12 Yaş Öğrencilerine Çevre Dostu Sürdürülebilir Tarımsal Mücadeleye Farkındalık Kazandırılmasında Çanakkale Örneği

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 431 – 441, 30.04.2024

Hanife Yandayan Genç , Mehmet Ali Gündoğdu , Ceren Saran , Arzu Bayındır

https://doi.org/10.30910/turkjans.1436975

Öz

Zeytin (Olea europaea L.), hem yağ üretimi hem de sofralık tüketim amacıyla yaygın olarak yetiştirilen, sağlık için önemi ve yüksek ekonomik değeri nedeniyle ilgi çeken ve çok önemli bir besin kaynağıdır. Bu çalışmanın amacı, 12 yaş öğrencilerine zeytin, zeytin sineği ve zeytinyağı hakkında bilgiler verilerek öğrencilerin, sürdürülebilir tarımsal faaliyetlere farkındalık kazandırılması ve tarımsal üretime özendirilmesidir. TÜBİTAK tarafından desteklenen ‘‘Bahçeden soframıza zeytinin serüveni: Çevre dostu sürdürülebilir tarımsal bir dönüşle markalaşan ürünler zeytinyağ fabrikasında uygulamalar’’ alt konulu etkinlik kapsamında 2022 yaz döneminde, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nde, 12 yaş öğrencilerin katılımıyla ‘‘Sihirli Dünyalara Açılan Kapılar-Yaz Bilim Kampı-2022’’ gerçekleştirilmiştir. Etkinlikte öğrencilere zeytin ağacının tarihçesi, zeytin ve zeytinyağı üretimi, zeytinin ana zararlısı olan zeytin sineği ve mücadelesi için OLİPE tuzaklarının hazırlanması ile zeytin fidanı dikimi hakkında bilgiler verilmesinin ardından 17 Zeytinyağı Fabrikası’nda zeytinyağı duyusal tadım değerlendirilmesi gerçekleştirilmiştir. Etkinlik sonunda 21 maddeden oluşan bir anket düzenlenmiştir. Ankete, I. grupta 24, II. grupta 24 kişi olmak üzere toplamda 48 öğrenci katılmıştır. Anket sonuçları Microsoft Excel ve SAS JMP istatistik programı ile değerlendirilmiştir. Etkinliğe katılan I. grup öğrencilerinin %91.67’si, II. grup öğrencilerinin ise %95.83’ü zeytinyağının kalitesinin ‘‘tadım testi’’ ile koklayarak ve tadarak anlaşılabileceği görüşüne katıldıklarını belirtmiştir. I. gruptaki öğrencilerin %100’ü, II. gruptaki öğrencilerin ise %95.83’ü zeytinin sofralık ve yağlık çeşitlerinin bulunduğuna ve I. gruptaki öğrencilerin %100’ü, II. gruptaki öğrencilerin %87.50’si zeytin ağaçlarında görülen en önemli tarımsal zararlının zeytin sineği olduğunu belirtmişlerdir. Çalışma sonucunda, erken yaşlarda kazanılan çevre ve tarım bilinci sayesinde sürdürülebilir bir farkındalığın temellerinin atılmasına yarar sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

zeytin, zeytinyağı, zeytin sineği, TÜBİTAK, Yaz Bilim Kampı

Etik Beyan

Etik Kurul belgesine gerek yoktur.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK tarafından desteklenen 122B767 no’lu desteklenmiştir.

Proje Numarası

122B767

Teşekkür

Çalışma, TÜBİTAK tarafından desteklenen 122B767 no’lu proje kapsamında “Bahçeden soframıza zeytinin serüveni: Çevre dostu sürdürülebilir tarımsal bir dönüşümle markalaşan ürünler zeytin yağ fabrikasında uygulamalar” alt konulu etkinliğin bir kısmını oluşturmaktadır. Çalışma, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi tarafından düzenlenen 3. Çanakkale Tarımı Sempozyumu’nda (16-18 Kasım 2022) özet bildiri olarak sunulmuştur.

