| Tez Künye | Durumu | ||
| İlhanlı Devleti’nin yıkılışı (1335-1350) / The collapse of Ilkhanid State (1335-1350) Yazar:FİRDEVS ÖZEN Danışman: PROF. DR. İLHAN ERDEM Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2021 522 s. | ||
| Möngke Han’ın kardeşi Hülegü tarafından 1256 yılında Azerbâycân merkezli olarak kurulan İlhanlı Devleti, 1295 yılında tahta çıkan Gazan Han’ın hükümdarlığı sırasında her alanda en görkemli dönemini yaşamıştı. Gazan’ın 1304 yılındaki vakitsiz ölümünden sonra yerine geçen İlhanlar onun reformlarını ve en önemlisi feodal güçlerle mücadele programını devam ettiremediler. Bunun sonucunda kıdemli Moğol emîrleri merkezî yönetimde siyasî ve askerî üstünlüğü tekrar ele geçirdiler. Devletin güç kaybetmesi siyasî çatışmalara ortam hazırladı. İlhanlı Devleti’nde Gazan Han’dan sonra başlayan gerileme, son İlhan Ebû Saˊîd Bahâdır Han’ın feodal güçleri dizginlemeyi başaran devletin kıdemli emîri Emîr Çoban’ı 1327 yılında öldürtmesi ile daha da hızlandı. Ebû Saˊîd’in 1335 yılında vâris bırakmadan ölümünden sonra İlhanlı sahasına yaklaşık yarım yüzyıl anarşi hâkim oldu. Bundan sonraki süreç, devlet hâkimiyetini elinde tutan ve birbiriyle rekabet eden feodal emîrlerin nüfûzu altında şeklen devletin başına getirilen gölge hanlar devri olarak bilinmektedir. İlhanlı Devleti’nin yerini bu feodal güçlerin İlhanlı mirasını paylaşmak suretiyle kurdukları Celayirliler, Çobanlılar, Eratnalılar, Muzafferîler, İncülular, Serbedârîler ve Kertler gibi devlet, siyasî oluşum ve mahallî hânedanlar aldı. Anahtar Kelimeler: Gölge hanlar, Celayirliler, Çobanlılar, Eratnalılar, Muzafferîler, İncülular, Serbedârîler, Kertler. | |||
| The Il-khanid State, which was founded in Azerbaijan in 1256 by Möngke Khan’s brother Hülegü, had its most glorious period in all areas during the reign of Gazan Khan, who ascended the throne in 1295. After Gazan’s untimely death in 1304, the Il-khans, who succeeded him, could not continue his reforms and, most importantly, his program of struggle against feudal forces. As a result, senior Mongol amirs regained political and military supremacy in the central government. The loss of power of the state prepared the environment for political conflicts. The decline that started after Gazan Khan in the Il-khanid State, accelerated when the last Il-khan Abū Saˊīd Bahādur Khan had killed Amir Chupan, the senior amir of the state, who succeeded in reining in the feudal forces, in 1327. After Abū Saˊīd’s death in 1335 without leaving an heir, anarchy reigned in the Il-khanid domain for about half a century. The next period is known as the era of shadow khans, which were formally brought to the head of the state under the influence of feudal amirs who held state dominance and competed with each other. The Il-khanid State was replaced by the states, the political formations and the local dynasties such as Jalayirids, Chobanids, Eretnids, Muzaffarids, Injuids, Sarbadārids and Kartids, which are these feudal powers sharing the Il-khanid heritage. Keywords: Shadow khans, Jalayirids, Chobanids, Eretnids, Muzaffarids, Injuids, Sarbadārids, Kartids. | |||