ILSEN Arazi Değerlendirme Yöntemi Kullanılarak Tarımsal Arazi Uygunluk Haritalarının Oluşturulması-Vezirköprü Örneği

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 547 – 565, 30.04.2024

Fikret Saygın , Orhan Dengiz , Halil Aytop

https://doi.org/10.30910/turkjans.1444324 Cited By: 1

Öz

Agricultural land suitability maps prepared from land assessment studies are essential in protecting agricultural lands and ensuring sustainable agriculture. In this study, the ILSEN land evaluation method was used to create agricultural land suitability maps of the study area located within the borders of Vezirköprü district. The mapping units and their soil characteristics used in the land assessment method were taken from the data obtained from the soil survey and mapping of the study area. As a result of the study, the land use types in the S1 suitability class were wheat with 6608 ha, vineyard with 4632.43 ha, melon, watermelon, strawberry and blackberry with 1686.28 ha. In addition, only 9.19% of the study area was deemed suitable for non-agricultural use (forest and pasture).

Anahtar Kelimeler

land suitability classification, ILSEN, land evaluation, soil survey and mapping

Proje Numarası

TAGEM/TSKAD/B/18/A9/P2/1017

Kaynakça

• Anonim., 2024. Vezirköprü ilçesinin iklimi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Vezirk%C3%B6pr%C3%BC Erişim Tarihi: 20/02/2024.
• Aydın, A., & Dengiz, O. 2020. Sürdürülebilir arazi yönetimi için arazi değerlendirmesi çalışması; Samsun-Kavak İlçesinde örnek bir çalışma. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(1), 1-17.
• Aytop, H., & Şenol, S. 2022a. The effect of different land use planning scenarios on the amount of total soil losses in the Mikail Stream Micro-Basin. Environmental Monitoring and Assessment, 194(5), 321.
• Aytop, H., & Şenol, S. 2022b. Farklı Ana Materyaller Üzerinde Oluşmuş Mikail Çayı Mikro Havzası Toprakları. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(1), 85-96.
• Chen, J. 2007. Rapid urbanization in China: A real challenge to soil protection and food security. Catena, 69(1), 1-15.
• Çelik, P. ve Dengiz, O. 2018. Akselendi Ovası tarım topraklarının temel toprak özellikleri ve bitki besin elementi durumlarının belirlenmesi ve dağılım haritalarının oluşturulması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(1): 9-18.
• Demir, M., Demircioğlu Yıldız, N., Bulut, Y., Yılmaz, S., Özer, S. 2011. Alan Kullanım Planlamasında Potansiyel Tarım Alanlarının Ölçütlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Yöntemi ile Belirlenmesi (İspir Örneği). Iğdır Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(3): 77-86.
• Dengiz, O., Özdemir, N., Öztürk, E., Yakupoğlu, T. 2009. Doğu Karadeniz Bölgesi Fındık Arazilerinin Tarımsal Kullanıma Uyguluk Sınıflarının Belirlemesi, Pilot Çalışma; Ünye-Tekkiraz Beldesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3), 174-183.
• Dengiz, O., Sarıoğlu, F. 2011. Samsun İlinin Potansiyel Tarım Alanlarının Genel Dağılımları ve Toprak Etüd Ve Haritalama Çalışmalarının Önemi, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (3), 241-253.
• Dengiz, O., Usul, M., Keçeci, M. 2006. Atatürk Orman Çiftliği Arazilerinin Tarımsal Kullanım Durumlarının Değerlendirilmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1), 55-64.
• Erpul, G., Saygın, S.D., Samray, H., Pınar, M.Ö., Şengören, A. 2014. FAO- Arazi Kullanım Planlamasının Esasları (Birleşmiş milletler Gıda ve Tarım Örgütü- Roma, 1993). Ankara Üniversitesi Yayınları. Yayın No:439.ISBN:978-605-84875-0-5.
• Everest. T., Özcan, H. 2016. Çanakkale İli Karamenderes Alt Havzası Taşkın Ovasının Çeltik Yetiştiriciliğine Uygunluğunun Arazi Değerlendirmesi. Toprak Su Dergisi. 5(2): (18-24).
• FAO 1977. A Framework for Land Evaluation, International Institute for Land Rec lamation and Improvement/ILRI, Publication 22, Vageningen, The Netherlands, (87 s.).
