| Tez Künye | Durumu | ||
| Hasankeyf kazısı lüle buluntuları / The pipes at Hasankeyf excavation Yazar:GÖKBEN AYHAN Danışman: PROF. DR. BOZKURT ERSOY Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Dizin:Batman-Hasankeyf = Batman-Hasankeyf ; Lüleler = Pipes | Onaylandı Doktora Türkçe 2011 466 s. | ||
| Hasankeyf Kazısı’nda 1986?2009 yılları arasında, 1992?1998 yılları hariç olmak üzere, 750 lüle ve lüle parçası ele geçirilmiştir. Bunlar arasında çok sayıda bütün, bütüne yakın ya da kırık parçalar halinde lüleler yer almaktadır. 750 lüleden sadece 12 tip tespit edilebilmiştir. Hasankeyf lülelerinde tipler, çanak veya kaide biçimlerine göre iki başlık altında ele alınmıştır. Lüleler arasında çanak biçimlerine göre silindir çanaklı, torba biçimli çanaklı, karinalı çanaklı, yuvarlak çanaklı, basık yuvarlak çanaklı, süzgeçli basık yuvarlak çanaklı, krater biçimli çanaklı, lale çanaklı ve dikdörtgen çanaklı lüle tipi olmak üzere 9 tip tespit edilmiştir. Kaide biçimlerine göre ise kaideli ve süzgeç çanaklı, disk kaideli ve silindir kaideli lüle tipi olarak 3 tip belirlenmiştir.Sadece kilden yapılan Hasankeyf lülelerinin büyük çoğunluğunun özensiz işçiliğe sahip olması, bunların günlük kullanıma yönelik yapıldığını göstermektedir. Hasankeyf lülelerinin büyük bir kısmı bölgesel özellikler taşımakta; diğer bir kısmı da başka merkezlerde bulunan bazı tip ve motifleri de bünyesinde toplamaktadır.İncelenen lüleler, yerel üretimin izlerini taşımaktadır. Birkaç lülede hatalı üretimin izlerine rastlanmakla birlikte, Hasankeyf’te bulunan bazı silindir kalıplardaki desenlerin lülelerde de görülmesi, yerel üretimin varlığına işaret etmektedir. İleride kazılarda elde edilebilecek veriler, Hasankeyf’te lüle üretimi olup olmadığı konusunu netleştirecektir.Hasankeyf lülelerinin büyük çoğunluğu 17. ile 18. yüzyıl arasındaki döneme tarihlenmiştir. Bu örnekler arasında, daha çok gri ve beyazın tonlarında hamurlu ve astara sahip karinalı çanaklı, silindir çanaklı, yuvarlak çanaklı, basık yuvarlak çanaklı, kaideli ve süzgeç çanaklı, silindir kaideli ve dikdörtgen çanaklı lüle tipleri yer almaktadır. Bir grubu 19. yüzyılda ve çok az bir grubu da 19. yüzyıl ile 20. yüzyıl başı arasında üretilmiştir. 19. yüzyıl örnekleri arasında disk kaideli ve lale çanaklı lüle tipleri bulunmaktadır. 19. yüzyıl ile 20. yüzyıl başı arasına tarihlenenler ise süzgeçli basık yuvarlak çanaklı lüle tipinin örnekleri olmuştur. Merkezdeki lüle kullanımının 17. ile 20. yüzyılın başı arasında var olduğu tespit edilmiştir. | |||
| Between 1986 and 2009, with the exception of the period between 1992 and 1998, 750 pipe and pipe pieces, were found at the Hasankeyf excavation. Among them mostly there were those unbroken, almost unbroken or the types in the form of broken pieces. 12 types out of 750 pipes were determined. The types of Hasankeyf pipes were examined under two headings according to their bowl or base forms. Among pipes 9 types of pipe were identified according to their bowl forms as cylinder bowl, sack like bowl, bikonical bowl, rounded bowl, flatten rounded bowl, sieve flatenned rounded bowl, crater like bowl, lily bowl, and rectangular bowl pipe. As for the base forms 3 types were determined which were base and sieve bowl, disc base and cylinder base.The fact that most of the Hasankeyf pipes only made of clay had the featureless craftmanship points out they were made for daily use. While a large majority of Hasankeyf pipes have regional characteristics, the other part incorporates also some types and motifs of different regions.The pipes that were examined bear the traces of local production. Besides the traces of defective manufacturing in some of the pipes, that the figures on some of the cylinder forms found in Hasankeyf were seen in the pipes points out the local production. The data which can be acquired in the following excavations will show us whether the pipe production were made or not in Hasankeyf.The vast majority of Hasankeyf pipes were dated to the period between the 17th to 18th centuries. Among these examples were,mostly in the tones of white and gray, fabric and lined biconical bowl, cylinder bowl, rounded bowl, flattened rounded bowl, base and sieve bowl, cylinder base and a rectangular bowl pipe types. A group of them were produced in the 19th century and a minority group were produced between the 19th and at the beginning of 20th centuries. Among the 19th century patterns there were disc base and lily bowl types of pipes. The ones which were dated to 19th and the beginning of 20th century were accepted as the examples of disc base and lily bowl pipe types. Dated to from 19th to 20th century examples of the type of pipe the crater like bowl. The use of pipes in the center is confirmed to have existed between the 17th and the beginning of 20th centuries. | |||