Katı ve Sıvı Solucan Gübre Uygulamalarının Marul (Lactuca sativa L. var. crispa) Bitkisinin Verimine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 82 – 93, 30.06.2024

Tuğba Özbucak Hülya Alan

https://doi.org/10.54370/ordubtd.1351408

Öz

Among agricultural practices, especially chemical fertiliser applications have unfavorable impacts on the environment. Such undesirable environmental problems can be alleviated by products derived from specific earthworms, which can be used as organic fertilizer. In this study, barnyard manure was composted with the Red California earthworm Eisenia foetida (Lumbricidae). The effects of 0, 10, 20 and 30 % doses of solid vermicompost and commercial liquid vermicompost on some yield parameters (plant width, plant height, plant wet weight, plant dry matter weight, root length, root wet and dry matter weights) of lettuce (Lactuca sativa L. var. crispa) plants grown in the applied media were investigated. According to the statistical analyses of the results obtained in the study, it was determined that the effect of fertilizer type and dose applications on all parameters was significant. It was determined that all results of solid and liquid vermicompost applications were significant and higher than the control. It was observed solid vermicompost application was more effective than liquid fertilizer. As a result, the highest values in plant width, plant wet weight, root length and root dry weight were obtained at 10% application dose, while the best values in plant height, dry matter and root wet weight were obtained at 20% application dose in solid vermicompost application.

