Abdül Halim Varol. Aydın Kuşadası Adalızade mezarlığı Osmanlı mezar taşları. Doktora tezi (2019)

Tez KünyeDurumu
Aydın Kuşadası Adalızade mezarlığı Osmanlı mezar taşları / Aydın Kuşadası Adalızade Cemetery Ottoman gravestones
Yazar:ABDÜL HALİM VAROL
Danışman: DOÇ. DR. MURAT ÇERKEZ
Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Konu:Sanat Tarihi = Art History
Dizin:Aydın-Kuşadası = Aydın-Kuşadası ; Mezar taşları = Tambstones ; Mezarlar = Graves ; Mezarlıklar = Cemeteries ; Osmanlı Dönemi = Ottoman Period ; Osmanlı sanatı = Ottoman art ; Süsleme teknikleri = Ornaments technics ; Süslemeler = Ornamentations
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2019
1386 s.
Aydın İli Kuşadası İlçesi merkezinde bulunan Adalızade Mezarlığında Osmanlı Dönemine ait 521 mezar taşı belirlenmiştir. Eserler, Kuşadası’nda bulunan eski mezarlıkların ortadan kaldırılması sonucunda Adalızade Mezarlığına taşınarak getirilmiştir. Taşıma işlemi sırasında bir kısmının kaybolduğunu yayınlardan öğrenirken, bir kısmının zarar gördüğünü ve başlıklarının kaybolduğunu ise çalışmamız neticesinde tespit ettik. Günümüzde Adalızade Mezarlığı içerisindeki yol kenarlarına rastgele dizilmiş durumda bulunan 521 eserden, 512’si baş, 9’u ayak taşıdır. Bunlardan 278’i erkek, 229’u kadın mezarına aittir. 14 eserde ise kimlik tespit edilememiştir. Eserlerden 500’ünün tarihi tespit edilirken, 21’i günümüzde kırık olması veya ayak taşı olması nedeniyle tespit edilememiştir. Tarihi tespit edilen eserlerin tarih aralığı H.1102/M.1690-1691 ile H.1340/M.1922-1923’tür. Şahidelerin 2’si 17. yüzyıla, 208’i 18. yüzyıla, 257’si 19. yüzyıla, 33’ü 20. yüzyıla aittir. Tamamı mermer malzemeli olan eserlerde oyma ve kazıma teknikleri kullanılmıştır. Mezar taşları, etek biçimi, gövde yatay kesiti, gövde kenarları, başlık ve tepelikler açısından zengin biçimlere sahiptir. Süsleme programında bitkisel, geometrik, nesneli ve mimari unsurların kullanımı görülmektedir. Kitabeler, biçim ve içerik itibariyle incelenmiş ve neticesinde Kuşadası sanatı, tarihi, sosyal ve edebi hayatına ışık tutacak bilgilere ulaşılmıştır. Aydın Kuşadası Adalızade Mezarlığında yer alan Osmanlı mezar taşları, bölgesel özellikleri barındırdığı gibi kendine özgü unsurları da yansıtması ile dikkat çekicidir. Ayrıca eserlerde malzeme, işleniş tekniği, biçim ve süsleme programları açısından başkent İstanbul özelliklerini görmek de mümkündür.
521 gravestones belonging to the Ottoman period were determined in Adalızade Cemetery in Kuşadası, a county of Aydın. The artifacts were carried to Adalızade Cemetery as a result of the extinguishment of the old cemeteries in Kuşadası. We have learned from the publications that during the transport process, some of the tomb-stones got lost; however, we have also determined through our studies that some of them were damaged and their head parts got lost. Today, among 521 artifacts, lined up in random sequence in sides of Adalızade Graveyard, 512 of them are head stone and 9 of them are foot stone. Of these artifacts, 278 of them are man’s grave and 229 of them are woman’s grave. However, 14 artifacts were not identified. 500 of those artifacts’ dates were determined; while 21 of them were not identified because they were either broken or foot stone. Artifacts whose dates were identified are between H.1102/M.1690-1691 and H.1340/M.1922-1923. 2 of grave stones belong to 17th Century, 208 of them belong to 18th Century and 33 of them belong to 20th Century. On artifacts whose materials are wholly marble, such techniques as carving and scraping are used. Gravestones have abounding figures in terms of skirt shaped, trunk horizontal section, body edges, head and hills. In ornamentation part, herbal, geometric, objective and architectural components are observed. The inscriptions were examined in terms of form and content and as a result, significant information about the art, history, social and literary life of Kuşadası has been reached. Ottoman grave stones, residing in Adalızade Graveyard in Kuşadası, are remarkable not only for having regional factors but also for having authentic qualities. In addition, it is possible to see the characteristics of Istanbul the capital in terms of material, processing technique, form and decoration programs.

Download: Click here