رسائل الدكتوراة في الحديث وعلومه في تركيا بين عامي ١٩٩٧-٢٠٢٤: دراسة تحليلية

Yıl 2024, Sayı: 12, 99 – 140, 31.07.2024

Zeynep Armutlu

https://doi.org/10.61218/hadith.1469727

Öz

مرّ التعليم الديني في تركيا بمرحلة من الركود في السنوات الأولى للجمهورية التركية، وكانت دراسات الحديث الشّريف التي في هذه الفترة محدودة وتركز بشكلٍ خاص على الترجمة والشرح. واستمرّ هذا الركود حتى افتتاح المعهد الإسلامي العالي في أنقرة عام ١٩٤٩، حيث بدأت الدراسات الأكاديمية في مجال الحديث تتكثف في كلية الإلهيات اعتبارا من عام ١٩٥٧. وبلغ عدد رسائل الدكتوراة خلال الأعوام ١٩٩٧- ٢٠٢٤ إلى ٣٤٧ رسالة في مختلف الجامعات التركية. وكانت أكثر السنوات إنتاجًا هي سنة ٢٠١٧، حيث بلغ عدد الدراسات ٢٥، وأبرز الجامعات التركية من حيث الإسهام في هذا المجال هي جامعة أنقرة، حيث نوقش فيها ٧٦ رسالة دكتوراة فيها. وجاء هذا البحث ليتناول رسائل الدكتوراة في الحديث وعلومه في تركيا بين عامي ١٩٩٧-٢٠٢٤ في مبحثين. تطرق في المبحث الأول إلى تطور التصنيفات الحديثية في الجمهورية التركية بشكل عام، بينما تناول المبحث الثاني، توزيع الرسائل حسب العدد، والجامعات، والمواضيع، مع بعض التحليلات المتعلقة بمحتوى الدراسات.

Anahtar Kelimeler

تركيا, الدين, الرسائل, الالهيات, الحديث

Kaynakça

• et- Tirmizi, Ebu İsā Muhammed b. İsā, el- Cāmi’ul-Kebīr (Sünen-i Tirmizi), Beyrut: Dāru’l-Garbu’l-İslāmī, 1.Baskı, 1997
• el-Hākim, Ebu Abdullah Muhammed b. Abdulhākim en-Neysāburī, el-Mustedrak a’la’s-Sahiheyn, Beyrut: Dāru’l-Kutubu’l-İ’lmiyye, 1.Baskı, 1990.
• Ebu Dāvud, Süleyman b. el-Ea’meş b. İshak b. Beşir b. Şedad el-Ezdi es-Sicistani, Sünen-i Ebu Dāvud, Beyrut: Matbûātü’l- A’sriyye, 1. Baskı.
• Ahmed b. Hanbel, Müsned İmam Ahmed b.Hanbel, Müessesetü’r-Risale, 2001.
• İbn Māce, Ebu Abdullah Muhammed b.Yezid el-Kazvīnī, Sünen-i İbn Māce, Dāru’l-Kutubu’l-A’rabiyye, 2009.
• İbn Mulaqqin, Siracuddin Ebu Hafs Ömer b. Ali eş-Şafi’ el-Mısri, Tezkiratu’l-Muhtāc ilā Ehādīsi’l-Mināc, Beyrut: el-Mektebtu’l-İslāmī, 1. Baskı, 1994.
• Abdullah Sıddik el-Ğāmirī, İqāmetu’l-Burhān a’la Nuzu’l İsa fī āhiriz-Zaman, Kahire: Mektebetü’l-Ezheriyy, 1. Baskı, 2006.
• Kettānī, Cafer b. İdris el-Hüsni, Nazmu’l-Mutenāsir min Ehādīsi’l-Mutevatīr, Mısır, Dāru’l-Kutubu’s-Selefiyye, Mısır, 2. Baskı.
• el-Elbani, Ebu Abdurrahman Muhammed Nāsuriddin b. el-Haccac Nuh b. Necati b. Adem, Silsiletu’l-Ehādīsi’d-Daife ve’l-Mevdua’ ve Eseruha’s-Seyyi’ fī’l-Umme, Riyad: Dāru’l-Meārif, 1.Baskı, 1992.
• Prof. Halil İbrahim Kutluay, Ümmetimin İhtilafı Rahmettir’ Sözü Üzerine Bazı Mülâhazalar, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2004.
• Mustafa Demir, 20. Yüzyılda Türkiye’de Hadis Tartışmaları, Doktora Tezi, Necmeddin Erbakan Üniversitesi, 2017.
• Recai Doğan, İkinci Meşrutiyet Döneminde Batıcılık Akımının Din ve Eğitim-Öğretim Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Ankara, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Fakültesi, Doktora tezi, 1996.
• Kaan Aşık, Osmanlı Devletinde Batıcılık Fikri ve Basında Batıcılık Tartışmaları (1908-1918), Sakarya, Sosyal Bilimler Fakültesi, Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans tezi, 2019.
• Erdinç Ahatlı, Cumhuriyet Dönemi Hadis Şerhçiliği Bibliyografyası, Türk Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 11, 2013.
• Kadir Gürler, Türk Modernleşme Sürecinde Hadis İlimlerinin Genel Durumu, İslami İlimler Dergisi, Sayı: 2, 2007. Prof. Dr. Mehmet Emin Özavşar, Osmanlı eğitim, kültür ve sanat hayatında hadisler, Türkiye Vakıf Dergisi, Sayı 11, 2002.
• Mehmet Emin Uludağ, Deniz Polater, Daru’l-Hikmet’il-Islamiyye ve Mehmet Akif, Akademik Edebiyat ve Hikmet Dergisi, Yıl 6, Sayı 13, 2020.
• Yavuz Ünal, Cumhuriyet Türkiyesi Hadis Çalışmaları (1920-1997), Etüt, 1.Baskı, 1997.
• Bünyamin Erul, Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Hadis İlimleri Alanında Yazılan Eseler – Bibliyografya, Medine: Mucemma’ el-Melik Fahd litibaa’atil-Mushafi’ş-Şerif.
• Samir Al-Hatamla, Türkiye'de Hadis Öğretimi ve Öğrenimi – Sorunlar ve Çözümler, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2019.

