Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medyada Kimlik İnşasına Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 93 – 101, 20.06.2024

Mehmet Salih Ökten

https://doi.org/10.32329/uad.1465536

Öz

The aim of this study is to understand the effects of social media usage, particularly on the identity construction processes of university students, and to develop a valid and reliable scale to measure these effects. The fieldwork of this research was conducted on a total of 493 university students who are enrolled in formal education programs in over 70 universities located in different geographical regions of Turkey and the Turkish Republic of Northern Cyprus. Of these participants, 293 are female and 200 are male. The disproportionate stratified sampling method was employed to represent meaningful and necessary strata (geographical regions or layers) of the population (total student population) with a appropriate sample size. The results of this research indicate that social media plays a significant role in identity construction processes. Based on the analysis results, the ‘Social Media Identity Construction Scale’ (SMICS) consists of 19 items and three distinct factors. The obtained factor structure reflects three fundamental dimensions: ‘Content-Focused Interaction,’ ‘Privacy and Security,’ and ‘Personal Development and Self-Expression.’ These dimensions or factors demonstrate that they influence different aspects of participants’ identity construction processes. Furthermore, analyses conducted regarding the validity and reliability of the scale yield positive results. It was observed that factor loading values exceed acceptable threshold values. Item-total correlations indicate that the items of the scale are significantly associated with the total scale score. The Cronbach’s Alpha (α) coefficients confirm the internal consistency and reliability of the scale. Calculating a Cronbach’s Alpha of 0.845 demonstrates a strong relationship among the items of the scale.

Anahtar Kelimeler

Social Media; Identity Construction; Scale Development; Factor Analysis; Reliability.

Kaynakça

• Beazel, R. (2018). Self-Presentation in An Age of Social Media, https://medium.com/@rosebeazel/self-presentation-in-an-age-of-social-media-f265053e8aaf (Erişim Tarihi: 10.06.2023).
• Boz, N., 2012. Yeni İletişim Ortamlarında Dijital Kimlik ve Benlik Sunumu (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Cattell, R. B. (1966). The Scree Plot Test For The Number of Factors. Multivariate Behavioral Research, 1: 140-161. Davis, K. ve Weinstein, E. (2017). Identity development in the digital age: An Eriksonian perspective. In M.F. Wright (Ed.), Identity, Sexuality, and Relationships Among Emerging Adults in The Digital Age (pp. 1-17). Hershey, PA: IGI Global.
• Doğan, C. D. ve Aybek, E. C. (2021). R Shiny ile Psikometri ve İstatistik Uygulamaları. Doğan (Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ellison, N. B., Steinfield, C. ve Lampe, C. (2007). The Benefits of Facebook “Friends:” Social Capital and College Students’ Use of Online Social Network Sites. Journal of Computer‐Mediated Communication, 12(4): 1143-1168.
• Field, A. (2005) Reliability Analysis. In: Field, A., Ed., Discovering Statistics Using SPSS, 2nd Edition. London: Sage. Gündüz, U. (2017). The Effect of Social Media on Identity Construction. Mediterranean Journal of Social Sciences, 8(5): 85–92.
• Huang, H. (2014). Self-Presentation Tactics in Social Media. International Conference on Social Science. https://doi.org/10.2991/Icss-14.2014.76
• Kardaş, S. (2017). Sanal Kimlik ve Spiritüel İyi Oluşun Üniversite Öğrencilerinin Narsistik Eğilimlerini Yordayıcılığı (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kavut, S. (2021). Kişilerarası İletişim Bağlamında Dijital Kimlik Algısı ve İzlenim Yönetimi Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lee, S., Quigley, B. M., Nesler, M. S., Corbett, A. B. ve Tedeschi, J. T. (1999). Development of A Self-Presentation Tactics Scale. Personality and Individual Differences, 26, 701-722.
• Meltwate ve We Are Social.(2024). Digital 2024: Global Overvıew Report, https://datareportal.com/reports/digital-2024-global-overview-report?utm_source=DataReportal&utm_medium=Country_Article_Hyperlink&utm_campaign=Digital_2024&utm_term=Turkey&utm_content=Global_Overview_Link (Erişim Tarihi: 29.04.2024).
• Özdemir, Z. (2015). Sosyal Medyada Kimlik İnşasında Yeni Akım: Özçekim Kullanımı. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(1): 112-131.
• Rasheed, M. I., Malik, M. J., Pitafi, A. H., Iqbal, J., Anser, M. K. ve Abbas, M. (2020). Usage of Social Media, Student Engagement, and Creativity: The Role of Knowledge Sharing Behavior and Cyberbullying. Computers & Education, 159, 104002.
• Ryan, P. T. (2013). Sample Size Determination and Power, John Wiley&Sons Inc, New Jersey. Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, 6th Edition, Allyn and Bacon.
• Tosun, S. (2021). Faktör Analizi Nedir?, https://selmatosun.medium.com/fakt%C3%B6r-analizi-nedir-afa-dfa-2c3ba5e06bcf (Erişim Tarihi: 15.05.2023).
• Tuğtekin, E. B. ve Dursun, Ö. Ö. (2020). Sosyal Ağ Kullanıcılarının Sanal Kimlik Profillerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(2): 2020, 427-464.
• Yılmaz, E. (2018). Faktör Analizi Nedir? Nasıl Uygulanır?, https://www.veribilimiokulu.com/faktor-analizi-nedir-nasil-uygulanir/ (Erişim Tarihi: 15.05.2023).
• Yılmaz, H. (2007). Örneklem Büyüklüğünün Saptanması ve İstatistiksel Testler, https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_298.htm (Erişim Tarihi: 05.04.2023).
• YÖK (2022). 2021-2022 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri, https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 01.04.2023).
• Zhao, S., Grasmuck, S. ve Martin, J. (2008). Identity Construction on Facebook: Digital Empowerment in Anchored Relationships. Computers in Human Behavior, 24, 1816–1836.

Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medyada Kimlik İnşasına Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 93 – 101, 20.06.2024

Mehmet Salih Ökten

https://doi.org/10.32329/uad.1465536

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyal medya kullanımının, özellikle üniversite öğrencilerinin kimlik inşası süreçlerine olan etkilerini anlamak ve bu etkileri ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu araştırmanın saha çalışması, Türkiye’nin farklı coğrafi bölgeleri ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) yer alan 70’in üzerindeki üniversitede örgün öğrenim gören toplam 493 sosyal medya kullanan öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu katılımcıların 293’ü kadın ve 200’ü erkektir. Evrenin (toplam öğrenci nüfusu) farklı coğrafi bölgelerini (tabakalarını) anlamlı ve gerekli bir örneklem büyüklüğünde temsil etmek amacıyla orantısız tabakalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmanın sonuçları, sosyal medyanın kimlik inşası süreçlerinde önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Analiz sonuçlarına dayanarak “Sosyal Medyada Kimlik İnşası Ölçeği”nin (SMKİÖ) 19 maddeden ve üç ayrı faktörden oluştuğu belirlenmiştir. Elde edilen faktör yapısı, “İçerik Odaklı Etkileşim”, “Gizlilik ve Güvenlik” ve “Kişisel Gelişim ve Kendini İfade Etme” olarak üç temel boyutu yansıtmaktadır. Bu boyutlar ya da faktörler, katılımcıların kimlik inşası süreçlerinde farklı yönleriyle etkili olduklarını ortaya koymaktadır. Ayrıca, ölçeğin geçerliliği ve güvenirliği açısından yapılan analizler olumlu sonuçlar vermektedir. Faktör yük değerlerinin kabul edilebilir eşik değerlerini aştığı gözlemlenmiştir. Madde-toplam korelasyonları, ölçeğin maddelerinin ölçek toplam puanıyla anlamlı düzeyde ilişkili olduğunu göstermektedir. Cronbach Alfa (α) katsayıları ise ölçeğin iç tutarlılığını ve güvenirliğini doğrulamaktadır. Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının 0,845 olarak hesaplanması, ölçeğin öğeleri arasındaki güçlü bir ilişki olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

sosyal medya, kimlik İnşası, Ölçek geliştirme, Faktör analizi, Güvenirlik

Etik Beyan

Bu araştırma için etik kurul izni Bitlis Eren Üniversitesi Etik İlkeleri ve Etik Kurulu’nun 2023/05-13 ve E.3761 sayılı kararı ile alınmıştır.