• George, H. 2005. An overview of land evaluation and land use planning at FAO. FAO (ed.). Rome: FAO.
• Hossain, A., Krupnik, T. J., Timsina, J., Mahboob, M. G., Chaki, A. K., Farooq, M., … & Hasanuzzaman, M. 2020. Agricultural land degradation: processes and problems undermining future food security. In Environment, climate, plant and vegetation growth (pp. 17-61). Cham: Springer International Publishing.IPCC, 2022. Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. https://www.ipcc.ch/.
• Kaya, N. S., Turan, İ. D., Dengi̇z, O., & Saygin, F. (2020). Farklı konumsal çözünürlüğe sahip uydu görüntüleri kullanarak CORINE arazi örtüsü/arazi kullanım sınıflarının belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 207-218.
• Khan, M. S. N., Khan, M. M. A. 2014. Land suitability analysis for sustainable agricultural land use planning in Bulandshahr District of Uttar Pradesh. International J. of Scientific and Res. Publications, 4, 1-11.
• Maddahi Z., Jalalian A., Kheirkhah Zarkesh M.M., Honarjo N. 2017. Land suitability analysis for rice cultivation using a GIS-based fuzzy multi-criteria decision making approach: central part of Amol District, Iran. Soil & Water Res. 12: 29−38.
• Malhi, G. S., Kaur, M., & Kaushik, P. 2021. Impact of climate change on agriculture and its mitigation strategies: A review. Sustainability, 13(3), 1318.
• Montgomery, B., Dragićević, S., Dujmović, J., & Schmidt, M. 2016. A GIS-based Logic Scoring of Preference method for evaluation of land capability and suitability for agriculture. Computers and Electronics in Agriculture, 124, 340-353.
• Öztekin, T., Susam, T., Gerçekçioğlu, R. 2008. Tokat Kazaova Arazilerinin Şeftali Yetiştiriciliğine Uygunluklarının Coğrafi Bilgi Sistemi Yardımıyla Belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 5 (2).
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Sağlam, M., Erkoçak, A., Türkmen, F. 2017. Mapping and assessment-based modeling of soil fertility differences in the central and eastern parts of the Black Sea region using GIS and geostatistical approaches. Arabian Journal of Geoscience, 1045: 1-9. DOI 10.1007/s12517-016-2819-6.
• Saygın, F., & Dengiz, O. 2023. Detailed soil mapping and classification study for sustainable agricultural land management; Samsun-Vezirköprü example. Soil Studies, 12(1), 40-53.
• Saygın, F., Aytop, H., Dengiz, O., Koç, Y., & İmamoğlu, A. 2023. Yarı Kurak Ekolojik Koşullara Sahip Toprakların Verimlilik Özelliklerine Yönelik Konumsal Dağılımlarının Belirlenmesi; Samsun-Vezirköprü Örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(2), 131-151.
• Şenol, S. ve Tekeş, Y. 1995. Arazi değerlendirme ve arazi kullanım planlaması amacıyla geliştirilmiş bir bilgisayar modeli. I. Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu. Ankara.
• Tunçay, T., Saygın, F., İmamoğlu, A., Dengiz, O., Keçeci, M., Usul, M., & Başkan, O. 2021. Yarı Kurak Ekolojik Koşullar Altında Tarımsal Arazi Kullanım Planlamasının Hazırlanması: Ankara-Kalecik Örneği. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2), 339-358.
• Turan, M., Dengiz, O., & Turan, D, İ. 2018. Samsun İlinin Newhall Modeline Göre Toprak Sıcaklık ve Nem Rejimlerinin Belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 131-142. Doi: 10.19159/tutad.382340
• Van Wambeke AR. 2000 The Newhall Simulation Model for Estimating Soil Moisture and Temperature Regimes. Ithaca, N.Y., Washington, DC: Department of Crop and Soil Sciences, U.S. Departmanet of Agriculture.
• Yüksel, A., Meral, A., Demir, Y., & Eroğlu, E. 2018. Yamaç Mikrohavzası’nda (Bingöl) Arazi Kullanımı Durumunun CBS ile Belirlenmesi ve Agro-Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(3), 236-244.
• Zhou, Y., Li, X., & Liu, Y. 2021. Cultivated land protection and rational use in China. Land Use Policy, 106, 105454.

