İlmi Umran (Neşet Toku)

İlmi Umran Neşet Toku BEYAN YAYINLARI
Bu çalışmada, İbni Haldun’un şimdiki adıyla Toplum Bilime, kendi tabiriyle İlm-i Umran’a yönelik düşüncelerini irdelemeye ve İlm-i Umran’ı modern toplum bilimle (sosyoloji) mukayeseye çalışılmıştır. Temel toplum problemleri açısından bakıldığında İlm-i Umran, modern anlamıyla sosyolojiye karşılık gelmektedir. İlm-i Umran ve sosyoloji, her ne kadar problem alanları itibariyle benzer veya aynı gibi gözüküyor iseler de, gerek yaklaşım gerekse hedefleri itibariyle oldukça farklı özelliklere de sahiptirler. Burada yapılmak istenen şey, öncelikle İlm-i Umran’ı genel sosyoloji problematiği bağlamında ortaya koymak, modern sosyoloji ile mukayese etmek ve ideolojik olmayan bir toplum biliminin imkanını sorgulamaktır. 19. yüzyıldan bu güne, İbni Haldun üzerine çok sayıda araştırma ve inceleme yapılmış ise de, bu çalışmalar, belirtilen çerçevede İlm-i Umran’ı İbni Haldun’un teklif ettiği şekliyle ve genel sosyoloji bağlamında ve de modern sosyoloji ile mukayese kaydıyla özel ve ayrıntılı bir inceleme konusu yapmamışlardır. Bu çalışma ise, farklı bir bakış açısıyla özelde İbn-i Haldun’un “İlm-i Umran” olarak nitelendirdiği ve kendisi tarafından kurulduğunu iddia ettiği, bugünkü anlamda toplum bilime karşılık gelen düşüncelerini tahlil etmeyi ve genelde de İlm-i Umran ile sosyolojiyi mukayeseyi amaçlamaktadır.