| Tez Künye | Durumu | ||
| Türkiye’de yayılış gösteren bazı Marrubıum L. (Lamıaceae) taksonları üzerinde morfolojik, anatomik ve ekolojik araştırmalar / Morphological, anatomical and ecological studies on some Marrubium L. (Lamiaceae) taxa distributed in Turkey Yazar:KAMER VOLKAN KOÇAK Danışman: PROF. DR. NEZAHAT KANDEMİR Yer Bilgisi: Amasya Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Biyoloji Ana Bilim Dalı Konu:Biyoloji = Biology Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2023 88 s. | ||
| Bu tez çalışmasında, Türkiye’de yayılış gösteren Marrubium L. cinsine ait üç taksonunun (M. amasiensis Akgül ve Ketenoğlu, M. astracanicum Jacq. subsp. astracanicum ve M. parviflorum Fisch ve C.A.Mey. subsp. parviflorum morfolojik, anatomik, ekolojik ve tüy özellikleri belirlenmiş ve karşılaştırılmıştır. M. amasiensis endemik olup Türkiye’de sadece Amasya çevresinde yayılış göstermektedir. M. astracanicum subsp. astracanicum ve M. parviflorum subsp. parviflorum ise Türkiye’de geniş yayılış alanlarına sahiptir. Morfolojik incelemelerde, kök, gövde, petiyol ve yaprak gibi vejetatif organların, çiçek, meyve ve tohum gibi generatif organların ayrıntılı özellikleri verilmiştir. Anatomik incelemelerde, kök, gövde, petiyol ve yaprakların enine kesitleri ve yaprakların alt ve üst yüzeylerinden yüzeysel kesitler alınmıştır. Anatomik sonuçlar incelendiğinde, üç taksonun sekonder kök yapısına ve dörtgen şekilli bir gövde yapısına sahip olduğu görülmüştür. Gövdenin köşelerinde belirgin lamellar kollenkima tabakasına rastlanmıştır. İncelenen taksonlardan M. amasiensis ve M. parviflorum subsp. parviflorum’un mezofil yapı bakımından ekvifasiyal yapraklara sahip oldukları belirlenmiştir. Fakat M. astracanicum subsp. astracanicum yapraklarındaki mezofilin bifasiyal yapıda olduğu tespit edilmiştir. Taksonların vejetatif organları üzerinde yoğun yıldızsı (stellat) örtü tüyleri, sap ve baş hücre sayıları farklı kapitat salgı tüyleri ve nadir olarak da peltat salgı, dentritik, bir ve iki hücreli basit örtü tüyleri görülmüştür. Kökteki periderma tabaka sayısı, gövdenin köşelerindeki kollenkima tabaka sayısı, korteks tabakasındaki kollenkima, parankima ve sklerenkima tabaka sayısı, yapraklarda ve gövde de kristallerin oluşu, stoma komşu hücrelerinin margin yapısı, mezofil yapısı, vejetatif organlar üzerindeki yıldızsı örtü tüylerin yoğunluğu, kapitat ve peltat salgı tüylerinin varlığı, tipi ve yoğun olup olamaması, dendritik örtü tüylerinin olması ve yoğunluğu taksonların ayırt edilmesinde önemli anatomik karakterler olarak belirlenmiştir.Toprak örnekleri taksonların çiçeklenme periyotlarında alınmış, fiziksel ve kimyasal özellikleri tespit edilmiştir. M. amasiensis ve M. parviflorum subsp. parviflorum’un kumlu, hafif tuzlu, hafif alkali ve orta derecede alkali, orta derecede kireçli, zengin organik madde, fosfor, potasyum ve azot içeren topraklarda yayılış gösterdiği bulunmuştur. M. astracanicum subsp. astracanicum’un ise hafif asidik ve hafif bazik, orta derecede tuzlu ve çok tuzlu, orta derecede kireçli, zengin ve çok zengin organik madde içeren, azot bakımından orta ve azotça zengin, potasyum ve fosfor bakımından zengin toprakları tercih ettiği belirlenmiştir. | |||
| In this thesis, the morphological, anatomical, ecological and tichomes features of three taxa (M. amasiensis Akgül and Ketenoğlu, M. astracanicum Jacq. subsp. astracanicum and M. parviflorum Fisch and Mey. subsp. parviflorum) of the genus Marrubium L. distributed in Turkey were determined and compared. M. amasiensis is endemic and only distributes around Amasya in Turkey. M. astracanicum subsp. astracanicum and M. parviflorum subsp. parviflorum have wide distribution areas in Turkey. In morphological examinations, detailed features of vegetative organs such as root, stem, petiole and leaf, and generative organs such as flower, fruit and seed are given. In anatomical examinations, cross sections of root, stem, petiole and leaves and surface sections were taken from the lower and upper surfaces of the leaves. When the anatomical results were examined, it was seen that three taxa had a secondary root structure and a quadrangular stem structure. A prominent lamellar collenchyma layer was encountered at the corners of the stem. M. amasiensis and M. parviflorum subsp. parviflorum have been determined to have equifacial leaves in terms of mesophyll structure. However, it was observed that the mesophyll in the leaves of M. astracanicum subsp. astracanicum had a bifacial structure. On the vegetative organs of the taxa, dense stellate cover trichomes, capitate glandular trichomes with different stalk and head cell numbers and rarely peltate glandular, dendritic, unicellular and bicellular simple cover trichomes were observed. The number of periderma layers in the root, the number of collenchyma layers in the corners of the stem, the number of collenchyma, parenchyma and sclerenchyma layers in the cortex layer, the formation of crystals in the leaves and stem, the margin structure of the cells adjacent to the stoma, the mesophyll structure, density of stellate cover trichomes on vegetative organs, presence, type and density of capitate and peltate glandular trichomes, presence and density of dendritic cover trichomes were determined as important anatomical characters in distinguishing of taxa. Soil samples were taken during flowering periods of taxa, and their physical and chemical properties were determined. It has been determined that M. amasiensis and M. parviflorum subsp. parviflorum grows in sandy, slightly salty, slightly alkaline and moderately alkaline, moderately calcareous, rich organic matter, phosphorus, potassium and nitrogen-containing soils. It was found that M. astracanicum subsp. astracanicum prefers soils that are slightly acidic and slightly basic, moderately saline and very salty, moderately calcareous, rich and rich in organic matter, moderate in nitrogen and rich in nitrogen, and rich in potassium and phosphorus. | |||