| Tez Künye | Durumu | ||
| Sovyetler Birliği’nin sürgün politikası ve Ahıska Türkleri sürgünü / Soviet Union’s deportation policy and Ahiska Turk deportation Yazar:NİLİUFER DAVRİSHOVA Danışman: YRD. DOÇ. DR. İRFAN ÇİFTÇİ İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Konu:Tarih = History ; Uluslararası İlişkiler = International Relations Dizin:Ahıska Türkleri = Ahıska Turks ; Etnik kimlik = Ethnic identity ; Etnik yapı = Ethnic structure ; Fergana = Fergana ; Rusya = Russia ; Sovyetler Birliği = Soviet Union ; Sürgün = Exile ; Uluslararası ilişkiler = International relations ; Uluslararası politika = International policy | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2015 XIII+170 s. | ||
| Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği, egemenliği altında bulunan çokuluslu coğrafyayı büyük bir siyasal ve etnik istikrarsızlığa sürüklemiştir. Bilindiği gibi icraatlarından dolayı kimi literatürde “Deli” olarak anılan Çar Petro’dan beri, Ruslar için sıcak denizlere inmek stratejik hedef olmuştu. Çarlık dönemindeki bu siyaset SSCB yönetiminde de genel olarak sürmüştü. Bunun için ilk hedef stratejik öneme sahip bölgelerin ele geçirilerek kendi sistemini tatbik etmek ve sınırları içerisinde yaşayan milletlerin kontrol altında tutulması olmuştu. Bu bakımdan Rus idaresi sıcak denizlere giden bölgeler üzerinde hâkimiyet kurmaya çalışmıştı. Rus yönetimi milletlerin üzerinde kontrolünü sağlamak için uyguladığı yöntemlerden birisi de sürgün politikaları olmuştu. Bunlardan ilki; Türklerin ve diğer Müslüman toplumların sürülmesi, diğeri ise Slav halkların sürülen toplulukların yerlerine iskân edilmesi şeklinde gerçekleşmişti. Bu siyaset daha 1552 yılında Kazan’ı istila eden Çar Korkunç İvan’ın döneminde başlamış olup Sovyetler döneminde de devam etmişti. Bu tarihsel seyir içinde Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra bağımsız olan cumhuriyetlerde Rus göçmenlerin nüfusu önemli yer tutmaktadır. Bilindiği gibi Stalin’in iş başına geçmesiyle önde gelen Türk aydınları sudan sebeplerle tutuklanarak Sibirya’ya sürgüne gönderilmiş veya kurşuna dizilerek öldürülmüşlerdi. SSCB döneminde ilk toplu sürgün 1935 yılında Kore halkına, daha sonra II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla da potansiyel tehdit olarak görülen diğer halklara yapılmıştı. Bunlar arasında Kırım Türkleri, Çeçenler, İnguşlar, Karaçay-Malkar Türkleri, Kalmuk Türkleri ve Ahıska Türkleri başta olmak üzere birçok Türk soylu ve Kafkasyalı millet vardı. Sürgün edilen bu halklar Orta Asya ve Sibirya’ya kadar gönderilmişlerdi. Stalin’in sürgün kampları olan Kulak, GULAG (Glavnoye Upravleniye Lagerey/Çalıştırma Kampları Genel Müdürlüğü), Ukaz ve Represiya da sürülenlerin işkencelere maruz kaldıkları yerler olmuştu. Sovyetler Birliği’nin sürgün politikasına dâhil edilen Ahıska Türkleri,1944 yılında asıl vatanları olan bugünkü Gürcistan Cumhuriyeti toprakları içinde kalan ve Türkiye ile sınır komşusu olan, Ahıska, Ahılkelek, Aspinza, Adıgön ve Bogdanovka ilçe ve köylerinden Orta Asya ülkelerine sürülmüşlerdir. Günümüzde ise Ahıska Türkleri, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Azerbaycan, Türkiye, Rusya Federasyonu, ABD ve Gürcistan’da dağınık olarak yaşamaktadırlar. Bu tezde, SSCB halklarına uygulanan sürgün politikasında önem arz eden hususlar belli bir süreç içerisinde ele alınmıştır. Ahıska meselesinin başlangıcını teşkil eden 1828-1829 Osmanlı Rus Savaşı Çarlık Rusya, 1944 sürgünü ve 1989 Fergana olayları ise SSCB siyaseti çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ayrıca Ahıska Türklerinin Türkiye’ye kabulü ve ABD’nin 2005 yılından itibaren yürürlüğe koyduğu Krasnodar’da yaşayan Ahıska Türklerinin ABD’ye göç etmesiyle ilgili proje de incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB), Komünist Partisi, Etnik Yapı, Sürgün, Ahıska Türkleri, Fergana Olayları, Krasnodar, ABD, Avrupa Konseyi. | |||
| The Soviet Union, by controlling multinational geography has led a major political and ethnic instability on the region. Since Tsar Peter known as “Crazy”, to achieve political supremacy and to reach the warm sea has become inevitable for the Russians. Therefore the first aim was the seizing of the region which had strategic importance and to keep under the control off all nationalities living in the USSR boundaries. Thus, Russians tried to establish dominance on the region’s leading to warm sea. Inorder to ensure the control of nations, there were implemented two focal points in exile policies. The first point was; the expulsion of Muslims and Turks, the other was to inhabit the Slavic people on the location of proposed community. This policy was started in 1552 by Tsar İvan and has continued during the Soviet era. Russian immigrant population in the independent Republics of ex Soviet Union occupies an important place. During Stalin era, Turkish intellectuals were arrested and exiled to Siberia and were killed. Thus, first mass deportation was made to the Korean people in 1935, then in the beginning of the II World War to the people who were seen as a potential threat. These include the Crimean Tatars, Chechens-İngushes, Karachai-Balkar Turks and AhiskaTurks. These nations were deported to Central Asia and Seberia. Stalins exile camp such as Kulak, GULAG, Ukaz and Represia were places for torture. The original homeland of Ahiska Turks is today’s Georgian territory and it borders with Turkey. Provices of the region are: Ahiska, Ahilkelek, Aspinza, Adigon and Bogdanovka. Today, Ahıska Turks live in many different countries, they are: Kazakhstan, Kyrgyzstan, Azerbaijan, Uzbekistan, Ukraine, Russia, Georgia and Turkey. This thesis discusses the important points in deportation policies of different nations from USSR. The 1944 deportation which marks the beginning of Ahıska Turks issue and 1989 Ferghana events are evaluated in the framework of the USSR policies. The acceptance of Ahıska Turks to Turkey also discussed in this thesis. Another issue which took place is the migration of Ahıska Turks to USA from Krasnodar in 2005. Keywords: Soviet Union, Kommunist Party, Ethnic Structure, Deportation, Ahıska Turks, Ferghana, Krasnodar, USA, European Council. | |||