ILSEN Arazi Değerlendirme Yöntemi Kullanılarak Tarımsal Arazi Uygunluk Haritalarının Oluşturulması-Vezirköprü Örneği

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 547 – 565, 30.04.2024

Fikret Saygın , Orhan Dengiz , Halil Aytop

https://doi.org/10.30910/turkjans.1444324 Cited By: 1

Öz

Arazi değerlendirme çalışmaları sonucunda hazırlanan tarımsal arazi uygunluk haritaları, tarım alanlarının korunması ve sürdürülebilir tarımın sağlanması açısından önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, Vezirköprü ilçesi sınırları içerisinde yer alan çalışma alanının tarımsal arazi uygunluk haritalarının oluşturulması amacıyla ILSEN arazi değerlendirme metodu kullanılmıştır. Arazi değerlendirme metodunda kullanılan, haritalama birimleri ve bunların toprak karakteristikleri, çalışma alanına ait toprak etüt ve haritalama işlemleri sonucunda elde edilmiş olan verilerden alınmıştır. Çalışma sonucunda, S1 uygunluk sınıfında yer alan arazi kullanım türleri sırasıyla, 6608 ha ile Buğday, 4632.43 ha ile bağ, 1686.28 ha ile kavun, karpuz, çilek ve böğürtlen olmuştur. Ayrıca, çalışma alanının sadece %9.19’u tarım dışı kullanıma (Orman ve mera) uygun olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arazi uygunluğu sınıflandırması, ILSEN, arazi değerlendirme, toprak etüt ve haritalama

Etik Beyan

Çalışma etik kurul beyanı gerektirmemektedir

Destekleyen Kurum

T. C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Proje Numarası

TAGEM/TSKAD/B/18/A9/P2/1017

Teşekkür

Bu çalışma Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen "Coğrafi Bilgi Sistem Modellemesi ile Tarımsal Arazi Kullanım Planının Yapılması- Vezirköprü Örneği" TAGEM/TSKAD/B/18/A9/P2/1017 kodlu proje kapsamında üretilmiştir.

