the sirah such as mujizat, fazail and khasais. Afterwards, the main subjects of the work, dalail-irhasat; sirah-maghazi; shemail-khasais; worship-treatment and manners; mujizat; fazail and Nabawi medicine are discussed through examples, content analysis and comparison with other sirah works. Sirah-maghazi bets are divided into two as Mecca and Medina periods, and examples of the period are tried to be dealt with analytically as in the other sections. In addition to the comparison of the work with other sirah works, comparisons were made by referring to some approaches in the modern period. In the third chapter, the sources of the work, how it uses them, its methods, its effect and contribution to the science of sirah are mentioned. The sources of the work, the Qur’an and its interpretations; hadiths and their authors; poems and works of the Arabic language; It has been classified as sirah and Islamic historical works and other sources, and it has been discussed in which aspects he has benefited from the works. Methods such as subject presentations and classification, modes of transmission, including instruction and curriculum sections are handled in the work. In addition, issues such as presenting historical, geographical and socio-cultural information, making lists, language and style were evaluated with examples. In the title of the effect of the work, those who influenced it and the authors and works that he influenced were included, so his contribution to the next periods was discussed. Scientific studies on Subul al-Hoda and the results about the originality of the work were determined and presented. The study concluded with the conclusion section. | |||