Kaynakça

• Beazel, R. (2018). Self-Presentation in An Age of Social Media, https://medium.com/@rosebeazel/self-presentation-in-an-age-of-social-media-f265053e8aaf (Erişim Tarihi: 10.06.2023).
• Boz, N., 2012. Yeni İletişim Ortamlarında Dijital Kimlik ve Benlik Sunumu (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Cattell, R. B. (1966). The Scree Plot Test For The Number of Factors. Multivariate Behavioral Research, 1: 140-161. Davis, K. ve Weinstein, E. (2017). Identity development in the digital age: An Eriksonian perspective. In M.F. Wright (Ed.), Identity, Sexuality, and Relationships Among Emerging Adults in The Digital Age (pp. 1-17). Hershey, PA: IGI Global.
• Doğan, C. D. ve Aybek, E. C. (2021). R Shiny ile Psikometri ve İstatistik Uygulamaları. Doğan (Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ellison, N. B., Steinfield, C. ve Lampe, C. (2007). The Benefits of Facebook “Friends:” Social Capital and College Students’ Use of Online Social Network Sites. Journal of Computer‐Mediated Communication, 12(4): 1143-1168.
• Field, A. (2005) Reliability Analysis. In: Field, A., Ed., Discovering Statistics Using SPSS, 2nd Edition. London: Sage. Gündüz, U. (2017). The Effect of Social Media on Identity Construction. Mediterranean Journal of Social Sciences, 8(5): 85–92.
• Huang, H. (2014). Self-Presentation Tactics in Social Media. International Conference on Social Science. https://doi.org/10.2991/Icss-14.2014.76
• Kardaş, S. (2017). Sanal Kimlik ve Spiritüel İyi Oluşun Üniversite Öğrencilerinin Narsistik Eğilimlerini Yordayıcılığı (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kavut, S. (2021). Kişilerarası İletişim Bağlamında Dijital Kimlik Algısı ve İzlenim Yönetimi Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lee, S., Quigley, B. M., Nesler, M. S., Corbett, A. B. ve Tedeschi, J. T. (1999). Development of A Self-Presentation Tactics Scale. Personality and Individual Differences, 26, 701-722.
• Meltwate ve We Are Social.(2024). Digital 2024: Global Overvıew Report, https://datareportal.com/reports/digital-2024-global-overview-report?utm_source=DataReportal&utm_medium=Country_Article_Hyperlink&utm_campaign=Digital_2024&utm_term=Turkey&utm_content=Global_Overview_Link (Erişim Tarihi: 29.04.2024).
• Özdemir, Z. (2015). Sosyal Medyada Kimlik İnşasında Yeni Akım: Özçekim Kullanımı. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(1): 112-131.
• Rasheed, M. I., Malik, M. J., Pitafi, A. H., Iqbal, J., Anser, M. K. ve Abbas, M. (2020). Usage of Social Media, Student Engagement, and Creativity: The Role of Knowledge Sharing Behavior and Cyberbullying. Computers & Education, 159, 104002.
• Ryan, P. T. (2013). Sample Size Determination and Power, John Wiley&Sons Inc, New Jersey. Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, 6th Edition, Allyn and Bacon.
• Tosun, S. (2021). Faktör Analizi Nedir?, https://selmatosun.medium.com/fakt%C3%B6r-analizi-nedir-afa-dfa-2c3ba5e06bcf (Erişim Tarihi: 15.05.2023).
• Tuğtekin, E. B. ve Dursun, Ö. Ö. (2020). Sosyal Ağ Kullanıcılarının Sanal Kimlik Profillerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(2): 2020, 427-464.
• Yılmaz, E. (2018). Faktör Analizi Nedir? Nasıl Uygulanır?, https://www.veribilimiokulu.com/faktor-analizi-nedir-nasil-uygulanir/ (Erişim Tarihi: 15.05.2023).
• Yılmaz, H. (2007). Örneklem Büyüklüğünün Saptanması ve İstatistiksel Testler, https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_298.htm (Erişim Tarihi: 05.04.2023).
• YÖK (2022). 2021-2022 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri, https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 01.04.2023).
• Zhao, S., Grasmuck, S. ve Martin, J. (2008). Identity Construction on Facebook: Digital Empowerment in Anchored Relationships. Computers in Human Behavior, 24, 1816–1836.

Toplam 21 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here