İhanete Uğrayan Devrim (Lev Davidoviç Trotskiy)

İhanete Uğrayan Devrim Lev Davidoviç Trotskiy ALEF YAYINEVİ
1917 Ekim Devrimi gerek yapılışı gerek ortaya çıkarmış olduğu düzenin yıkılışıyla XX. yüzyılın en önemli olayıdır. Elinizdeki kitabın yazarı Lev Davidoviç Trotskiy ise bu devrimin V. İ. Lenin’den sonra ikinci büyük önderidir. Ekim Devrimi’ni anlamadan XX. yüzyılı anlamak nasıl mümkün değilse, Trotskiy’i, özellikle onun kitap boyutundaki son yapıtı olması dolayısıyla bir “siyasi vasiyet” nitelemesini hak eden İhanete Uğrayan Devrim’i okumadan, Ekim Devrimi’ni, hele onun kapitalizm ile sosyalizm arasında “iki arada bir derede” kalışını, nihayet iktidara getirmiş olduğu sınıfın ayrıcalıklı bir kastının öncülüğünde kapitalizme geri döndürülüşünü anlamak da mümkün değildir.

Trotskiy, 1935 Eylül ayında Norveç’te sürgündeyken, bu metnin ilk taslağını kaleme almış, daha sonra 1936 Ekiminde Paris’te La Révolution trahie (İhanete Uğrayan Devrim) adıyla ilk baskısı yapılmıştır. Kitabın, aynı yıl yayımlanan Alman ve Çekoslovak baskılarını ertesi yıl Amerikan, Arjantin, Şili, İngiliz ve Japon baskıları izledi. Kitap Türkiye’de ilk defa 1980 yılında Ayla Ortaç çevirisiyle Köz Yayınlarından çıktı, daha sonra Yazın Yayınlarından iki baskı daha yaptı.

Sovyetler Birliği’nde, Gorbaçov’un iktidara gelişiyle başlayıp 1991’deki çöküşle noktalanan süreç bütün dünyada, özellikle de siyasi yelpazenin sol kanadında, Trotskiy’in hayatı ve yapıtlarına olan ilgiyi artırdı. Pek çok ülkede Trotskiy’in yapıtlarının, büyük bölümü gözden geçirilmiş ya da baştan yapılmış çevirilerle olmak üzere yeni baskıları yayımlandı. Bu bağlamda en geniş kapsamlı ve iddialı girişim (Federal) Almanya’da görüldü. Ünlü Marksist ruh ve toplum bilimci Helmut Dahmer (ve Rudolf Segall ile Reiner Tosstorff)’in öncülüğünde bir araya gelen bir grup, Schriften (Yazılar) üst başlığıyla yeni bir Trotskiy derlemesine girişti. Bu derlemenin kapsamı, yayımcılık deyimleriyle konuşursak “seçme yapıtlar” ile “toplu yapıtlar” arasında, ama ikincisine daha yakın bir yerdeydi. Tasarının “bilimsel danışma” kurulu içinde, sosyalizmin yakın tarihinde seçkin yerler edinmiş çok önemli isimler yer alıyordu.

İhanete Uğrayan Devrim’in bu yeni Türkçe baskısında Schriften derlemesinin birinci cildinin ikinci kitabında yer alan “Verratene Revolution: Was ist die UdSSR und wohin treibt sie?” (İhanete Uğrayan Devrim: SSCB Nedir ve Nereye Gidiyor?) başlıklı metin esas alındı ve Neuer ISP Verlag’ın izniyle kullanıldı. Ana metnin eski çevirisinin bazı bölümleri, yakın zamanlarda yapılmış yeni Almanca, Fransızca ve İngilizce çeviriler temel alınarak baştan sona gözden geçirildi; bazı bölümlerse bütünüyle baştan çevrildi. Metnin aşağı yukarı yüzde kırkını bulan yorumlayıcı dipnotları Nail Satlıgan Taylan Acar’ın yardımıyla Almanca asıllarından çevirdi. Kitabın kavram ve üslup tutarlılığı açısından denetimini Şadi Ozansü üstlendi. Gülnur Acar-Savran, Dario Navaro, Çiçek Öztek, Sungur Savran ve Nesrin Tura, bu çevirme ve yayına hazırlama sürecinde çeşitli aşamalarda katkılarda bulundular.

Kendi değeri tartışmasız olan bu yüzyılın en önemli metinlerinden biri olan İhanete Uğrayan Devrim’in yeni Türkçe çevirisine katkıda bulunan bu kişilerin isimleri ve ortaya koydukları kolektif emek, kitaba ayrı bir değer katmaktadır. Kitaba katkıları bu uzun soluklu ve emek yoğun çalışmayla kalmayacak, tanıtımı için de tüm bağlantılarını kullanacaklar. Şimdiden başta Sungur Savran, Nail Satlıgan, Kemal Ülker ve Şadi Ozansü olmak üzere çeşitli kişiler yazılar yazıyorlar ve yazılarını Radikal II, Birgün, Virgül, Birikim, Ekspres gibi yayın organlarına göndermeyi düşünüyorlar (zaten bu gazete ve dergilerde zaman zaman yazılar yazan kişiler).