| Tez Künye | Durumu | ||
| Çağdaş Türk sanatında performans / Performance in the contemporary Turkısh art Yazar:A. GÖKNUR GÜRCAN Danışman: DOÇ. DR. ZEYNEP YASA YAMAN Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Dizin:Modern sanat = Modern art ; Performans = Performance ; Performans sanatı = Performance art ; Türk sanatı = Turkish art | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2003 225 s. | ||
| ÖZET Sanatçıların seyirci önünde veya videonun olanaklarını kullanarak, kavramsal alt yapıyla gerçekleştirdikleri eylemleri tanımlayan performans sanatı, kesin tanımı ve sınırlan olmayan bir sanat biçimidir. Sanatçının bireysel deneyimleri ile oluşturulan bir sunum olarak performans sanatı, sosyolojik bir içeriğe sahiptir. Performans seyircisi dolaylı olarak işi yönlendirmekte ve içine girmektedir. Disiplinlerarası olması yanında kültürlerarası bir sanat olan performans, sonucu önceden bilinemeyen bir açık yapıt niteliği taşır. Çağdaş Türk Sanatında Performans başlıklı çalışmamızda performans sanatının 1970’lerde ivme kazanan Avrupa ve ABD kaynaklı süreci incelenmiş, Türkiye’deki performans sanatı oluşumları tarihsel bir perspektif ile tartışılarak çağdaş sanatımızdaki yeri açısından görünür kılınmaya çalışılmıştır. Performans sanatının kökenleri, 1900’lü yılların başlarında sanatçıların yaptıkları gösterilerde aranmıştır. 1940’lı yıllardan sonra Avrupa dışına da taşarak gelişmeye devam eden ve disiplinlerarası bir anlayış kazanan sanatçı aksiyonları 1970’li yılların başlarına kadar çeşitli isimlerle değerlendirilmiştir. 1970’li yılların başlarında kendinden önceki sanatçı aksiyonlarını da içeren bir sanat biçimi olarak sanat yazınına giren performans sanatı, günümüze kadar sosyolojik ve teknolojik değişim ve gelişimlere koşut olarak farklılaşarak gelişebilmiştir. Batıda 1900’lü yılların başında avant-garde sanatçıların toplumsal, siyasal, eleştirel, kışkırtıcı ve geleneksel sanatın kurallarım yıkıcı yaklaşımlarla gerçekleştirdikleri gösterilerin başlangıcı oluşturduğu performans sanatı, 1930’lu yılların ortalarından başlayarak dans, müzik, tiyatro ile iç içe girmiş, disiplinlerin sınırlarını aşmaya çalışan, disiplinlerarası eylemlere dönüşmüştür. Daha sonraki yıllarda Amerika, Avrupa, Japonya ve Avustralya gibi farklı coğrafyalarda farklı koşul ve kültürlerin etkisiyle gelişimine devam etmiştir.u Türkiye’de Performans sanatını hatırlatan örnekler, 1960’lı yıllarda Akademi’ de yapılan dersler kapsamında gözlenmeye başlanmıştır. Daha çok eğitimsel amaçlı yapılan bu eylemler, 1960’lı yılların başından itibaren yaklaşık yedi yıl devam etmiş ve çağrılı olan seyirciye sunulmuştur. Ancak plastikten uzaklaşılmadan yapılan bu eylemler, minimum düzeyde de olsa disiplinlerarası bir etkileşim gösterir. 1970’li yıllarda daha çok protesto amaçlı ve tiyatro disipliniyle yakın duran örnekler ise sınırlıdır. 1980’li yıllarda yine MSÜ GSF içindeki grupların vermiş olduğu örnekler ile gelişimini devam ettiren performans sanatı, 1990’lı yıllarda eğitim kurumlan dışına çıkmış alternatif sanat etkinlikleri, festivaller ve çeşitli organizasyonlar yanında uluslararası sanat etkinliklerinde yer almaya başlamıştır. 1990’lı yılların İkinci yansından itibaren sadece performans sanatına yer veren etkinlikler düzenlenmiştir. Çalışmamızda Türkiye’deki performans sanatı örnekleri, müzik, tiyatro, şiir, video, internet gibi disiplinlerle kurduğu interaktif ilişkiler açısından, kronolojik olarak çeşitli başlıklar altında değerlendirilmiş, ulaşılabilen performans sanatı örnekleri kataloglanmaya çalışılmıştır. | |||
| m SUMMARY Performance art, which describes the activities realized by artists in the frame of conceptual background in front of audience or utilizing video, is a branch of art having no exact definition and borders. Performance art, being a presentation generated via the individual experiences of the artist, possesses a sociological content. The audience of performance influences the work indirectly and involve in it. Performance art, being intercultural as well as being interdisciplinary, bears a quality of an open work whose outcomes cannot be estimated. In the present study titled Performance in the Contemporary Turkish Art, the European and American oriented process, which reached its peak in the 1970s, has been investigated. In addition, the trends of performance art in Turkey have been attempted to be highlighted in terms of their significance in our contemporary art through a discussion with a historical viewpoint. The roots of performance art have been considered to occur in demonstrations carried out by artists in early 1900s. The artistic actions which continued to improve after 1940s and gained an interdisciplinary insight have been handled under various names. Performance art, which gained a place in art literature in early 1970s as a branch of art containing artist action before itself, has progressed by changing along with sociological and technological changed and developments up to now. Since mid 1930s, performance art, which, in early 1900s, originated the demonstrations realized with sociological, political, critical and provocative approaches of avant-garde artists in the West, has become interwoven with dance, music and theatre. Thus, it turned out to be interdisciplinary actions having an attempt to go beyond the frames of disciplines. In the following years, this branch of art went on developing in effect of various conditions and cultures of different geographies such as America, Europe, Japan and Australia.IV The examples that remind performance art was begun to be examined within the courses held in the Academia in 1960s. These studies which were exclusively held for educational purposes continued for seven years and were presented to the invited audience. However, these actions which have been done without giving up the use of plasticity have an interdisciplinary interaction even at minimum level. In 1970s, on the other hand, the examples which particularly had the purpose of protesting and similar standpoints with the discipline of theatre were limited in number. The performance art which maintained its development through examples given by the groups in MSÜ GSF in 1980s went beyond the educational institutions and found its place in alternative art activities, festivals, various other organizations and also international art activities in 1990s. Since the 1990s’ second half onwards, the activities only displaying performance art has begun to be organized. In our thesis, the performance art examples in Turkey have been analyzed chronologically and under various headings in terms of their interactive relationships with the disciplines such as music, theatre, poetry, video and internet. The available performance art examples have been tried to be catalogued. | |||