| Tez Künye | Durumu | ||
| Tevârȋḫ-i Âl-i Selçuk üzerine gramer incelemesi / Gramer review on Tevârȋḫ-i Âl-i Selçuk Yazar:MERVE ŞENCAN Danışman: PROF. DR. YAVUZ KARTALLIOĞLU Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin:Biçimbilim = Morphology ; Dilbilgisi = Grammar ; Ses bilgisi = Phonetic ; Tevarih-i Al-i Selçuk = Tevarih-i Al-i Selçuk ; İmla = Spelling | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2020 128 s. | ||
| Selçuklu dönemi tarihine ait birinci elden kaynaklar oldukça sınırlıdır. 15. yüzyıl yazarlarından olan Yazıcızâde Ali’nin 1436’da II. Murad döneminde kaleme aldığı Tevârîh-i Âl-i Selçuk da bu sınırlı eserlerin arasındadır. Tevârîh-i Âl-i Selçuk, Târîḫ-i Âl-i Selçuk, Oğuz-nâme, Selçuḳ- nâme olarak da adlandırılmaktadır. Selçuklu dönemine ait olan diğer eserlerden farklı olarak Tevârîh-i Âl-i Selçuk, içerdiği konular itibarıyla İslam öncesi Türk tarihi, Anadolu Beylikleri dönemi ve Osmanlı tarihinin başlangıç dönemlerinin anlatıldığı bir eserdir. Eserden hareketle Türklerin ortaya çıkışı, Oğuz boylarının isimleri, damgaları, sosyal yaşamı, devlet yönetim anlayışı ve diğer devletlerle olan ilişkilerine dair bilgilere ulaşılmaktadır. “Tevârîh-i Âl-i Selçuk Üzerine Gramer İncelemesi” adlı çalışma esas olarak “Giriş”, “İnceleme” ve “Sonuç” bölümlerinden oluşmaktadır. “Giriş” bölümünde Yazıcızâde Ali’nin hayatı, eseri, eser üzerine yapılmış olan çalışmalar, Eski Anadolu Türkçesi, gelişim süreci ve dil özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. “İnceleme” bölümü “İmla Özellikleri”, “Ses Bilgisi” ve “Şekil Bilgisi” olmak üzere üç başlıkta ele alınmıştır. “İmla Özellikleri” bölümünde ünlülerin, ünsüzlerin ve alıntı kelimelerin imlası üç alt başlık hâlinde incelenmiştir. “Alıntı Kelimelerin İmlası” kısmında ise metinde tespit edilen Arapça, Farsça, Moğolca, Soğdca ve Çince kelimelerin imlalarına yer verilmiştir. “Ses Bilgisi” kısmında “Ses Düşmesi”, “Ses Türemesi”, “Ses Değişmesi” örnekleri incelenmiştir. “Şekil Bilgisi” kısmında “Yapım Eklerinin İmla Özellikleri” ve “Çekim Eklerinin İmla Özellikleri” incelenmiştir. “İnceleme” bölümünde bütün kelimelerin Arap ve Latin harfleri ile metinde geçtiği sayfa ve satır numaraları gösterilmiştir. “Sonuç” bölümünde ise inceleme bölümünde elde edilen veriler ışığında Eski Anadolu Türkçesi döneminin genel özelliklerinden ayırıcı olabilecek kelimeler ve ekler tespit edilerek belli sonuçlara ve hükümlere yer verilmiştir. | |||
| The primary sources belonging to the history of the Seljuk period are quite limited. One of the 15th century writers, Yazıcızâde Ali, in 1436 Tevârîh-i Âl-i Selçuk, which he wrote during Murad II period, is among these limited works. It is also stated as Tevârîh-i Âl-i Selçuk, Târîḫ-i Âl-i Selçuk, Oğuz-nâme, Selçuḳ-nâme. Tevârîh-i Âl-i Selçuk is a work that describes the history of Islam, the history of Turkish, the Anatolian Principalities and the beginning periods of Ottoman history. Based on the work, information about the emergence of the Turks, the names, stigmas, social life of the Oğuz tribes, their manner of government administration and their relations with other states are obtained. The study titled “Grammar Analysis on Tevârîh-i Âl-i Selçuk” mainly consists of the sections “Introduction”, “Review” and “Conclusion”. In the “Introduction” section, information about the life, work, works on the work, Old Anatolian Turkish, development process and language features of Yazıcızâde Ali is given. The “Review” section is discussed under three headings: “Spelling Features”, “Phonology” and “Morphology”. In the “Spelling Features” section, the spelling of vowels, consonants and quoted words is examined under three subtitles. In the “Spelling of the Quote Words” section the spelling of Arabic, Persian, Mongolian, Sogdian and Chinese words determined in the text are included. In the “Phonetic Information” section, “Elision”, “Intrusion”, “Phonetic change” examples are examined. In the “Morhology” section, “Spelling Features of the Derivational Affixes” and “Spelling Features of Inflections” were examined. In the “Review” section, Arabic and Latin letters and the page and line numbers of all words were shown in the text. In the “Conclusion” part, in the light of the data obtained in the examination section, words and supplements that may be distinctive from the general characteristics of the Old Anatolian Turkish period were identified and certain conclusions and provisions were included. | |||