Anahtar Kelimeler

vermicompost, liquid vermicompost, L. sativa, Eisenia foetida

Proje Numarası

B-2025

Kaynakça

• Açıkbaş, B. (2016). Vermikompostun Trakya İlkeren/5BB aşı kombinasyonundaki asma fidanlarının bitki besin elementi içerikleri üzerine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(4), 131-138. https://dergipark.org.tr/en/pub/jotaf/issue/29443/315469
• Abafita, R., Shimbir, T. ve Kebede, T. (2014). Effects of different rates of vermicompost as potting media on growth and yield of tomato (Solanum lycopersicum L.) and soil fertility enhancement. Sky Journal of Soil Science and Environmental Management, 3(7), 073-077. https://www.researchgate.net/profile/Tesfu-Kebede/publication
• Adiloğlu S., Eryılmaz-Açıkgöz F., Solmaz Y., Çaktü, E. ve Adiloğlu, A. (2018). Effect of vermicompost on the growth and yield of lettuce plant (Lactuca sativa L. var. crispa). International Journal of Plant & Soil Science, 21(1), 1-5. https://www.researchgate.net/profile/Aydin-Adiloglu/publication
• Alidadi, H., Saffari, AR., Ketabi, D., Peiravi, R. ve Hosseinzadeh, A. (2014). Comparison of vermicompost and cow manure efficiency on the growth and yield of tomato plant. Health Scope, 3(4), 1-5. https://brieflands.com/articles/healthscope-20066.html
• Allen S. E., Grimshaw H. M., Parkinson J. A., Quamby C. ve Roberts J. D. (1986). Chemical analysis. Chapman, S. B. (Ed.), Method in plant ecology (s. 411-466) içinde. Black well Scientific Publications Oxford. Amresh, H. (2009). Effect of NPK and vermicompost on growth and yield of cauliflower (Brassica oleracea var. botrytis L.) [Yükseklisans tezi]. College of Agriculture in Gwalior.
• Ateş, K. A., Demirkıran, A. R. ve İnik, O. (2019). Toprağa bazı doğal ve yapay gübre ilavelerinin çilek bitkisinin verim parametreleri üzerine olan etkileri. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 8(2), 23-28. https://dergipark.org.tr/en/pub/tdfd/issue/51475/578780
• Aybak, Ç.H. (2002). Salata ve marul yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık.
• Azarmi, R., Ziveh, P. S. ve Satari, MR. (2008). Effect of vermicompost on growth, yield, and nutrition status of tomato (Lycopersicum esculentum). Pakistan Journal of Biological Sciences, 11(14), 1797-1802. https://europepmc.org/article/med/18817219
• Bademkıran, F., Çığ, A. ve Türkoğlu, N. (2018). Nergis (Narcissus cv. 'Royal Connection') bitkisinin gelişimi üzerine katı ve sıvı solucan gübresi dozlarının etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(4), 676-684. https://dergipark.org.tr/en/pub/turkjans/issue/39809/471511
• Bellitürk, K. ve Görres, J. H. (2012, Mayıs, 15-17). Balancing vermicomposting benefits with conservation of soil and ecosystems at risk of earthworm invasions [Sözlü sunum]. VIII. International Soil Science Congress on Land Degradation and Challenges in Sustainable Soil Management, İzmir, Türkiye.
• Bellitürk, K. (2016). Sürdürülebilir tarımsal üretimde katı atık yönetimi için vermikompost teknolojisi. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31(3), 1-5. https://dergipark.org.tr/en/pub/cutarim/issue/30644/332298
• Bhat, S. A., Singh, S., Singh, J., Kumar, S. ve Bhawana, V.A. (2018). Bioremediation and detoxification of industrial wastes by earthworms: Vermicompost as powerful crop nutrient in sustainable agriculture. Bioresource Technology, 252, 172-179. https://doi.org/10.1016/j.biortech.2018.01.003
• Chanda, G.K., Bhunia, G. ve Chakraborty, S.K. (2011). The effect of vermicompost and other fertilizers on cultivation of tomato plants. Journal of Horticulture and Forestry, 3(2), 42-45. https://www.researchgate.net/profile/Susanta-Kumar-Chakraborty/publication
• Çıtak, S., Sönmez, S., Koçak, F. ve Yaşin, S. (2011). Vermikompost ve ahır gübresi uygulamalarının ıspanak (Spinacia oleracea var. L.) bitkisinin gelişimi ve toprak verimliliği üzerine etkileri. Derim, 28(1), 56-69. https://www.horticulturalstudies.org/uploads/pdf_177.pdf
• Çiçek, N. (2021). Kadife (Tagetes erecta) çiçeğinin bazı kalite ve gelişim parametrelerine yarasa gübresi ve vermikompostun etkileri. Journal of Agricultural Biotechnology, 2(1), 24-31. https://dergipark.org.tr/en/pub/joinabt/issue/65483/1013148
• Demir, H., Gölükçü, M., Topuz, A., Özdemir, F., Polat, E. ve Şahin, H. (2003). Yedikule ve iceberg tipi marul çeşitlerinin mineral madde içeriği üzerine ekolojik üretimde farklı organik gübre uygulamalarının etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 79-85. https://dergipark.org.tr/en/pub/akdenizfderg/issue/1585/19693
• Develi, E.A., Yavuz, A. ve Erdoğan, Ü. (2022). Vermikompost uygulamalarının San Andreas (Fragaria x ananassa Duch.) çilek çeşidinin bazı verim ve kalite değerlerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture: Food Science and Technology, 9, 2641-2648. http://www.agrifoodscience.org/index.php/TURJAF/article/view/4950
• Durak A., Altuntaş Ö., Kutsal İ. K., Işık R. ve Karaat, F. E. (2017). The effects of vermicompost on yield and some growth parameters of lettuce. Turkish Journal of AgricultureFood Science and Technology, 5(12), 1566-1570. http://agrifoodscience.org/index.php/TURJAF/article/view/1461
• Eşiyok, D. (2012). Kışlık ve yazlık sebze yetiştiriciliği. Meta Basım. Kannahi, M. ve Babynisha, S. (2018). Effect of vermicompost, vermiwash and microbial inoculants on growth of Abelmoschus esculentus L. International Journal of Biology Research, 3(1), 44-48. https://www.biologyjournal.in/assets/archives/2018/vol3issue1/2-4-58-768.pdf
