| Tez Künye | Durumu | ||
| Değişen politik ve ekonomik dinamiklerin sınıfsal yapıya ve mekâna etkileri: Kızıltepe örneği / The effects of changing political and economic dynamics on class structure and the space: The case of Kızıltepe Yazar:HALİT KARAHAN Danışman: PROF. DR. HATİCE KURTULUŞ AYDAL Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Yerel Yönetimler Ana Bilim Dalı Konu:Kamu Yönetimi = Public Administration ; Siyasal Bilimler = Political Science ; Sosyoloji = Sociology Dizin:Ekonomik etki = Economic effect ; Mardin-Kızıltepe = Mardin-Kızıltepe ; Mekansal değişim = Spatial change ; Siyasal etki = Political clout ; Sosyal değişme = Social change ; Sınıfsal yapı = Class structure | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2018 229 s. | ||
| Mekânsal ve sınıfsal yapıların dönüşümünde ekonomik ve politik dinamikler temel faktörlerdir. Bu tez kapsamında Mardin’in Kızıltepe İlçesi ve kırsal alanının mekânsal ve sınıfsal yapısında meydana gelen dönüşümlerde politik ve ekonomik dinamiklerin etkisibelli kırılma dönemleri (geçiş süreçleri) eşliğinde analiz edildi.Bu kırılma dönemleri ; 1950 öncesi, 1950 -1980, 1980-2000 ve 2000 sonrası olmak üzere dörde ayrıldı. 1950 öncesinde Kızıltepe kırsalında toplumsal iş bölümünün hayvancılığa dayandığı yarı göçebe toplumsal bir aşiret (Kîkan Aşireti) yapısı vardı. 1950’li yıllarda traktörün toprakla buluşması Türkiye’nin her yerinde toplumsal yapıyı etkilediği gibi Kızıltepe’de de toplumsal yapıyı etkiledi. Toprak kutuplaşmasının eşlik ettiği bu dönemde yarı göçebe yapı çözülerek yerini toplumsal işbölümünün tarıma dayandığı tam yerleşik düzene bıraktı. 1980-2000 arası dönemde ”sulu tarım” ve ”zorunlu göç/yerinden edilme”nin toplumsal ve mekânsal yapıların dönüşümündeki etkileri ele alındı. 2000 sonrasında ise Kızıltepekapitalist üretim ilişkilerinin hâkimiyetine hızla girerek mekânsal ve sınıfsal olarak radikal dönüşümler yaşadı. Bu dönemde köylerin ve ilçe merkezinin mekân örüntüsünde ve sınıfsal yapısında belirgin dönüşümler yaşandı. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı tez çalışması kapsamında 32 kişiyle derinle-mesine mülakatlar yapıldı. Mülakatlar tezde yapılan dönemlemeye ve tezin konusuna uygun olarak 2 farklı şekilde yapıldı. Tezin ilk ve ikinci bölümü yerel toplumsal sözlü tarihe ağırlık verdiği için, yerel toplumsal tarihe hâkim olan 60 yaş üstü 18 kişiyle derinlemesine mülakat yapıldı. Son bölümünde ise öğretmen, bankacı, mimar, doktor,işçi gibi çeşitli meslek ve statülerden 14 kişiyle yarı yapılandırılmış soru kağıdı kullanılarak derinlemesine mülakat yapıldı. Toplumsal ve sınıfsal dönüşüm analizine dair veriler toplamak için başvurulan bir diğer metot da kırda ve ilçe merkezinde gerçekleştirilen katılımcı gözlemdi. Ayrıca tezde öne sürdüğümüz argümanları güçlendirmek için Milliyet, Hürriyet ve yerel gazete olarak yayımlanan Mardin Sesi gazetelerinin 1950-1980 aralığındaki arşivleri taranarak veriler toplandı ve tezde işlendi. TRT arşivinde yaptığımız dijital taramada da Kızıltepe’yle ilgili bir TV programına ulaşıldı ve bu programdan alınan veriler tezde öne sürülen argümanları güçlendirmek üzere işlendi. Bu dönemin diğer dikkat çekici bir yönü de Kızıltepe’de ”öteki” olarak görülen ve ”qereçî,mitrip,aşiq /çingene” olarak tanımlanan Dom etnik kökeninden gelenlerin bir kısmının şehir içinde tam yerleşik düzene geçmesidir.Kültürel bariyerlerin kırsal-da yerleşik hayata geçişlerinin önünde engel olduğu aşiret olmayan Domların yerleşik düzene geçmesinde zorunlu bir tercih olarak Kızıltepe ilçe merkezi mekân seçimde öne çıktı. Domların yerleşik düzene geçişinde Kızıltepe ilçe merkezinin ko-laylaştırıcı bir işlev görmesi ”Stadtluft macht frei”/Şehir Havası Özgürleştirir Al-man atasözü bağlamında okunabilir. | |||
| Economic and political dynamics are important factors in the transformation of space and class structures. This thesis analyzed the effects of political and economic dynamics on the transformation of spatial and class structure of Kızıltepe district of Mardin and its rural area in the context of certain radical transition periods. These periods are divided into four: the pre-1950 period, 1950-1980, 1980-2000 and the post-2000 period. Before 1950, a semi-nomadic tribal social structure (Kikan Tribe) existed in the rural areas of Kızıltepe, where the social division of labour was based on livestock husbandry. During the 1950s, much like everywhere else in Turkey, the increasing use of tractors for cultivating the land affected the social structure of Kızıltepe. In this period, the semi-nomadic social structure was dissolved and replaced by a fully settled lifestyle with a division of labor based on agriculture. The effects of “irrigated agriculture” and “forced migration / displacement” on the transformation of social and spatial structures in the period of 1980-2000 were discussed. After 2000, Kızıltepe experienced radical class and spatial transformations as it rapidly came under the dominance of capitalist relations of production. In this period, significant changes occurred in the spatial pattern and class structure of the villages and the district center. In-depth interviews with 32 people were conducted within the scope of the thesis, which used qualitative research methods. Interviews were done in 2 different ways and in accordence with the subject of the thesis and the periodization used. The first and second part of the thesis concentrated on the local social oral history and in-depth interviews were conducted with 18 people over the age of 60 who had a good knowledge of the social history of the local area. In the last part, in-depth interviews using a semi-structured questionnaire were conducted with 14 people from various professional and status backgrounds, such as teachers, bankers, architects, doctors, workers. Another method used for collecting data for analysis of the social and class transformation was participatory observation in the rural areas and the district center. In addition, in order to strengthen the arguments put forward in the thesis, the archives of Milliyet, Hürriyet and the local newspaper Mardin Sesi for the period 1950-1980 were scanned to collect data used in the thesis. A TV program about Kızıltepe was also reached in the digital scanning of the TRT archive and the data obtained from this program was used to strengthen the arguments put forward in the thesis. Another striking aspect of this period is the full settlement in the district centre of some part of the people from the Dom ethnic origin, who are usually seen as the “other” in Kızıltepe and referred to as “qereçî, mitrip, aşıq / gypsy”. The cultural barriers prevent the non-tribal Doms from transitioning to a fully settled lifesyle in rural areas and their choice of Kızıltepe district centre emerge as a compulsory choice of place. The facilitating function of the Kızıltepe district center in the Doms’ transition to fully settled lifesyle can be read in the context of the German proverb “Stadtluft macht frei”/ City air makes you free’. | |||