| Tez Künye | Durumu | ||
| Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki müzelerde bulunan kürevi-konik formlu kaplar / Sphero-conic vessels in museums in the Eastern Anatolia Region Yazar:MUSTAFA DEMİR Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLER YILMAZ Yer Bilgisi: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı / Sanat Tarihi Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2022 187 s. | ||
| Doğu Anadolu, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Bu bölge, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Çeşitli medeniyetlerden kalan eserler, yapılan bilimsel kazılarla gün ışığına çıkartılmıştır. Bu eserler bölgedeki müzecilik faaliyetlerinin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Doğu Anadolu Bölgesi’nde Kültür ve Turizm Bakanlığına Bağlı 10 müze bulunmaktadır. Bunlar; Ağrı İshakpaşa, Ahlat (Bitlis), Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Malatya, Muş, Kars, Tunceli ve Van müzeleridir. Ancak, bazı müzelerde bu kapların bulunmaması, bazılarında da taşınma, yeni açılma gibi çeşitli nedenlerden ötürü sadece Elâzığ, Erzurum ve Kars müzelerinden gerekli izinler alınabilmiştir. Konuya uygun; Elâzığ Müzesi’nde 51, Erzurum Müzesi’nde 7, Kars Müzesi’nde 37 adet kap tespit edilmiştir. Söz konusu çalışma, Ortaçağ dönemine tarihlendirilen ve araştırmacılar tarafından kürevi-konik formlu kap olarak adlandırılan eserlerden oluşmaktadır. Bu kap türünün işlevi hakkında; el bombası, ilaç kabı, parfüm şişesi, kandil topu, yangın körükleyici, cıva kabı, nargile su haznesi, içki kabı ve savaş topuzu gibi birçok farklı görüş öne sürülmektedir. Nitekim yüzyılı aşkın bir süredir bu eserlerin tam olarak hangi amaçla kullanıldığı tespit edilememiştir. Bu çalışma kapsamında ele alınan eserlerin, 1/100 ölçülerinde kesit ve motif çizimleri yapılarak, fotoğrafları çekilip katalog çalışması oluşturulmuştur. Ayrıca ele alınan kaplar; malzeme, form, teknik ve bezeme çeşidine göre değerlendirilmiştir. İncelenen örnekler, yerli veya yabancı kaynaklarda yer alan kazı buluntuları ve çeşitli müzelerdeki eserlerle karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırmalar neticesinde bu kapların Türk sanatındaki önemi vurgulanmaya çalışılmıştır. | |||
| Eastern Anatolia is one of the seven geographical regions of Turkey. This region has hosted many civilizations throughout history. Artifacts from various civilizations have been unearthed through scientific excavations. These artifacts played an important role in the development of museum activities in the region. There are 10 museums affiliated to the Ministry of Culture and Tourism in the Eastern Anatolia Region. These are Ağrı Ishakpasa, Ahlat (Bitlis), Elazig, Erzincan, Erzurum, Malatya, Muş, Kars, Tunceli and Van museum. Since some museums do not have this type of vessel, and some museums have year-end censuses, necessary permissions could only be obtained from the Elazig, Erzurum and Kars Museums. ; 51 vessel samples appropriate to the study were identified in Elazig Museum, 7 in Erzurum Museum, and 37 in Kars Museum. This study consists of ceramic vessels dated to the Middle Ages and called sphero-conical vessels by researchers. About the function of this container type, many different views have been put forward, such as grenades, medicine cans, perfume bottles, oil lamps, fire blowers, mercury cans, hookah water tanks, drink container and war maces. For more than a century, it has not been determined exactly for what purpose these vessels were used. Section and motif drawings of the works discussed in this study were made in 1/100 dimensions, photographs were taken and a catalog study was created. In addition, the containers handled; evaluated according to material, form, technique and decoration type. Examined samples were compared with the excavation finds in local or foreign sources and the artifacts in various museums. As a result of the comparisons, the importance of these vessels in Turkish art has been tried to be emphasized. | |||