Âcil, acl (عجل) kökünden, “bir şeyi zamanından önce isteyen, aceleci” kimse mânasına ism-i fâil olup “şu anda mevcut olan, hazır bulunan şey” anlamına da gelmektedir. Bu ikinci anlamda, ecl (أجل) kökünden türeyen ve “gelecekte olacak, henüz vakti gelmemiş şey” mânasına gelen âcilin (الآجل) karşıtıdır.
Acl kökünden türeyen âcil kelimesinin müennesi olan âcile (العاجلة), Arapça’da “dünya” ve “dünya hayatı” mânasına kullanılırken ecl kökünden türeyen âcilin müennesi âcile (الآجلة) de “âhiret” mânasına gelmektedir. Dünya mânasına âcile kelimesi Kur’ân-ı Kerîm’de yalnız başına zikredildiği gibi (bk. el-İsrâ 17/18; el-İnsân 76/27), âhiret kelimesiyle birlikte, onun karşıtı olarak da geçmektedir (bk. el-Kıyâme 75/20). Ayrıca acl kökünün diğer bazı müştakları yanında, “çok aceleci” mânasına mübalağalı ism-i fâil olan acûl kelimesi de insanın fıtrî bir özelliği olarak Kur’an’da zikredilmiştir (bk. el-İsrâ 17/11).
BİBLİYOGRAFYA
Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, “ecl”, “ʿacl” md.leri.
İbnü’l-Cevzî, Zâdü’l-mesîr, VIII, 441.
Kurtubî, el-Câmiʿ, X, 226; XIX, 107, 150.
Lisânü’l-ʿArab, “ecl”, “ʿacl” md.leri.
Kāmus Tercümesi, “ʿacl” md.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 326 numaralı sayfada yer almıştır.