• Kara, N. (2021). Solucan gübresinin Satureja hortensis L.’nin herba verimi ve uçucu yağ oranına etkisi. Journal of the Institute of Science and Technology, 11(2), 1635-1642. https://dergipark.org.tr/en/pub/jist/article/876023
• Kibar, B. (2018). Marulda bitkisel özellikler, bazı kalite özellikleri ve besin elementleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 4(2), 149-160. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijaws/issue/40497/486571publisher
• Kumari, N., Yadav, B. S. ve Peter, J. K. (2017). Synergistic effect of vermicompost, vermiwash, bioaugmontation and carrier based biofertilizer on growth of Solanum melongena L. var. Silligudi 111 (Brinjal). International Journal of Multidisciplinary Research and Development, 4(3), 64-70. https://www.allsubjectjournal.com/assets/archives/2017/vol4issue3/4-2-29-299.pdf
• Ludibeth, M. S., Marina, E. I. ve Vicenta, M. E. (2012). Vermicomposting of sewage sludge: Earthworm population and agronomic advantages. Compost Science and Utilization, 20(1), 11-17. https://doi.org/10.1080/1065657X.2012.10737016
• Manyuchi, M. M. ve Phiri, A. (2013). Vermicomposting in solid waste management: A Review. International Journal of Scientific Engineering and Technology, 2(12), 1234-1242. https://www.indianjournals.com/ijor.aspx?target=ijor:ijset1&volume=2&issue=12&article=015
• Mustafa, A., Çiçek, N., Yücedağ, C. & Şimsek, SA. (2022). Determination of the alleviating effect of liquid vermicompost on germination and seedling of Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) under salt stress. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(1), 61-70. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkutbd/issue/69350/1035869
• Narkhede, S. D., Attarde, S. B. ve Ingle ST. (2011). Study on effect of chemical fertilizer and vermicompost on growth of chilli pepper plant (Capsicum annum). Journal of Applied Sciences in Environmental Sanitation, 6(3), 327-332. https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=4a3b64df-5635-4534-bbb3-811314b18def%40redis
• Olmuş H., Erbaş S., Nazman E. (2017). Araştırmacılar için SPSS uygulamalı istatistiksel deney tasarımı. Gazi Kitabevi.
• Özkan, N., Dağlıoğlu, M., Ünser, E. ve Müftüoğlu, N.M. (2016). Vermikompostun ıspanak (Spinacia oleracea L.) verimi ve bazı toprak özellikleri üzerine etkisi. Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1),1-5. http://ziraat.dergi.comu.edu.tr/dosyalar/Ziraat/comu-ziraat-fakultesi-dergisi-cilt-4-sayi1-2016.pdf#page=8 m
• Pituch, K. A. ve Stevens, J. P. (2015). Applied multivariate statistics for the social sciences: Analyses with SAS and IBM’s SPSS. Routledge.
• Polat, E., Onus, A. N. ve Demir, H. (2004). Atık mantar kompostunun marul yetiştiriciliğinde verim ve kaliteye etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 149-154. https://dergipark.org.tr/en/pub/akdenizfderg/issue/1582/19648
• Saldamlı, İ. ve Sağlam, F. (1998). Gıda kimyası. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Sipahi, C., Akın, A. C. ve Bozoğlan, G. B. (2017). Hayvancılıkta alternatif bir üretim sahasının ekonomik analizine ilişkin bir pilot çalışma: Solucan gübresi üretimi – vermikompost. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 135-143. https://doi.org/10.24998/maeusabed.364343
• Soylu, S., Sertkaya, E., Üremiş, İ., Bozkurt, İ. ve Kurt, Ş. (2017). Hatay ili marul (Lactuva sativa L.) ekim alanlarında görülen önemli hastalık etmenleri, zararlı ve yabancı ot türleri ve yaygınlık durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1), 23-33. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkuzfd/issue/30381/298689
• Sönmez, İ., Kaplan, M. ve Sönmez, S. (2008). Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 25(2), 24-34. http://www.derim.com.tr/tr/download/article-file/52960
• Şahin, S., Gebeloğlu, N. ve Kartal, H. (2020). Biber fidesi gelişiminde torf-perlit karışımına vermikompost katılmasının etkileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(SP1), 192-196. http://agrifoodscience.org/index.php/TURJAF/article/view/4093
• Şener, S., ve Ulukapı, K. (2018). Farklı organik gübrelerin tarla ve örtü altı koşullarında yetiştirilen karnabaharın bitki gelişimi ve verim parametreleri üzerine etkisi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32(3),510-515. http://sjafs.selcuk.edu.tr/sjafs/article/view/900
• Simsek-Ersahin, Y. (2011). The use of vermicompost products to control plant diseases and pests. Karaca, A. (Eds.) Biology of Earthworms. Soil Biology içinde. Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-642-14636-7_12
• Tavuç, İ. (2016). Farklı atıklardan hazırlanan kompost bileşiminin solucan gübresinin nitel ve nicel özelliklerine etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Vural, H., Eşiyok, D. ve Duman İ. (2000). Kültür sebzeleri (Sebze yetiştirme). Ege Üniversitesi Basımevi.
• Yadav, A. ve Garg, V. K. (2015). Influence of vermi-fortification on chickpea (Cicer arietinum L.) growth and photosynthetic pigments. International Journal of Recycling of Organic Waste in Agriculture, 4(4), 299-305. https://doi.org/10.1007/s40093-015-0109-z
• Yağmur, B. ve Okur, B. (2018). Bazı doğal toprak düzenleyicilerin mısır (Zea mays L.) bitkisinin verim parametreleri üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(4), 471-477. https://doi.org/10.20289/zfdergi.419225