Yıl 2024, Sayı: 12, 99 – 140, 31.07.2024

Zeynep Armutlu

https://doi.org/10.61218/hadith.1469727

Öz

During the early years of the Turkish Republic, religious education experienced a period of stagnation, and the study of Ḥadīth during this period was limited and focused mainly on translation and explanation. The situation persisted until the opening of the Higher Islamic Institute in Ankara in 1949, and the intensification of academic studies in the field of Ḥadīth within the Faculty of Divinity began in 1957. The study revealed that the number of doctoral theses on Ḥadīth and its sciences conducted in Turkish universities between 1997 and 2024 reached 347 theses. The year 2017 was the most productive year, with 25 studies, and Ankara University was the university that contributed the most in this field, with 76 doctoral theses. This research deals with doctoral theses in Hadith and its sciences in Türkiye between the years 1997-2024 in two sections. In the first section, it touched on the development of modern classifications in the Turkish Republic in general, and in the second section, the dissertations were distributed according to number, universities, and topics, with analyzes related to the content of the studies.

Anahtar Kelimeler

Ḥadīth, Türkiye, Religion, Theology, Dissertation.

Kaynakça

• et- Tirmizi, Ebu İsā Muhammed b. İsā, el- Cāmi’ul-Kebīr (Sünen-i Tirmizi), Beyrut: Dāru’l-Garbu’l-İslāmī, 1.Baskı, 1997
• el-Hākim, Ebu Abdullah Muhammed b. Abdulhākim en-Neysāburī, el-Mustedrak a’la’s-Sahiheyn, Beyrut: Dāru’l-Kutubu’l-İ’lmiyye, 1.Baskı, 1990.
• Ebu Dāvud, Süleyman b. el-Ea’meş b. İshak b. Beşir b. Şedad el-Ezdi es-Sicistani, Sünen-i Ebu Dāvud, Beyrut: Matbûātü’l- A’sriyye, 1. Baskı.
• Ahmed b. Hanbel, Müsned İmam Ahmed b.Hanbel, Müessesetü’r-Risale, 2001.
• İbn Māce, Ebu Abdullah Muhammed b.Yezid el-Kazvīnī, Sünen-i İbn Māce, Dāru’l-Kutubu’l-A’rabiyye, 2009.
• İbn Mulaqqin, Siracuddin Ebu Hafs Ömer b. Ali eş-Şafi’ el-Mısri, Tezkiratu’l-Muhtāc ilā Ehādīsi’l-Mināc, Beyrut: el-Mektebtu’l-İslāmī, 1. Baskı, 1994.
• Abdullah Sıddik el-Ğāmirī, İqāmetu’l-Burhān a’la Nuzu’l İsa fī āhiriz-Zaman, Kahire: Mektebetü’l-Ezheriyy, 1. Baskı, 2006.
• Kettānī, Cafer b. İdris el-Hüsni, Nazmu’l-Mutenāsir min Ehādīsi’l-Mutevatīr, Mısır, Dāru’l-Kutubu’s-Selefiyye, Mısır, 2. Baskı.
• el-Elbani, Ebu Abdurrahman Muhammed Nāsuriddin b. el-Haccac Nuh b. Necati b. Adem, Silsiletu’l-Ehādīsi’d-Daife ve’l-Mevdua’ ve Eseruha’s-Seyyi’ fī’l-Umme, Riyad: Dāru’l-Meārif, 1.Baskı, 1992.
• Prof. Halil İbrahim Kutluay, Ümmetimin İhtilafı Rahmettir’ Sözü Üzerine Bazı Mülâhazalar, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2004.
• Mustafa Demir, 20. Yüzyılda Türkiye’de Hadis Tartışmaları, Doktora Tezi, Necmeddin Erbakan Üniversitesi, 2017.
