ABBÂSÎ

I. Abbas, XVII. yüzyıl başlarında para sisteminde önemli düzeltme ve yenilikler yaparak yeni paralar bastırdı. Abbâsî de bu sırada basılan iki altın ve iki gümüş sikkenin adı olarak kullanıldı. Bunlar 144 ve 120 habbe ağırlığında, saf ve ağırlıklarının tam olması sebebiyle itibarî değerinin yanında gerçek kıymeti de yüksek paralardı. Gümüş abbâsîlerin değeri 200, altın abbâsîlerin değeri ise 2000 dinardı. Daha sonraki Safevî hükümdarları zamanında da bu itibarî değerleri ifade eden sikkeler abbâsî diye adlandırıldı. 1629’dan 1642 yılına kadar bütün abbâsîler 120 habbe ağırlığında idi. 1642-1666 yılları arasında gümüş abbâsîler 144 ve 120, altın abbâsîler ise yalnız 120 habbe ağırlığında basıldı. Safevî Hükümdarı Şah Süleyman zamanında (1666-1694) biri 200, diğeri 250 dinar değerinde iki tip abbâsî mevcuttu.

Osmanlı Padişahı III. Ahmed zamanında (1703-1730) Kafkasya ve Azerbaycan yeniden fethedilerek Osmanlı ülkesine katıldıktan sonra Tiflis, Tebriz ve Revan’da padişah adına basılan sikkeler de abbâsîlere çok benziyordu. 1687-1688 yıllarındaki bir para krizinden sonra altın ve gümüş abbâsîler 114 habbe ağırlığında basıldı. XVIII. yüzyıl başlarında ise savaşlar ve malî sıkıntılar yüzünden abbâsîlerin ağırlığı 1717’de 84, 1721’de de 54 habbeye kadar düşürüldü. Böylece gerçek abbâsîler artık darbedilmez olmuş, ancak eskiler özel değeriyle XX. yüzyılın başlarına kadar tedavülde kalmıştır.

BİBLİYOGRAFYA

Râşid, Târih, III, 196.

İsmâil Galib, Takvîm-i Meskûkât-ı Osmâniyye, İstanbul 1307, s. 282.

Hasan Ferîd, Nakd ve İ‘tibâr-ı Mâlî, İstanbul 1330 r./1333, I, 183.

M. Belin, Türkiye İktısadî Tarihi Hakkında Tetkikler (trc. M. Ziyâ), İstanbul 1931, s. 12.

H. L. Rabino, Coins, Medals and Seals of the Shāhs of Irān 1500-1941, Hertford 1945, s. 20-32.

a.mlf., “Coins of Shahs of Persia”, Numismatic Chronicle, 4. seri, 1915, s. 350.

P. Avery – B. G. Fragner – J. B. Simmons, “ʿAbbāsī” EIr., I, 86.