Katı ve Sıvı Solucan Gübre Uygulamalarının Marul (Lactuca sativa L. var. crispa) Bitkisinin Verimine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 82 – 93, 30.06.2024

Tuğba Özbucak Hülya Alan

https://doi.org/10.54370/ordubtd.1351408

Öz

Tarımsal uygulamalar içerisinde özellikle kimyasal gübre uygulamalarının çevre üzerinde olumsuz etkileri bulunmaktadır. Bu tür istenmeyen çevresel sorunlar spesifik solucanlardan elde edilen ve organik gübre olarak kullanılabilir olan ürünler ile hafifletilebilir. Yapılan bu araştırmada ahır gübresi, Eisenia foetida (Lumbricidae) ile kompostlanmıştır. Katı olarak elde edilen vermikompost ile ticari sıvı solucan gübresinin %0, 10, 20 ve 30’luk dozlarının) uygulandığı ortamlarda yetiştirilen Lactuca sativa L. var. crispa (Marul) bitkisinin bazı verim parametreleri (bitkinin boyu, eni, yaş ve kuru ağırlığı ile kök uzunluğu, yaş ve kuru ağırlıkları) üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Çalışmada elde edilen bulguların istatistiksel analizlerine göre tüm parametreler üzerine gübre formu ve dozun önemli etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Katı ve sıvı solucan gübre uygulamaların bütün sonuçlarının kontrole göre önemli ve yüksek olduğu belirlenmiştir. Katı solucan gübre uygulamasının sıvı gübreye göre daha etkili olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, katı solucan gübresi uygulamasında bitkinin en, yaş ağırlık, kökün uzunluğu ve kuru ağırlığında en yüksek değerler %10 uygulama dozunda, bitki boyu, kuru madde ve kök yaş ağırlığı değerlerinde ise %20 uygulama dozunda en iyi değerler elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vermikompost, sıvı solucan gübre, L. sativa, Eisenia foetida

