Zeynep Kemaloğlu. Amasya Müzesi’nde bulunan Osmanlı dönemi sikkeleri. Doktora tezi (2023)

Tez KünyeDurumu
Amasya Müzesi’nde bulunan Osmanlı dönemi sikkeleri / Ottoman period coins at the Amasya Museum
Yazar:ZEYNEP KEMALOĞLU
Danışman: PROF. DR. EYÜP NEFES
Yer Bilgisi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı / Türk İslam Sanatları Tarihi Bilim Dalı
Konu:Sanat Tarihi = Art History
Dizin:
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2023
576 s.
Ticaret aracı olarak bastırılan ve yüzyıllar öncesiyle ilgili bilgilerin özgün haliyle günümüze ulaşmasını sağlayan sikkeler, tarihe güvenilir kanıtlar sunan kaynakların başında gelmektedir. Sikkelerin üzerinde yer alan yazı, tarih ve motifler basıldıkları dönemin şartları hakkında net bilgiler sunması açısından oldukça önemlidir. Amasya, tarih boyunca birçok farklı medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca Osmanlı devletinin de önemli şehzade sancakları arasında yer almaktadır. Dolayısıyla Amasya’da farklı dönemlere ait taşınabilir-taşınamaz çok sayıda maddi kalıntı günümüze ulaşmıştır. Bu kalıntılar arasında sikkeler önemli yer teşkil etmektedir. Araştırmamızın konusunu Amasya Müzesi’nde bulunan Osmanlı dönemi sikkeleri oluşturmaktadır. İnceleyebildiğimiz kadarıyla söz konusu sikkeleri sanat tarihi disipliniyle sistematik bir şekilde ayrıntılı olarak inceleyen, tanıtan ve bunları kendi içinde bütün yönleriyle değerlendiren herhangi bir çalışma mevcut değildir. Bu nedenle araştırma kapsamındaki sikkelerin incelenmesi, kronolojik olarak tasnif edilmesi, fotoğraflanması, yazıların okunması, katalog haline getirilmesi ve değerlendirilmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmamızla birlikte oldukça geniş bir döneme ait Osmanlı dönemi Amasya sikkelerini tanıtmayı amaçlamaktayız. Tez çalışmamızda Amasya Müzesi envanterine kayıtlı 3460 adet Osmanlı sikkesi arasından seçilmiş, XIV-XX. yüzyıl arasına tarihlenen 181 adet sikke kataloga dâhil edilmiştir. Kataloga alınan sikkelerin farklı padişahlara ait ve farklı para birimleri olmasına dikkat edilmiştir. 24 ayrı Osmanlı sultanına ait olduğu tespit edilen sikkelerden en erken tarihlisi I. Bayezid dönemine (H. 792/M. 1389), en geç tarihlisi V. Mehmed Reşad dönemine (H. 1327/M. 1909) aittir. 2 adet sikke ise nakışlı olup üzerinde yazı ya da tarih bulunmamaktadır. Katalogdaki sikkelerin traskribi yapılarak, malzeme, ölçü ve süsleme özellikleri ayrıntılı şekilde açıklanmıştır. İnceleme sonucunda elde edilen verilerle; darp yeri, darp tarihi, malzeme, yazı, tuğra ve süsleme açısından sikkelerin değerlendirmeleri yapılmıştır. Sikkelerin çözümlenerek açıklanması başta sanat tarihi olmak üzere birçok bilim dalına yardımcı olmasını temenni ediyoruz.
Coins, which were pressed as a means of trade and ensures that information about centuries ago reached today in its original form, are among the sources that provide reliable evidence to history. The writing, dates and motifs on the coins are very important in terms of providing clear information about the conditions of the period in which they started. Amasya has hosted many different civilizations throughout history. It is also among the important prince sanjaks of the Ottoman state. Therefore, many movable and immovable material remains belonging to different periods have survived in Amasya. Among these remains, coins have an important place. The subject of our research is the Ottoman period coins at the Amasya Museum. As far as we can examine, there is no study that systematically examines and introduces these coins in detail with the discipline of art history and evaluates them in all their aspects. For this reason, the aim of the study is to examine, chronologically classify, photograph, read, catalog and evaluate the coins within the scope of the research. With our study, we aim to instoduce the Ottoman period Amasya coins belonging to a very large period. In our thesis study, selected from 3460 Ottoman coins registered in the Amasya Museum inventory, 181 coins dated between the 14th and 20th centruies were included in the catalogue. Attention was paid to the fact that the coins included in the catalog belong to different sultans and have different currencies. The eairliest dated coins belong to the period of Bayezid I (H. 792/M. 1389), and the latest dated one belongs to the period of Mehmed Reşad V (H. 1327/M. 1909). 2 coins are embroidered and there is no writing or date on them. The coins in the catalog were transcribed, and their material, measurement and decoration features were explained in detail. With the data obtained as a result of the examination; coins were evaluated in terms of minting place, minting date, material, writing, tugra and decoration. We hope that the analysis and explanation of the coins will help many disciplines, especially art history.

Download: Click here