| Tez Künye | Durumu | ||
| 18-19. yüzyıllarda Kütahya çiniciliği: Üretim ilişkileri, çini ticareti ve motifler / The tile making in Kütahya in the 18-19th centuries: Production relations, tile trade and motifs Yazar:YAPRAK KILKIŞ Danışman: DOÇ. DR. RESUL AY Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Tarih Bilim Dalı Konu:El Sanatları = Crafts ; Sanat Tarihi = Art History ; Tarih = History Dizin:18. yüzyıl = 18. century ; 19. yüzyıl = 19. century ; Kütahya = Kütahya ; Motifler = Motifs ; Osmanlı Dönemi = Ottoman Period ; Osmanlı tarihi = Ottoman history ; Ticaret = Trade ; Çini = Tile ; Çini sanatı = Tile art ; Üretim = Production | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2019 153 s. | ||
| Kütahya kentinin toplumsal mahiyetini ve tarihsel seyrini aksettiren çiniler, şehrin mevcut kaynaklarından tecelli eden folklorik bir meşgaledir. Bu meşgale çağlar boyunca sürdürülmüş ve kentin tek mühim zanaatı haline gelmiştir. Kütahya’da Germiyanoğulları dönemiyle başlayan çini sanatı, 18. yüzyıl Osmanlı’sında doruk noktasına ulaşmıştır. Bunun en mühim sebepleri, Osmanlı döneminde çiniciliği destekleyen mimari düzenin gelişmesi, kenti kapsayan Ermeni ticaret ağları ve 18. yüzyılda tüm dünyada arttığı gözlenen kahve tüketimidir. Kahve fincanlarıyla birlikte gelişen sipariş ağları, bu dönemde Kütahya çinilerine olan talebin artmasını sağlamıştır. Nitekim kazılar sonucunda 18. yüzyıla ait Kütahya çinilerinin, Asya, Avrupa, Balkanlar ve Ortadoğu/Mezopotamya bölgelerine kadar ulaştığı da tespit edilmiştir. 18. yüzyılda Kütahya çinicilerinin çoğunlukla Ermeni olması, ticari ağlar vasıtasıyla bu sanatın desteklendiğini göstermektedir. Bunun yanında çinilerde kullanılan devşirme motifler de, farklı coğrafyalarla kurulan ticari bağlantıların varlığının bir diğer kanıtıdır. Ancak tüm bu ticari faaliyetlere karşın, mekânsal verilerin ve ticaret belgelerinin azlığı, üretim zincirinde bir belirsizlik yaratmaktadır. Kütahya’nın çini sanatının ve kent dokusunun merkeze alınarak birlikte incelendiği çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Ancak adeta bir kent imgesi haline gelen çiniciliğin, kent bağlamı dışında ele alınması, buradaki üretimin boyutlarını anlamayı zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla çalışmada bu nokta üzerinde durulacak, kent ekonomisi ve çini üretimi mercek altına alınacaktır. | |||
| The tiles reflecting the social character of the city of Kutahya are a folkloric occupation manifested from the city’s existing resources. This occupation has continued throughout the ages and became the only important craft of the city. The tile art that started in the Germiyanoğulları period in Kütahya reached its peak in the 18th century Ottoman Empire. The most important reasons for this were the development of the architectural order that supported tile-making in the Ottoman period, the Armenian trade networks covering the city and the consumption of coffee, which was observed to increase all over the world in the 18th century. The order networks that developed with coffee cups increased the demand for Kütahya tiles in this period. As a result of the archaeological excavations, it has been determined that the 18th century Kütahya tiles reached Asia, Europe, the Balkans and the Middle East/Mesopotamia. The fact that the Kütahya tile makers were mostly Armenians in the 18th century shows that this art was supported through commercial networks. In addition, the new motifs used in tiles are another proof of the existence of commercial connections with different geographies. However, despite all these commercial activities, the scarcity of spatial data and trade documents creates uncertainty in the production chain. There are very limited studies in which Kütahya’s tile art and urban texture are centered and examined together. However, it is difficult to understand the dimensions of production here, considering the tiling, which has become an image of the city, outside the urban context. Therefore, the study will focus on this point and the urban economy and tile production will be examined. | |||