| Tez Künye | Durumu | ||
| Osmanlı idaresinde Bağdat (1638-1650) / Baghdad in the Ottoman administration (1638-1650) Yazar:HEMN MOHAMMED QADIR Danışman: DOÇ. DR. CEMAL ÇETİN Yer Bilgisi: Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Irak-Bağdat = Iraq-Baghdad ; Osmanlı Dönemi = Ottoman Period ; Osmanlı tarihi = Ottoman history ; Osmanlı yönetimi = Ottoman management ; Yeni Çağ = New Age | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2019 134 s. | ||
| Bağdat 762-766 yılları arasında Abbasî Halifesi Ebu Ca’fer el-Mansûr tarafından Abbasîlerin başkenti olarak kurulmuştur. Abbâsî hilafeti döneminde İslâm dünyasının önemli bir iktisadi, siyasi, ilim ve kültür merkezlerinden biri hâline gelen Bağdat, Büyehoğulları, Selçuklular, 1258 yılında Moğolların istilasının ardından İlhanlılar, Celâyirliler, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Safevîler gibi farklı devletlerin yönetimi altına girmiş, ancak önemini yüzyıllarca korumuştur. Dinî, iktisadi, siyasi, coğrafi ve stratejik nedeniyle 1514’te (Çaldıran) Savaşı’yla başlayan fiilî mücadele 17. yüzyılda Osmanlılar ve Safevîler arasında daha da şiddetlenmiştir. Bu mücadelede, üstünlüğü sağlamak isteyen her iki devlet için Bağdat, elde tutulması gereken oldukça önemli bir merkez olmuştur. Bunda Bağdat’ın iktisadi bakımdan ticaret yollarının kavşağında olması, siyasi-askerî bakımdan rakip devlet karşısında tehdit unsuru oluşturması ve askerî üstünlüğü artırması, dinî bakımdan ise hem Sünni hem de Şii mezhebinden büyük âlimlerin türbelerine sahip olması gibi nedenler etkili olmuştur. İki devlet de Bağdat’a sahip olmak için hiçbir fedakârlıktan kaçınmamıştır. Bağdat, 1623’teki Bekir Subaşı’nın isyanından sonra Safevîlerin eline geçmiştir. IV. Murad (1623-1640) döneminde Bağdat’a üç defa sefer düzenlenmiştir. 1625 ve 1629’da sadrazamlar komutasında düzenlenen seferler başarılı olamamıştır. 1638’de IV. Murad bizzat ordusunun başında Bağdat üzerine yürüdü ve 40 gün süren bir kuşatmanın ardından yeniden Osmanlı hâkimiyetini sağlamıştır. 17 Mayıs 1639’da iki devlet arasında imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması’yla Bağdat, Osmanlı Devleti idaresinde kalmıştır. Taşıdığı önem sebebiyle mücadele sahnesine dönüşen Bağdat, büyük tahribata uğramıştır. Bu durum da şehirdeki sosyal ve ticari hayatı olumsuz yönde etkilemiştir. Osmanlı Devleti idaresinde her ne kadar Bağdat’ın imar faaliyetlerine önem verilse de idarede bulunan beylerbeylerinin aşiret isyanlarıyla uğraşmaları, görev sürelerinin şehri yeniden canlandırılması ve şehirde köklü değişikliklerin yapılabilmesi için yetersiz olması gibi sebeplerle istenilen düzeyde bir gelişim ve sağlanamamıştır. Bu bağlamda yapılan çalışmada Osmanlı idaresinde Bağdat’ın idari, iktisadi ve içtimai durumu farklı yönden incelenerek, konunun her açıdan değerlendirilebilmesine olanak sağlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Bağdat, Osmanlı, İdare, İktisat, İçtimaî. | |||
| Baghdad It was founded as capital of Abbasids by caliph Ebu Cafer Al-Mansur between 762-766. Baghdad became cultural center of Islamic World and Abbasids as commercial– financial, political, science. In 1258 Mongols occupied Baghdad. Then it was governed by different states as Buwayhids, Seljuks, Ilkhanate, Jalayirds, White Sheep’s, Black Sheep’s and Safavids. But it saved its importance for centuries. Because of it solation of religious, financial, political, geographical and strategic, in 1514, a challenge started with Çaldıran War and it continued between Ottomans and Safavids in 17th century. In this challenge, Baghdad in terms of economic, political, military, geographical, and religious was very important for both states. In terms of financial Baghdad meant controlling strategic trade routes. Assuming influence in Baghdad provides an opportunity to control politics and military which in turn helped in dominating Iraq, a threat to rival-enemy competitors and ease military campaigns during war. Religiously, Baghdad was of great value to both states in terms of economic and politics due to the spiritual sites such as tombs of revered saints belonging to Sunni and Shiites. For this reason, both side stride their best to occupy Baghdad. In 1623, Ottomans lost Baghdad because of rebellion of Bekir Subaşı and Safavidss occupied Baghdad. Murad the 4th launched campaign to Baghdad three times in 1623-1640. In 1625 and in 1629, campaigns by grand viziers failed. Then Murad the 4th walked to Baghdad with his army in 1638. After 40 days he captured Baghdad. In 17th May 1639, Zuhab Alliance was signed by two states. With this alliance, Baghdad belonged to Ottomans. Because of its importance, Baghdad was damaged in wars. This affected negatively life of commercial and social in the city. Ottomans gave importance architecture of Baghdad but because of their billions and inability of governors, Baghdad couldn’t reach desired level. In this study, executive and financial situation of Baghdad was examined and this enabled to evaluate their sue from every point. Keywords: Baghdad, Ottoman, Executive, Financial, Social | |||