Kaynakça

• Adelson, J.L., McCoach, D.B. 2010. Measuring the mathematical attitudes of elementary students: the effects of a 4-point or 5-point likert-type scale. Educational and Psychological Measurement, 70: 796-807.
• Akhan, O. 2020. Sınıf Öğretmenlerinin Tarih Konularının Öğretimine Yönelik Görüşleri. International Primary Educational Research Journal, 4(1), 72-80.
• Ata, B. 2017. İlkokul düzeyinde tarih öğretimi. Turkish History Education Journal, 6(2), 469-481.
• Ateşoğlu, İ., Türkkahraman, M. 2009. Çocukların Tüketici Olarak Sosyalleşmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 215-228.
• Balschweid, M.A., Thompson, G.W., Cole, R.L. 2000. Agriculture and science integration: A pre-service prescription for contextual learning. Journal of Agricultural Education, 41(2),36-45.
• Bartolini, G., Petruccelli, R. 2002. Classification, Origin, Diffusion and History of the Olive, Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
• Bayburt Üniversitesi. 2023. Sürdürülebilirliğin Geleceği Olan Çocukları, Sürdürülebilir Tarımla Buluşturduk. https://bayburt.edu.tr (Erişim tarihi:26.08.2023).
• Buldur, S., Bursal, M., Yücel, E., Yalçın Erik. 2018. Disiplinler Arası Bir Doğa Eğitimi Projesinin Ortaokul Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Duyuşsal Özelliklerine ve Çevre Bilinçlerine Etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (5), 284-303.
• Corallo, A., Latino, M.E., Menegoli, M., Spennato, A. 2019. A Survey to Discover Current Food Choice Behaviors. Sustainability, 11: 5041.
• Cronquist, A. 1981. An Integrated System of Classification of Flowering Plants, NY: Columbia University Press.
• Çukur, D., H. Özgüner. 2008. “Kentsel Alanda Çocuklara Doğa Bilinci Kazandırmada Oyun Mekânı Tasarımının Rolü”. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, C. II: 177-187.
• Daane, K.M., Johnson, M.W. 2010. Olive fruit fly: Managing an ancient pest in modern times. Annual Review of Entomology, 55: 151–169.
• Daud, K.A.M., Khidzir, N.Z., Ismail, A.R., Abdullah, F.A. 2018. Validity and reliability of instrument to measure social media skills among small and medium entrepreneurs at Pengkalan Datu River. International Journal of Development and Sustainability,7(3), 1026-1037.
• Genç, H., Nation, J.L. 2008. Maintaining Bactrocera oleae (Gmelin.) (Diptera: Tephritidae) colony on its natural host in the laboratory. Journal of Pest Science, 81: 167–174.
• Saran, C., Genç, H. 2021. Age-Stage, Two-Sex Life Table of The Diamondback Moth, Plutella xylostella (Linnaeus, 1758) (Lepidoptera: Plutellidae) on Different Brassicaeous Plants. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 8(3): 615-628, 2021.
• Saran, C., H.Y. Genç. 2022. Rearing of the Diamondback Moth, Plutella xylostella L. (Lepidoptera:Plutellidae) on Different Artificial Diets in the Laboratory Conditions. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 9(3): 714–733.
• Genç Yandayan, H, Bayındır, A., Saran, C. 2023. Çanakkale’de 12 Yaş Öğrencilerinin İpekböceği, Bombyx mori L. (Lepidoptera: Bombycidae)’ne Karşı Farkındalık Kazandırılması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 10(4): 1172–1180.
• Griethuijsen, R. A. L. F., Eijck, M. W., Haste, H., Brok, P. J., Skinner, N. C., Mansour, N., Gencer, A.S., BouJaoude, S. 2014. Global patterns in students’ views of science and interest in science. Research in Science Education, 45(4), 581–603.
• Güler, T. 2009. Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
• Gürbüz, S., Şahin, F. 2016. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (3.Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• IOC., 2023. International Olive Oil Council. https://www.internationaloliveoil.org/. (Erişim tarihi: 23.08.2023).
• Kakani, E.G., Mathiopoulos, K.D. 2008. Organophosphosphate resistance-related mutations in the acetylcholinesterase gene of Tephritidae. Journal of Applied Entomology, 132: 762–771.
• Kapellakis, I.E., Tsagarkis, K.P., Crowther, J.C. 2008. Olive oil history, production and by-product management. Reviews in Environmental Science and Biotechnology, 7:1–26.
• Köşker, N. 2020. Öğretmen Adaylarının Doğa Eğitimine İlişkin Görüşleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 215 – 243.
• Malcolm, P. 2011. “History of olive trees”. Ezine Articles. Available from http://ezinearticles.com/?History-Of-Olive-Trees&id=368070.
• Malecki, C.L., Israel, G.D., Toro, E. 2004. Using "Ag in the Classroom" curricula: Teachers' awareness, attitudes and perceptions of Agricultural literacy. Universiy of Florida Ifas Extension.
• Marziana, A., Mahidin, M., Maulan, S. 2012. Understanding Children Preferences of Natural Environment as a Start for Environmental Sustainability. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 38:324 – 333.
• Müller, F.A., Dias, N.P., Gottschalk, M.S., Garcia, F.R.M., Nava, D.E. 2019. Potential distribution of Bactrocera oleae and the parasitoids Fopius arisanus and Psyttalia concolor, aiming at classical biological control. Biological Control. 132: 144–151.
• Nardi, F., Carapelli, A., Dallai, R., Roderick, G.K., Frati, F. 2005. Population structure and colonization history of the olive fly, Bactrocera oleae (Diptera, Tephritidae). Molecular Ecology, 14: 2729–2738.
• Özkaya, M. T., Ulaş, M., Çakır, E. 2009. “Zeytin Ağacının Anavatanı ve Tarihçesi. “Zeytinyağı” (Göğüş, F., Özkaya, M. T., Ötleş, S.) Eflatun Yayınevi, ISNB no: 978-605-4160-04-4, Ankara”.
• Sarakomenos, DS. 1930. I Elliniki Elaia. (The greek olive), vol II. Pyrsos Publ., Athens, Greece (in Greek).
• Tsitsipis, J.A. 1977. Effect of constant temperatures on the eggs of the olive fruit fly, Dacus oleae (Diptera: Tephritidae). Annales de Zoologie Ecologie Animale, 9:133-139.
• Turan, İ., Şimşek, Ü., Aslan, H. 2015. Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert-Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30: 186-203.
• TÜİK., 2023. Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye sofralık ve yağlık zeytin verimi. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi:23.08.2023).
• Uylaşer, V., Yıldız, G. 2014. The Historical Development and Nutritional Importance of Olive and Olive Oil Constituted an Important Part of the Mediterranean Diet. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 54:1092–1101.
• Vaselinoska, S., Petrovska, S., Zivanovic, J. 2010. How to help children understand and respect nature. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2: 2244-2247.
• Zamora, R., Alaiz, M., Hidalgo, F. J. 2001. Influence of cultivar and fruit ripening on olive (Olea europaea) fruit protein content, composition, and antioxidant activity. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 49: 4267–4270.

