ABBÂD b. ZİYÂD b. EBÛ SÜFYÂN (عباد بن زياد بن أبي سفيان; ö. 100/718) Emevî kumandanı.
Müellif: Hakkı Dursun Yıldız
Künyesi Ebû Harb’dir; ne zaman doğduğu bilinmemektedir. Babası Ziyâd’ın Muâviye’ye karşı direnmesi üzerine, Basra valisi tarafından kardeşleri Ubeydullah ve Abdurrahman’la birlikte rehin alındı. Ziyâd 53 (673) yılında ölünce Muâviye tarafından Sicistan valiliğine getirildi. Bu sırada bazı fetihlerde bulundu ve Kandehar’ı zaptetti. Yezîd halife olunca Sicistan valiliğinden azledildi. Yezîd’in ölümünü takip eden karışıklıklar sırasında kardeşi Ubeydullah ile birlikte Dımaşk’a gelen Abbâd, Mervân b. Hakem’in halife olması fikrini destekledi ve Mercirâhit Savaşı’na (684) birlik kumandanı olarak katıldı. Daha sonra Dûmetülcendel’e çekilmek istedi, fakat Muhtâr’ın gönderdiği bir birlikle savaşmak zorunda kaldı. Bu savaşı kazanan Abbâd’ın Halife Abdülmelik devrinde başka bir olaya karışmadığı anlaşılmaktadır. Halife Velîd, kardeşi Süleyman’ı veliahtlıktan azlederek oğlu Abdülaziz’i veliaht tayin etmek isteyince, Abbâd’ın onu bu fikrinden vazgeçirmeğe çalıştığı söylenir. Büyük bir ihtimalle 100 (718) yılında öldü.
BİBLİYOGRAFYA
Halîfe b. Hayyât, et-Târîḫ (nşr. Ekrem Ziyâ el-Ömerî), Necef 1386/1967, s. 206, 254.
İbn Kuteybe, el-Maʿârif (Ukkâşe), s. 177.
Belâzürî, Fütûḥu’l-büldân (nşr. M. J. de Goeje), Leiden 1863-66, s. 365, 397, 434.
a.mlf., Ensâbü’l-eşrâf, V (nşr. S. D. F. Goitein), Kudüs 1936, s. 136, 267.
Taberî, Târîḫ (de Goeje), II, 179, 191-194, 196, 392, 1274.
Ebü’l-Ferec el-İsfahânî, el-Eġānî, Kahire 1285/1868, XVII, 53.
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, III, 415, 522-525.
K. V. Zetterstéen, “Abbâd”, İA, I, 8.
a.mlf., “ʿAbbād b. Ziyād”, EI2 (İng.), I, 5.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 13 numaralı sayfada yer almıştır.