• Recai Doğan, İkinci Meşrutiyet Döneminde Batıcılık Akımının Din ve Eğitim-Öğretim Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Ankara, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Fakültesi, Doktora tezi, 1996.
• Kaan Aşık, Osmanlı Devletinde Batıcılık Fikri ve Basında Batıcılık Tartışmaları (1908-1918), Sakarya, Sosyal Bilimler Fakültesi, Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans tezi, 2019.
• Erdinç Ahatlı, Cumhuriyet Dönemi Hadis Şerhçiliği Bibliyografyası, Türk Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 11, 2013.
• Kadir Gürler, Türk Modernleşme Sürecinde Hadis İlimlerinin Genel Durumu, İslami İlimler Dergisi, Sayı: 2, 2007. Prof. Dr. Mehmet Emin Özavşar, Osmanlı eğitim, kültür ve sanat hayatında hadisler, Türkiye Vakıf Dergisi, Sayı 11, 2002.
• Mehmet Emin Uludağ, Deniz Polater, Daru’l-Hikmet’il-Islamiyye ve Mehmet Akif, Akademik Edebiyat ve Hikmet Dergisi, Yıl 6, Sayı 13, 2020.
• Yavuz Ünal, Cumhuriyet Türkiyesi Hadis Çalışmaları (1920-1997), Etüt, 1.Baskı, 1997.
• Bünyamin Erul, Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Hadis İlimleri Alanında Yazılan Eseler – Bibliyografya, Medine: Mucemma’ el-Melik Fahd litibaa’atil-Mushafi’ş-Şerif.
• Samir Al-Hatamla, Türkiye'de Hadis Öğretimi ve Öğrenimi – Sorunlar ve Çözümler, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2019.

1997-2024 Tarihleri Arasında Türkiye’de Hadis Alanında Yazılmış Doktora Tezlerinin Değerlendirilmesi: Endüktif Analitik Çalışma

Yıl 2024, Sayı: 12, 99 – 140, 31.07.2024

Zeynep Armutlu

https://doi.org/10.61218/hadith.1469727

Öz

Türkiye’de din eğitimi, Cumhuriyetin ilk yıllarında bir durgunluk dönemi geçirmiş ve bu dönemde yapılan hadis çalışmaları tercüme ve şerh ağırlıklı olmuştur. Bu durgunluk 1949 yılında Ankara’da Yüksek İslam Enstitüsü açılıncaya kadar devam etmiş, 1957 yılından itibaren İlahiyat Fakülteleri bünyesinde hadis alanındaki akademik çalışmalar yoğunlaşmıştır. 1997-2024 yılları arasında Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinde yapılan doktora tezi sayısı 347’ye ulaşmıştır. Çalışmaların en verimli yılı, çalışma sayısının 25’e ulaştığı 2017 yılı olmuş ve bu alana katkı açısından Türkiye’deki üniversiteler arasında ilk sırada yer alan üniversite, 76 doktora tezinin tartışıldığı Ankara Üniversitesi olmuştur. Bu araştırmada 1997-2024 yılları arasında Türkiye’de hadis ilimleri alanında yapılan doktora tezleri ele alınmıştır. Araştırmayı çeşitli konuların yer aldığı iki bölüme ayırdık. Birinci bölümde hadis tasniflerinin Türkiye Cumhuriyeti’ndeki genel gelişimini ele aldık, ikinci bölümde ise tezleri sayılarına, üniversitelerine ve konularına göre dağıttık, daha sonra tezlerin içeriğine ilişkin bazı analizler yaptık.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, din, tezler, ilahiyat, hadis