Raising Awareness to 12 Year Old Students for Environmentally Friendly Sustainable Agricultural Management as Çanakkale Case Study

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 431 – 441, 30.04.2024

Hanife Yandayan Genç , Mehmet Ali Gündoğdu , Ceren Saran , Arzu Bayındır

https://doi.org/10.30910/turkjans.1436975

Öz

The olive (Olea europaea L.) is a very important food source that is widely cultivated for oil production and table consumption, attracting attention due to its importance for health and high economic value. The aim of the study is to raise awareness of sustainable agricultural activities and to encourage agricultural production by given information to 12-year-old students about olive, olive fly and olive oil. Financially supported by TÜBİTAK within the scope of the sub-theme “The adventure of olives from the garden to our table: Products that become branded with an environmentally friendly sustainable agricultural products, a workshop in the olive oil factory”, in summer term of 2022, at Çanakkale Onsekiz Mart University, with the participation of 12-year-old students, “Doors Opened to Magical World-Summer Science Camp-2022” has been carried out. In the event, students were given information about the history of the olive tree, the production of olive and olive oil, the preparation of OLİPE traps to control the olive fly, which is the main pest of olive fruits, and planting olive nursery plant then an olive oil tasting test was conducted at 17 Olive Oil Factory. At the end of the activity, a questionnaire consisted of 21 items was organized. A total of 48 students participated in the questionnaire, 24 people in group I and 24 people in group II. The results were evaluated with the SAS JMP statistical program. The students of 91.67% of the group I and 95.83% of the group II agreed that the quality of olive oil can be understood by smelling and tasting based on “taste test”. The students participated in the event stated that 100% from group I and 95.83% from group II stated that there were table fruit and olive oil varieties of olive, and the students of 100% from group I and 87.50% of group II stated that the most important agricultural pest on olive trees is the olive fly. As a result, this study may provide the awareness to sustainable agriculture and enviroment by recognized sustainable awareness in the early aged