Kaynakça

• Anonim., 2024. Vezirköprü ilçesinin iklimi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Vezirk%C3%B6pr%C3%BC Erişim Tarihi: 20/02/2024.
• Aydın, A., & Dengiz, O. 2020. Sürdürülebilir arazi yönetimi için arazi değerlendirmesi çalışması; Samsun-Kavak İlçesinde örnek bir çalışma. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(1), 1-17.
• Aytop, H., & Şenol, S. 2022a. The effect of different land use planning scenarios on the amount of total soil losses in the Mikail Stream Micro-Basin. Environmental Monitoring and Assessment, 194(5), 321.
• Aytop, H., & Şenol, S. 2022b. Farklı Ana Materyaller Üzerinde Oluşmuş Mikail Çayı Mikro Havzası Toprakları. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(1), 85-96.
• Chen, J. 2007. Rapid urbanization in China: A real challenge to soil protection and food security. Catena, 69(1), 1-15.
• Çelik, P. ve Dengiz, O. 2018. Akselendi Ovası tarım topraklarının temel toprak özellikleri ve bitki besin elementi durumlarının belirlenmesi ve dağılım haritalarının oluşturulması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(1): 9-18.
• Demir, M., Demircioğlu Yıldız, N., Bulut, Y., Yılmaz, S., Özer, S. 2011. Alan Kullanım Planlamasında Potansiyel Tarım Alanlarının Ölçütlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Yöntemi ile Belirlenmesi (İspir Örneği). Iğdır Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(3): 77-86.
• Dengiz, O., Özdemir, N., Öztürk, E., Yakupoğlu, T. 2009. Doğu Karadeniz Bölgesi Fındık Arazilerinin Tarımsal Kullanıma Uyguluk Sınıflarının Belirlemesi, Pilot Çalışma; Ünye-Tekkiraz Beldesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3), 174-183.
• Dengiz, O., Sarıoğlu, F. 2011. Samsun İlinin Potansiyel Tarım Alanlarının Genel Dağılımları ve Toprak Etüd Ve Haritalama Çalışmalarının Önemi, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (3), 241-253.
• Dengiz, O., Usul, M., Keçeci, M. 2006. Atatürk Orman Çiftliği Arazilerinin Tarımsal Kullanım Durumlarının Değerlendirilmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1), 55-64.
• Erpul, G., Saygın, S.D., Samray, H., Pınar, M.Ö., Şengören, A. 2014. FAO- Arazi Kullanım Planlamasının Esasları (Birleşmiş milletler Gıda ve Tarım Örgütü- Roma, 1993). Ankara Üniversitesi Yayınları. Yayın No:439.ISBN:978-605-84875-0-5.
• Everest. T., Özcan, H. 2016. Çanakkale İli Karamenderes Alt Havzası Taşkın Ovasının Çeltik Yetiştiriciliğine Uygunluğunun Arazi Değerlendirmesi. Toprak Su Dergisi. 5(2): (18-24).
• FAO 1977. A Framework for Land Evaluation, International Institute for Land Rec lamation and Improvement/ILRI, Publication 22, Vageningen, The Netherlands, (87 s.).
• George, H. 2005. An overview of land evaluation and land use planning at FAO. FAO (ed.). Rome: FAO.
• Hossain, A., Krupnik, T. J., Timsina, J., Mahboob, M. G., Chaki, A. K., Farooq, M., … & Hasanuzzaman, M. 2020. Agricultural land degradation: processes and problems undermining future food security. In Environment, climate, plant and vegetation growth (pp. 17-61). Cham: Springer International Publishing.IPCC, 2022. Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. https://www.ipcc.ch/.
• Kaya, N. S., Turan, İ. D., Dengi̇z, O., & Saygin, F. (2020). Farklı konumsal çözünürlüğe sahip uydu görüntüleri kullanarak CORINE arazi örtüsü/arazi kullanım sınıflarının belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 207-218.
• Khan, M. S. N., Khan, M. M. A. 2014. Land suitability analysis for sustainable agricultural land use planning in Bulandshahr District of Uttar Pradesh. International J. of Scientific and Res. Publications, 4, 1-11.
• Maddahi Z., Jalalian A., Kheirkhah Zarkesh M.M., Honarjo N. 2017. Land suitability analysis for rice cultivation using a GIS-based fuzzy multi-criteria decision making approach: central part of Amol District, Iran. Soil & Water Res. 12: 29−38.
• Malhi, G. S., Kaur, M., & Kaushik, P. 2021. Impact of climate change on agriculture and its mitigation strategies: A review. Sustainability, 13(3), 1318.
• Montgomery, B., Dragićević, S., Dujmović, J., & Schmidt, M. 2016. A GIS-based Logic Scoring of Preference method for evaluation of land capability and suitability for agriculture. Computers and Electronics in Agriculture, 124, 340-353.
• Öztekin, T., Susam, T., Gerçekçioğlu, R. 2008. Tokat Kazaova Arazilerinin Şeftali Yetiştiriciliğine Uygunluklarının Coğrafi Bilgi Sistemi Yardımıyla Belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 5 (2).
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Sağlam, M., Erkoçak, A., Türkmen, F. 2017. Mapping and assessment-based modeling of soil fertility differences in the central and eastern parts of the Black Sea region using GIS and geostatistical approaches. Arabian Journal of Geoscience, 1045: 1-9. DOI 10.1007/s12517-016-2819-6.
• Saygın, F., & Dengiz, O. 2023. Detailed soil mapping and classification study for sustainable agricultural land management; Samsun-Vezirköprü example. Soil Studies, 12(1), 40-53.
• Saygın, F., Aytop, H., Dengiz, O., Koç, Y., & İmamoğlu, A. 2023. Yarı Kurak Ekolojik Koşullara Sahip Toprakların Verimlilik Özelliklerine Yönelik Konumsal Dağılımlarının Belirlenmesi; Samsun-Vezirköprü Örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(2), 131-151.
• Şenol, S. ve Tekeş, Y. 1995. Arazi değerlendirme ve arazi kullanım planlaması amacıyla geliştirilmiş bir bilgisayar modeli. I. Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu. Ankara.
• Tunçay, T., Saygın, F., İmamoğlu, A., Dengiz, O., Keçeci, M., Usul, M., & Başkan, O. 2021. Yarı Kurak Ekolojik Koşullar Altında Tarımsal Arazi Kullanım Planlamasının Hazırlanması: Ankara-Kalecik Örneği. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2), 339-358.
• Turan, M., Dengiz, O., & Turan, D, İ. 2018. Samsun İlinin Newhall Modeline Göre Toprak Sıcaklık ve Nem Rejimlerinin Belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 131-142. Doi: 10.19159/tutad.382340
• Van Wambeke AR. 2000 The Newhall Simulation Model for Estimating Soil Moisture and Temperature Regimes. Ithaca, N.Y., Washington, DC: Department of Crop and Soil Sciences, U.S. Departmanet of Agriculture.
• Yüksel, A., Meral, A., Demir, Y., & Eroğlu, E. 2018. Yamaç Mikrohavzası’nda (Bingöl) Arazi Kullanımı Durumunun CBS ile Belirlenmesi ve Agro-Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(3), 236-244.
• Zhou, Y., Li, X., & Liu, Y. 2021. Cultivated land protection and rational use in China. Land Use Policy, 106, 105454.

Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Cited By

Karlılık endeks değerleri dikkate alınarak tarımsal arazi uygunluk sınıflarının değerlendirilmesinde ekonomik ve ekolojik yaklaşım

Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi https://doi.org/10.33409/tbbbd.1477325

Download or read online: Click here