Türkiye’de medreseler, seydalık ve meşruiyet arayışları

Tez KünyeDurumu
Türkiye’de medreseler, seydalık ve meşruiyet arayışları / Madrasas, seydas, and their searches for legitimacy in Turkey
Yazar:DENİZ AŞKIN
Danışman: PROF. DR. NADİR SUĞUR
Yer Bilgisi: Anadolu Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sosyoloji Ana Bilim Dalı
Konu:Sosyoloji = Sociology
Dizin:Din eğitimi kurumları = Theological schools ; Eğitim kurumları = Education establishments ; Eğitim tarihi = Educational history ; Medreseler = Madrasahs ; Modernleşme = Modernization ; Osmanlı Devleti = Ottoman State ; Osmanlı Dönemi = Ottoman Period
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2018
345 s.
Bu çalışma, tarihsel süreç içerisinde uyguladığı farklı stratejiler ile günümüzde halen varlığını sürdüren Osmanlı klasik eğitim sisteminin devamı olan medrese eğitimini ve kendisini bu kurum üzerinden inşa eden dini bir aktör olarak ‘seyda’nın sosyal ve siyasal alandaki meşruiyet arayışlarına yoğunlaşmaktadır. Yorumsamacı paradigma, nitel araştırma ve bunların mümkün kıldığı etnografik bir çalışma ile örneklem grubunun gündelik hayatı, kurum kültürleri ile sosyal ve siyasal alanda deneyimledikleri sürece odaklanılmıştır. Bu bağlamda kullanılan kartopu örneklem tekniği ile toplamda 30 seyda ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Medrese eğitim sisteminin Cumhuriyet dönemindeki gelişmelere bağlı olarak yasal bir zeminden mahrum kalmasından sonra, süreç içerisinde müderrisi ve baş aktörü olan seyda ile bütünleştiği ve seydanın dahi bu kurumu kendisine ait özel bir eğitim kurumu olarak algıladığı gözlenmiştir. Bu durumda seydalar sosyal ve kültürel sermayelerinin kaynağı olan medreseler için modern bir araç olarak sivil toplum kuruluşu bünyesinde örgütlendikleri ve bunun üzerinden hem kendilerini hem de İslami referanslar ile donattıkları medreseleri görünür kılmaya ve meşrulaştırmaya çalışmaktadırlar. Seydalar, İslami ilimlerin Arapça ile özdeşleştirildiği bu medreselerdeki eğitimi yeterli görüp resmi eğitimi seküler ve yetersiz görmelerine rağmen son zamanlarda modern zamanın bir gereği olarak bu eğitime dâhil oldukları görülmektedir. Ayrıca bulundukları yerlerde önemli bir temsil gücüne, prestije ve bazen de geleneksel bir otoriteye sahip olan seydalar yurt içinde kendilerine bağlı yeni medreseler açmakta, yurtdışında ise özellikle tasavvuf kanalıyla önemli ilişkiler geliştirmektedirler.
This study focused on examining how madrasa, a classical Ottoman education system sustained its existence through application of some strategies, and Seyda, being religious actor established itself in this educational system to gain legitimacy in the social and cultural contexts. In the study, interpretivist paradigm, qualitative research and an ethnographic study which made the focus on the everyday life and culture of the institution of the sample group and their experience in the social and political area possible. Accordingly, snowball sample technique used in order to reach totally 30 seydas with whom in-depth interviews were conducted using a semi-structured interview. It is concluded that, after losing legal basis with the developments during the Republic, madrasa education system in the process has integrated with seyda, who is the leading actor and mudarris of the institution. In this context madrasa, the source of social and cultural capital of seydas, is represented with the nongovernmental organizations they established as a modern agency. Seydas have tried to make both their position and the madrasa institution, rigged with Islamic references to them visible and legal. It was enough for seydas to be educated in the madrasa where Islamic sciences were identified with the Arabic language till very recently. However, they have included in the formal education system that they see as secular and insufficient, by force of modern times. Moreover, seydas who have power, prestige and sometimes traditional authority have opened new madrasas inside Turkey and established relations with other religious leaders in abroad especially with mysticism.

Download: Click here