Anahtar Kelimeler

olive, oliveoil, olivefly, TÜBİTAK, Summer science camp

Proje Numarası

122B767

Kaynakça

• Adelson, J.L., McCoach, D.B. 2010. Measuring the mathematical attitudes of elementary students: the effects of a 4-point or 5-point likert-type scale. Educational and Psychological Measurement, 70: 796-807.
• Akhan, O. 2020. Sınıf Öğretmenlerinin Tarih Konularının Öğretimine Yönelik Görüşleri. International Primary Educational Research Journal, 4(1), 72-80.
• Ata, B. 2017. İlkokul düzeyinde tarih öğretimi. Turkish History Education Journal, 6(2), 469-481.
• Ateşoğlu, İ., Türkkahraman, M. 2009. Çocukların Tüketici Olarak Sosyalleşmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 215-228.
• Balschweid, M.A., Thompson, G.W., Cole, R.L. 2000. Agriculture and science integration: A pre-service prescription for contextual learning. Journal of Agricultural Education, 41(2),36-45.
• Bartolini, G., Petruccelli, R. 2002. Classification, Origin, Diffusion and History of the Olive, Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
• Bayburt Üniversitesi. 2023. Sürdürülebilirliğin Geleceği Olan Çocukları, Sürdürülebilir Tarımla Buluşturduk. https://bayburt.edu.tr (Erişim tarihi:26.08.2023).
• Buldur, S., Bursal, M., Yücel, E., Yalçın Erik. 2018. Disiplinler Arası Bir Doğa Eğitimi Projesinin Ortaokul Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Duyuşsal Özelliklerine ve Çevre Bilinçlerine Etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (5), 284-303.
• Corallo, A., Latino, M.E., Menegoli, M., Spennato, A. 2019. A Survey to Discover Current Food Choice Behaviors. Sustainability, 11: 5041.
• Cronquist, A. 1981. An Integrated System of Classification of Flowering Plants, NY: Columbia University Press.
• Çukur, D., H. Özgüner. 2008. “Kentsel Alanda Çocuklara Doğa Bilinci Kazandırmada Oyun Mekânı Tasarımının Rolü”. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, C. II: 177-187.
• Daane, K.M., Johnson, M.W. 2010. Olive fruit fly: Managing an ancient pest in modern times. Annual Review of Entomology, 55: 151–169.
• Daud, K.A.M., Khidzir, N.Z., Ismail, A.R., Abdullah, F.A. 2018. Validity and reliability of instrument to measure social media skills among small and medium entrepreneurs at Pengkalan Datu River. International Journal of Development and Sustainability,7(3), 1026-1037.
• Genç, H., Nation, J.L. 2008. Maintaining Bactrocera oleae (Gmelin.) (Diptera: Tephritidae) colony on its natural host in the laboratory. Journal of Pest Science, 81: 167–174.
• Saran, C., Genç, H. 2021. Age-Stage, Two-Sex Life Table of The Diamondback Moth, Plutella xylostella (Linnaeus, 1758) (Lepidoptera: Plutellidae) on Different Brassicaeous Plants. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 8(3): 615-628, 2021.
• Saran, C., H.Y. Genç. 2022. Rearing of the Diamondback Moth, Plutella xylostella L. (Lepidoptera:Plutellidae) on Different Artificial Diets in the Laboratory Conditions. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 9(3): 714–733.
• Genç Yandayan, H, Bayındır, A., Saran, C. 2023. Çanakkale’de 12 Yaş Öğrencilerinin İpekböceği, Bombyx mori L. (Lepidoptera: Bombycidae)’ne Karşı Farkındalık Kazandırılması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 10(4): 1172–1180.
• Griethuijsen, R. A. L. F., Eijck, M. W., Haste, H., Brok, P. J., Skinner, N. C., Mansour, N., Gencer, A.S., BouJaoude, S. 2014. Global patterns in students’ views of science and interest in science. Research in Science Education, 45(4), 581–603.
