| Tez Künye | Durumu | ||
| Laleli Külliyesi’nin inşaat süreci / Construction period of Laleli Mosque and complex Yazar:ARAS NEFTÇİ Danışman: DOÇ. DR. İLKNUR KOLAY Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Dizin:Batılılaşma = Westernization ; Külliyeler = Complexes ; Laleli Külliyesi = Laleli Mosque Complex ; Osmanlı Dönemi = Ottoman Period ; Osmanlı mimarisi = Ottoman architecture | Onaylandı Doktora Türkçe 2002 267 s. | ||
| Sultan III. Mustafa devrinde yapılan büyük imar faaliyetleri programında ele alman Lâleli Külliyesi H. 1173-1177 (1760-1764) yılları arsında Sultan III. Mustafa tarafından inşa ettirilmiştir. Eldeki kaynaklara göre semt Lâleli adı ile tanınmakta olup burada vaktiyle yer alan bir çeşmenin, Lâleli çeşme, adı ile anılmaktaydı. Bundan dolayı da külliye “Lâleli” adı ile tanınmıştır. Cami, çarşı, imaret, türbe, sebil, medrese ve muvakkithaneden oluşan külliyede medrese hariç diğer birimler günümüze kadar gelmiştir. Külliyenin mimarı Kara Ahmet Ağadır. Yapım sürecinde mimar Mehmet Tahir Ağa ile dönüşümlü olarak çalışmıştır. Eldeki kaynaklarda semt, burada vaktiyle yer alan bir çeşmenin, Laleli Çeşme, adından ötürü Laleli adı ile anılmaktaydı. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Topkapı Sarayı Arşivi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde külliye ile ilgili pek çok belge mevcuttur. Bu belgelerin bazılarında, külliyenin inşaatına başlanmadan önce padişahın isteklerine göre külliyenin oluşumu ve caminin özellikleri belirtilmiştir. Öncelikle arsa ve ev istimlakları ile külliye için gerekli olan arsa hazırlanmıştır. Hafriyatla elde edilen molozlar ile Langa ‘da deniz doldurulmuş, oluşan arsalar satılarak burada bir de mahalle kurulmuştur. Satın alınan tüm inşaat ve süsleme malzemeleri ayrıntılarıyla kaydedilmiştir. İnşaat da çalışan usta ve alımı yapılan esnafın isimleri ile çalıştıkları gün ve aldıkları para da bu belgelere kaydedilmiştir. Laleli Camii ve külliyesi Batılılaşma dönemi mimarisinin özgün örneklerinin başında gelmektedir. Bu dönemde uygulanan detaylar, geçişler ve süslemeler genel görünüş ve kütle kompozisyonuna yeni boyutlar kazandırmıştır. Bir yandan yeni üslup bu dönemde tüm yapılar için devam ederken, inşaat defterlerinde ve belgelerde geleneksel inşaat işletmesi yöntemi değişmemiştir. xııı | |||
| The Laleli Complex was commissioned by Sultan Mustafa III and was built between H. 1173-1177 (1760-1764) as part of the extensive construction activities programme carried out during the period of Sultan Mustafa III. According to documents, the neighbourhood where the complex is situated came to be called Laleli due to a fountain called “Laleli Fountain” located in the area. Thus, the complex is also referred to as “Laleli”. All the units of the complex, which consists of a mosque, bazaar, public kitchen, tomb, fountain, medrese and muvakkithane, whith the exception of the medrese have survived to the present. The architect of the complex is Kara Ahmet Ağa, who worked alternately with Mehmet Tahir Ağa during the construction period. There are numerous documents regarding the complex in the Ottoman Archives of the Prime Ministry, the Topkapi Palace Archives and the Archives of the General Directorate of Pious Foundations. Some of these documents show the formation of the complex and the characteristics of the mosque as requested by the Sultan before the construction started. First, the necessary plot of land for the complex was prepared through expropriation and demolition. The rubble obtained from the excavation was used to fill the shore in Langa, the land obtained was sold and a neighbourhood was built in this area. All the construction and decoration materials bought were recorded in detail. The names of those who worked in the building process and of the tradesmen who provided the material, the number of days they worked and the money they received are also recorded in these documents. The Laleli Mosque and Complex is considered one of the major examples of the Westernisation period architecture. The details, transition zones and decoration used during this period brought new dimensions to the general appearance and mass composition. While this new style was applied to all buildings of the period, the traditional method of construction management was kept unchanged in the construction registers and documents. xiv | |||