| Tez Künye | Durumu | ||
| Macar kroniki Chronica Hungarorum: Birinci ve ikinci bölümlerin tercüme ve değerlendirmesi / The hungarian chronicle Chronica Hungarorum: The translation and evaluation of the first and second chapters Yazar: Mesude Şenol Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ AHMETBEYOĞLU İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Konu:Tarih = History Dizin:Bozkır kavimleri = Steppe tribes ; Hunlar = Huns ; Kronikler = Chronicles ; Macar tarihi = Hungarian history ; Macarlar = Hungarians ; Türk-Macar ilişkileri = Turkish-Hungarian relations ; Türkler = Turks | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2018 XIX+251 s. | ||
| Thuróczy Kroniği olarak da adlandırılan Chronica Hungarorum, Macarların son kroniğidir. János Horváth tarafından Latince’den Macarca’ya tercüme edilmiş olan ve üç bölümden oluşan Kronik’in Genel Türk tarihi açısından önemli olan ilk iki bölümü, bu çalışmayla Türkçeye kazandırılmıştır. Kadim Türk tarihi açısından kaynakların yetersiz oluşu, bu konuda önemli bilgileri ihtiva eden Macar kroniklerini bizler için elzem kılmaktadır. Batılı kavimlerden her bakımdan farklı olan Türk boyları, Batı nazarında olumsuz sıfatlarla yer almışlardır. Oysa Macarlar, ilk kroniklerinden itibaren Hun-Macar akrabalığından bahsetmişlerdir. Bu akrabalık fikri Thuróczy Kroniği’nde daha da ileri giderek Hun-Macar aynılığı şeklinde yer almıştır. Döneminin belgeleri dışında önceki kronik yazarlarının faydalandığı kaynakları da kullanan Thuróczy, kroniğinde bugüne kadar ayrıntılı olarak bahsedilmeyen, İskitya, Hunlar bahsinin yanı sıra, Sekeller, Peçenekler, Kumanlardan da söz etmiştir. Thuróczy bunların yanı sıra Türklerle ortak özellikler taşıyan devlet teşkilatı, kültür motiflerine ve efsanelere de yer vermiştir. Thuróczy’nin güçlü kalemi Kronik’in okuyucu tarafından zevkle okunmasını sağlarken tercüme açısından da biraz zorlayıcı olmuştur. Çalışmadaki diğer zorluklar ise, Kronik’in içeriğinin çok geniş olması ve özellikle tartışmalı bir konu olan Macarların köken ve dillerinin menşei sorunudur. Bu nedenle bu konuda yazılan eserler ve makaleler taranmış ve konunun uzmanı Macar akademisyenlerle görüşmeler yapılmıştır. Anahtar Sözcükler: Macar Kroniği, Thuróczy, Chronica Hungarorum, Türk kavimleri, Genel Türk | |||
| Chronica Hungarorum, also known as Thuróczy Chronicle is the final chronicle of the Hungarians. Translated by János Horváth from Latin to Hungarian, the three-parted Chronicle’s first two parts that are important in terms of general Turkish history have been translated to Turkish for the first time with this study. The insufficient amounts of archaic Turkish history sources render the Hungarian chronicles that contain important information on the matter valuable. Different from the western tribes in every aspect, Turkish tribes have appeared mostly with their negative features in the west. Whereas not only the Hungarians didn’t regard the Turks as such since their first chronicles, but they also mentioned Hun-Hungarian kinship. Taking this kinship idea further, Thuróczy Chronicle mentioned Hun-Hungarian sameness. Using the sources that the previous chronicle writers took advantage of, as well as the documents of the era, Thuróczy mentioned Székelys, Pechenegs, and Cumans, in addition to Scythia and Huns which were not spoken of in detail before. Thúroczy also mentioned state organization, cultural motifs, and myths that have common features with those of the Turks. While Thúroczy’s powerful work enables a pleasant reading, it also required a meticulous translation. Since the Chronicle covers a broad range of subjects and the ongoing issue regarding the Hungarian language’s origin and the descent of the Hungarians, the works and articles previously written on the subject have been scanned and relevant expert Hungarian academicians have been consulted. Key Words: Hungarian Chronicle, Thuróczy, Chronica Hungarorum, Turkish tribes, General Turkish | |||