ABDÜŞEMS b. ABDÜMENÂF

Babası Abdümenâf b. Kusay, annesi Âtike bint Mürre’dir. Doğum ve ölüm tarihi bilinmeyen, hayatı hakkında fazla bilgi bulunmayan Abdüşems, Hâşim’in ikiz kardeşidir. Hâşim ile birlikte Mekke yöneticiliğini, Kâbe ve hacılara verilecek hizmetleri amcası Abdüddâr’dan almak için mücadeleye girişti ve sonunda Kureyş’in idaresini ele geçirdi. Savaşta başkumandanlık görevi demek olan kıyâdeyi böylece Abdüşemsoğulları üstlenmiş oldu. Bu görev Abdüşems’ten sonra oğlu Ümeyye’ye, nihayet Ebû Süfyân b. Harb’e intikal etmiştir.

Kardeşlerinden Muttalib, Hâşim ve Nevfel ile birlikte “ashâbü’l-îlâf” grubunu oluşturan Abdüşems ticaretle de meşgul olmuştur. Hayatının büyük bir kısmını Mekke dışında geçirdi. Ticaret anlaşmaları yapmak için Yemen’e ve Habeşistan’a gitti. Habeşistan ticaretini tekeline aldı. Mekke’de Taviy, Cefer, Rum ve Hum adlarında dört kuyu açtırdı. Abdüşems Mekke’de öldü ve Safâ tepesinin arka tarafında Ecyâd denilen yere gömüldü.

Abdüşems’in on iki çocuğu dünyaya gelmiştir. Şam’da yerleşen Abdüümeyye ve Nevfel adlı iki oğlunun dışında diğerleri Mekke’de çoğaldılar ve Abdüşemsoğulları adı altında Kureyş kabilesinin önemli ve büyük bir kolunu teşkil ettiler (bk. ABDÜMENÂF b. KUSAY). Abdüşems kabilesine mensup olanlara Abşemî (عبشمي) denilir.

BİBLİYOGRAFYA

İbnü’l-Kelbî, Cemhere (Abdüssettâr), I, 94, 148 vd.

İbn Hişâm, es-Sîre², I, 106, 131, 135, 137, 139.

İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, I, 75, 77, 79, 85.

Zübeyrî, Nesebü Ḳureyş, s. 14, 97 vd.

İbn Habîb, el-Muḥabber, s. 163, 169, 399, 456.

İbn Kuteybe, el-Maʿârif (Ukkâşe), s. 72-74.

Belâzürî, Fütûḥ (Müneccid), s. 56-57.

a.mlf., Ensâbü’l-eşrâf, I (nşr. Muhammed Hamîdullah), Kahire 1959, s. 59, 61, 63, 102; IV/1 (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1979, s. 1-2.

Müberred, Nesebü ʿAdnân, s. 2-3.

Taberî, Târîḫ (de Goeje), I, 1089, 1092.

İbn Düreyd, el-İştiḳāḳ, s. 17, 73 vd., 155, 165-167.

Hamîdullah, İslâm Peygamberi, I, 318, 477.

Kehhâle, Muʿcemü ḳabâʾili’l-ʿArab, Beyrut 1402/1982, II, 724.