• Güler, T. 2009. Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
• Gürbüz, S., Şahin, F. 2016. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (3.Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• IOC., 2023. International Olive Oil Council. https://www.internationaloliveoil.org/. (Erişim tarihi: 23.08.2023).
• Kakani, E.G., Mathiopoulos, K.D. 2008. Organophosphosphate resistance-related mutations in the acetylcholinesterase gene of Tephritidae. Journal of Applied Entomology, 132: 762–771.
• Kapellakis, I.E., Tsagarkis, K.P., Crowther, J.C. 2008. Olive oil history, production and by-product management. Reviews in Environmental Science and Biotechnology, 7:1–26.
• Köşker, N. 2020. Öğretmen Adaylarının Doğa Eğitimine İlişkin Görüşleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 215 – 243.
• Malcolm, P. 2011. “History of olive trees”. Ezine Articles. Available from http://ezinearticles.com/?History-Of-Olive-Trees&id=368070.
• Malecki, C.L., Israel, G.D., Toro, E. 2004. Using "Ag in the Classroom" curricula: Teachers' awareness, attitudes and perceptions of Agricultural literacy. Universiy of Florida Ifas Extension.
• Marziana, A., Mahidin, M., Maulan, S. 2012. Understanding Children Preferences of Natural Environment as a Start for Environmental Sustainability. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 38:324 – 333.
• Müller, F.A., Dias, N.P., Gottschalk, M.S., Garcia, F.R.M., Nava, D.E. 2019. Potential distribution of Bactrocera oleae and the parasitoids Fopius arisanus and Psyttalia concolor, aiming at classical biological control. Biological Control. 132: 144–151.
• Nardi, F., Carapelli, A., Dallai, R., Roderick, G.K., Frati, F. 2005. Population structure and colonization history of the olive fly, Bactrocera oleae (Diptera, Tephritidae). Molecular Ecology, 14: 2729–2738.
• Özkaya, M. T., Ulaş, M., Çakır, E. 2009. “Zeytin Ağacının Anavatanı ve Tarihçesi. “Zeytinyağı” (Göğüş, F., Özkaya, M. T., Ötleş, S.) Eflatun Yayınevi, ISNB no: 978-605-4160-04-4, Ankara”.
• Sarakomenos, DS. 1930. I Elliniki Elaia. (The greek olive), vol II. Pyrsos Publ., Athens, Greece (in Greek).
• Tsitsipis, J.A. 1977. Effect of constant temperatures on the eggs of the olive fruit fly, Dacus oleae (Diptera: Tephritidae). Annales de Zoologie Ecologie Animale, 9:133-139.
• Turan, İ., Şimşek, Ü., Aslan, H. 2015. Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert-Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30: 186-203.
• TÜİK., 2023. Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye sofralık ve yağlık zeytin verimi. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi:23.08.2023).
• Uylaşer, V., Yıldız, G. 2014. The Historical Development and Nutritional Importance of Olive and Olive Oil Constituted an Important Part of the Mediterranean Diet. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 54:1092–1101.
• Vaselinoska, S., Petrovska, S., Zivanovic, J. 2010. How to help children understand and respect nature. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2: 2244-2247.
• Zamora, R., Alaiz, M., Hidalgo, F. J. 2001. Influence of cultivar and fruit ripening on olive (Olea europaea) fruit protein content, composition, and antioxidant activity. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 49: 4267–4270.

Toplam 37 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here