Üç Hikaye – Geç Dönem Doğu Türkçesi (Muhammed Emin Yıldızlı )

Üç Hikaye Geç Dönem Doğu Türkçesi DOĞU KÜTÜPHANESİ
Doğu Türkçesi, özelde Çağatay Hanlığı ile ilişkilendirilmiş olup Türk dilinin tarihî seyri içerisinde Çağatay Türkçesi şeklinde sınıflandırılmıştır. Bu dönem Türkçesi bazı araştırmacılara göre 13. ve 20. yüzyıllar arasında, bazı araştırmacılara göre 15. ve 20. yüzyıllar arasında kullanılmıştır. Doğu Türkçesi dönemi kendi içerisinde Klasik Öncesi Devir, Klasik Devir ve Klasik Devir Sonrası olmak üzere üç aşamada değerlendirilmektedir. Araştırmamıza konu olan eser, Klasik Sonrası Doğu Türkçesi Dönemi edebî ürünü olmakla birlikte, Çağdaş Uygur Türkçesine geçişin de temsilcisi bir eser olma hüviyeti taşımaktadır. Eser, “Kumarbazın Hikâyesi” ile “Endicanlının Hikâyesi” başlıklı iki manzum ve “Kadı ile Hırsızın Hikâyesi” başlıklı bir mensur olmak üzere toplam üç hikâyeden oluşmaktadır.
Eser, Geç Dönem Doğu Türkçesinde kaleme alınmıştır. Doğu Türk­çesinin klasik dönem sonrası içinde değerlendirdiğimiz bu eser, Çağdaş Uygur Türkçesine geçiş evresinin fonetik, morfolojik ve sentaktik dil özelliklerini de yansıtmaktadır. Eser, Doğu Türkçesinin temel ses, şekil ve cümle bilgisi özelliklerini taşımakla birlikte, aynı zamanda hem söz varlığı hem de yapı bilgisi bakımından yerel ağız unsurlarının etkisini yoğun bir şekilde hissettirmektedir.