Destekleyen Kurum

Ordu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

B-2025

Teşekkür

Bu çalışma Ordu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi B-2025 no’lu projenin bir kısmıdır. Katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Açıkbaş, B. (2016). Vermikompostun Trakya İlkeren/5BB aşı kombinasyonundaki asma fidanlarının bitki besin elementi içerikleri üzerine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(4), 131-138. https://dergipark.org.tr/en/pub/jotaf/issue/29443/315469
• Abafita, R., Shimbir, T. ve Kebede, T. (2014). Effects of different rates of vermicompost as potting media on growth and yield of tomato (Solanum lycopersicum L.) and soil fertility enhancement. Sky Journal of Soil Science and Environmental Management, 3(7), 073-077. https://www.researchgate.net/profile/Tesfu-Kebede/publication
• Adiloğlu S., Eryılmaz-Açıkgöz F., Solmaz Y., Çaktü, E. ve Adiloğlu, A. (2018). Effect of vermicompost on the growth and yield of lettuce plant (Lactuca sativa L. var. crispa). International Journal of Plant & Soil Science, 21(1), 1-5. https://www.researchgate.net/profile/Aydin-Adiloglu/publication
• Alidadi, H., Saffari, AR., Ketabi, D., Peiravi, R. ve Hosseinzadeh, A. (2014). Comparison of vermicompost and cow manure efficiency on the growth and yield of tomato plant. Health Scope, 3(4), 1-5. https://brieflands.com/articles/healthscope-20066.html
• Allen S. E., Grimshaw H. M., Parkinson J. A., Quamby C. ve Roberts J. D. (1986). Chemical analysis. Chapman, S. B. (Ed.), Method in plant ecology (s. 411-466) içinde. Black well Scientific Publications Oxford. Amresh, H. (2009). Effect of NPK and vermicompost on growth and yield of cauliflower (Brassica oleracea var. botrytis L.) [Yükseklisans tezi]. College of Agriculture in Gwalior.
• Ateş, K. A., Demirkıran, A. R. ve İnik, O. (2019). Toprağa bazı doğal ve yapay gübre ilavelerinin çilek bitkisinin verim parametreleri üzerine olan etkileri. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 8(2), 23-28. https://dergipark.org.tr/en/pub/tdfd/issue/51475/578780
• Aybak, Ç.H. (2002). Salata ve marul yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık.
• Azarmi, R., Ziveh, P. S. ve Satari, MR. (2008). Effect of vermicompost on growth, yield, and nutrition status of tomato (Lycopersicum esculentum). Pakistan Journal of Biological Sciences, 11(14), 1797-1802. https://europepmc.org/article/med/18817219
• Bademkıran, F., Çığ, A. ve Türkoğlu, N. (2018). Nergis (Narcissus cv. 'Royal Connection') bitkisinin gelişimi üzerine katı ve sıvı solucan gübresi dozlarının etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(4), 676-684. https://dergipark.org.tr/en/pub/turkjans/issue/39809/471511
• Bellitürk, K. ve Görres, J. H. (2012, Mayıs, 15-17). Balancing vermicomposting benefits with conservation of soil and ecosystems at risk of earthworm invasions [Sözlü sunum]. VIII. International Soil Science Congress on Land Degradation and Challenges in Sustainable Soil Management, İzmir, Türkiye.
• Bellitürk, K. (2016). Sürdürülebilir tarımsal üretimde katı atık yönetimi için vermikompost teknolojisi. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31(3), 1-5. https://dergipark.org.tr/en/pub/cutarim/issue/30644/332298
• Bhat, S. A., Singh, S., Singh, J., Kumar, S. ve Bhawana, V.A. (2018). Bioremediation and detoxification of industrial wastes by earthworms: Vermicompost as powerful crop nutrient in sustainable agriculture. Bioresource Technology, 252, 172-179. https://doi.org/10.1016/j.biortech.2018.01.003
• Chanda, G.K., Bhunia, G. ve Chakraborty, S.K. (2011). The effect of vermicompost and other fertilizers on cultivation of tomato plants. Journal of Horticulture and Forestry, 3(2), 42-45. https://www.researchgate.net/profile/Susanta-Kumar-Chakraborty/publication