Kaynakça

• et- Tirmizi, Ebu İsā Muhammed b. İsā, el- Cāmi’ul-Kebīr (Sünen-i Tirmizi), Beyrut: Dāru’l-Garbu’l-İslāmī, 1.Baskı, 1997
• el-Hākim, Ebu Abdullah Muhammed b. Abdulhākim en-Neysāburī, el-Mustedrak a’la’s-Sahiheyn, Beyrut: Dāru’l-Kutubu’l-İ’lmiyye, 1.Baskı, 1990.
• Ebu Dāvud, Süleyman b. el-Ea’meş b. İshak b. Beşir b. Şedad el-Ezdi es-Sicistani, Sünen-i Ebu Dāvud, Beyrut: Matbûātü’l- A’sriyye, 1. Baskı.
• Ahmed b. Hanbel, Müsned İmam Ahmed b.Hanbel, Müessesetü’r-Risale, 2001.
• İbn Māce, Ebu Abdullah Muhammed b.Yezid el-Kazvīnī, Sünen-i İbn Māce, Dāru’l-Kutubu’l-A’rabiyye, 2009.
• İbn Mulaqqin, Siracuddin Ebu Hafs Ömer b. Ali eş-Şafi’ el-Mısri, Tezkiratu’l-Muhtāc ilā Ehādīsi’l-Mināc, Beyrut: el-Mektebtu’l-İslāmī, 1. Baskı, 1994.
• Abdullah Sıddik el-Ğāmirī, İqāmetu’l-Burhān a’la Nuzu’l İsa fī āhiriz-Zaman, Kahire: Mektebetü’l-Ezheriyy, 1. Baskı, 2006.
• Kettānī, Cafer b. İdris el-Hüsni, Nazmu’l-Mutenāsir min Ehādīsi’l-Mutevatīr, Mısır, Dāru’l-Kutubu’s-Selefiyye, Mısır, 2. Baskı.
• el-Elbani, Ebu Abdurrahman Muhammed Nāsuriddin b. el-Haccac Nuh b. Necati b. Adem, Silsiletu’l-Ehādīsi’d-Daife ve’l-Mevdua’ ve Eseruha’s-Seyyi’ fī’l-Umme, Riyad: Dāru’l-Meārif, 1.Baskı, 1992.
• Prof. Halil İbrahim Kutluay, Ümmetimin İhtilafı Rahmettir’ Sözü Üzerine Bazı Mülâhazalar, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2004.
• Mustafa Demir, 20. Yüzyılda Türkiye’de Hadis Tartışmaları, Doktora Tezi, Necmeddin Erbakan Üniversitesi, 2017.
• Recai Doğan, İkinci Meşrutiyet Döneminde Batıcılık Akımının Din ve Eğitim-Öğretim Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Ankara, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Fakültesi, Doktora tezi, 1996.
• Kaan Aşık, Osmanlı Devletinde Batıcılık Fikri ve Basında Batıcılık Tartışmaları (1908-1918), Sakarya, Sosyal Bilimler Fakültesi, Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans tezi, 2019.
• Erdinç Ahatlı, Cumhuriyet Dönemi Hadis Şerhçiliği Bibliyografyası, Türk Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 11, 2013.
• Kadir Gürler, Türk Modernleşme Sürecinde Hadis İlimlerinin Genel Durumu, İslami İlimler Dergisi, Sayı: 2, 2007. Prof. Dr. Mehmet Emin Özavşar, Osmanlı eğitim, kültür ve sanat hayatında hadisler, Türkiye Vakıf Dergisi, Sayı 11, 2002.
• Mehmet Emin Uludağ, Deniz Polater, Daru’l-Hikmet’il-Islamiyye ve Mehmet Akif, Akademik Edebiyat ve Hikmet Dergisi, Yıl 6, Sayı 13, 2020.
• Yavuz Ünal, Cumhuriyet Türkiyesi Hadis Çalışmaları (1920-1997), Etüt, 1.Baskı, 1997.
• Bünyamin Erul, Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Hadis İlimleri Alanında Yazılan Eseler – Bibliyografya, Medine: Mucemma’ el-Melik Fahd litibaa’atil-Mushafi’ş-Şerif.
• Samir Al-Hatamla, Türkiye'de Hadis Öğretimi ve Öğrenimi – Sorunlar ve Çözümler, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2019.

Toplam 19 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here