• Çıtak, S., Sönmez, S., Koçak, F. ve Yaşin, S. (2011). Vermikompost ve ahır gübresi uygulamalarının ıspanak (Spinacia oleracea var. L.) bitkisinin gelişimi ve toprak verimliliği üzerine etkileri. Derim, 28(1), 56-69. https://www.horticulturalstudies.org/uploads/pdf_177.pdf
• Çiçek, N. (2021). Kadife (Tagetes erecta) çiçeğinin bazı kalite ve gelişim parametrelerine yarasa gübresi ve vermikompostun etkileri. Journal of Agricultural Biotechnology, 2(1), 24-31. https://dergipark.org.tr/en/pub/joinabt/issue/65483/1013148
• Demir, H., Gölükçü, M., Topuz, A., Özdemir, F., Polat, E. ve Şahin, H. (2003). Yedikule ve iceberg tipi marul çeşitlerinin mineral madde içeriği üzerine ekolojik üretimde farklı organik gübre uygulamalarının etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 79-85. https://dergipark.org.tr/en/pub/akdenizfderg/issue/1585/19693
• Develi, E.A., Yavuz, A. ve Erdoğan, Ü. (2022). Vermikompost uygulamalarının San Andreas (Fragaria x ananassa Duch.) çilek çeşidinin bazı verim ve kalite değerlerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture: Food Science and Technology, 9, 2641-2648. http://www.agrifoodscience.org/index.php/TURJAF/article/view/4950
• Durak A., Altuntaş Ö., Kutsal İ. K., Işık R. ve Karaat, F. E. (2017). The effects of vermicompost on yield and some growth parameters of lettuce. Turkish Journal of AgricultureFood Science and Technology, 5(12), 1566-1570. http://agrifoodscience.org/index.php/TURJAF/article/view/1461
• Eşiyok, D. (2012). Kışlık ve yazlık sebze yetiştiriciliği. Meta Basım. Kannahi, M. ve Babynisha, S. (2018). Effect of vermicompost, vermiwash and microbial inoculants on growth of Abelmoschus esculentus L. International Journal of Biology Research, 3(1), 44-48. https://www.biologyjournal.in/assets/archives/2018/vol3issue1/2-4-58-768.pdf
• Kara, N. (2021). Solucan gübresinin Satureja hortensis L.’nin herba verimi ve uçucu yağ oranına etkisi. Journal of the Institute of Science and Technology, 11(2), 1635-1642. https://dergipark.org.tr/en/pub/jist/article/876023
• Kibar, B. (2018). Marulda bitkisel özellikler, bazı kalite özellikleri ve besin elementleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 4(2), 149-160. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijaws/issue/40497/486571publisher
• Kumari, N., Yadav, B. S. ve Peter, J. K. (2017). Synergistic effect of vermicompost, vermiwash, bioaugmontation and carrier based biofertilizer on growth of Solanum melongena L. var. Silligudi 111 (Brinjal). International Journal of Multidisciplinary Research and Development, 4(3), 64-70. https://www.allsubjectjournal.com/assets/archives/2017/vol4issue3/4-2-29-299.pdf
• Ludibeth, M. S., Marina, E. I. ve Vicenta, M. E. (2012). Vermicomposting of sewage sludge: Earthworm population and agronomic advantages. Compost Science and Utilization, 20(1), 11-17. https://doi.org/10.1080/1065657X.2012.10737016
• Manyuchi, M. M. ve Phiri, A. (2013). Vermicomposting in solid waste management: A Review. International Journal of Scientific Engineering and Technology, 2(12), 1234-1242. https://www.indianjournals.com/ijor.aspx?target=ijor:ijset1&volume=2&issue=12&article=015
• Mustafa, A., Çiçek, N., Yücedağ, C. & Şimsek, SA. (2022). Determination of the alleviating effect of liquid vermicompost on germination and seedling of Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) under salt stress. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(1), 61-70. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkutbd/issue/69350/1035869
• Narkhede, S. D., Attarde, S. B. ve Ingle ST. (2011). Study on effect of chemical fertilizer and vermicompost on growth of chilli pepper plant (Capsicum annum). Journal of Applied Sciences in Environmental Sanitation, 6(3), 327-332. https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=4a3b64df-5635-4534-bbb3-811314b18def%40redis
• Olmuş H., Erbaş S., Nazman E. (2017). Araştırmacılar için SPSS uygulamalı istatistiksel deney tasarımı. Gazi Kitabevi.
• Özkan, N., Dağlıoğlu, M., Ünser, E. ve Müftüoğlu, N.M. (2016). Vermikompostun ıspanak (Spinacia oleracea L.) verimi ve bazı toprak özellikleri üzerine etkisi. Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1),1-5. http://ziraat.dergi.comu.edu.tr/dosyalar/Ziraat/comu-ziraat-fakultesi-dergisi-cilt-4-sayi1-2016.pdf#page=8 m
• Pituch, K. A. ve Stevens, J. P. (2015). Applied multivariate statistics for the social sciences: Analyses with SAS and IBM’s SPSS. Routledge.
• Polat, E., Onus, A. N. ve Demir, H. (2004). Atık mantar kompostunun marul yetiştiriciliğinde verim ve kaliteye etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 149-154. https://dergipark.org.tr/en/pub/akdenizfderg/issue/1582/19648
• Saldamlı, İ. ve Sağlam, F. (1998). Gıda kimyası. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Sipahi, C., Akın, A. C. ve Bozoğlan, G. B. (2017). Hayvancılıkta alternatif bir üretim sahasının ekonomik analizine ilişkin bir pilot çalışma: Solucan gübresi üretimi – vermikompost. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 135-143. https://doi.org/10.24998/maeusabed.364343
• Soylu, S., Sertkaya, E., Üremiş, İ., Bozkurt, İ. ve Kurt, Ş. (2017). Hatay ili marul (Lactuva sativa L.) ekim alanlarında görülen önemli hastalık etmenleri, zararlı ve yabancı ot türleri ve yaygınlık durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1), 23-33. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkuzfd/issue/30381/298689
• Sönmez, İ., Kaplan, M. ve Sönmez, S. (2008). Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 25(2), 24-34. http://www.derim.com.tr/tr/download/article-file/52960
• Şahin, S., Gebeloğlu, N. ve Kartal, H. (2020). Biber fidesi gelişiminde torf-perlit karışımına vermikompost katılmasının etkileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(SP1), 192-196. http://agrifoodscience.org/index.php/TURJAF/article/view/4093
• Şener, S., ve Ulukapı, K. (2018). Farklı organik gübrelerin tarla ve örtü altı koşullarında yetiştirilen karnabaharın bitki gelişimi ve verim parametreleri üzerine etkisi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32(3),510-515. http://sjafs.selcuk.edu.tr/sjafs/article/view/900
• Simsek-Ersahin, Y. (2011). The use of vermicompost products to control plant diseases and pests. Karaca, A. (Eds.) Biology of Earthworms. Soil Biology içinde. Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-642-14636-7_12
• Tavuç, İ. (2016). Farklı atıklardan hazırlanan kompost bileşiminin solucan gübresinin nitel ve nicel özelliklerine etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Vural, H., Eşiyok, D. ve Duman İ. (2000). Kültür sebzeleri (Sebze yetiştirme). Ege Üniversitesi Basımevi.
• Yadav, A. ve Garg, V. K. (2015). Influence of vermi-fortification on chickpea (Cicer arietinum L.) growth and photosynthetic pigments. International Journal of Recycling of Organic Waste in Agriculture, 4(4), 299-305. https://doi.org/10.1007/s40093-015-0109-z
• Yağmur, B. ve Okur, B. (2018). Bazı doğal toprak düzenleyicilerin mısır (Zea mays L.) bitkisinin verim parametreleri üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(4), 471-477. https://doi.org/10.20289/zfdergi.419225

Toplam 41 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here