Doğum ve ölüm tarihleri bilinmemektedir. Babasının âzatlı kölelerinden Mızraklı Süleyman Paşa ile evlendi. Bağdat’ta ilk Kölemen idaresini kuran Süleyman Paşa’nın Bağdat valiliği sırasında (1749-1762) yönetimde önemli roller oynadı. Kocasının ölümü üzerine iktidarı kaybeden Âdile Hatun, valiliğe getirilen Rakka Valisi Sâdeddin Paşa’ya ve daha sonra üç tuğ ile vali tayin edilen kocasının kethüdâsı Ali Paşa’ya karşı bir muhalefet oluşturdu. Bir ara yeniçerileri ayaklandırdığı gibi, bilhassa nüfuzlu kölemenler vasıtasıyla Ali Paşa’yı valilikten uzaklaştırarak yerine babasının kâhyası ve kız kardeşinin kocası Ömer Paşa’yı tayin ettirdi (1764).
Âdile Hatun’un Bağdat’ta kendi adını taşıyan bir camii ile kervansarayı vardır.
BİBLİYOGRAFYA
Şem‘dânîzâde, Müri’t-tevârîh (Aktepe), II/A, s. 48-49.
Resul Hâvî Efendi, Târîh-i Devhatü’l-vüzerâ ve Zeyl-i Gülşen-i Hulefâ, Bağdad 1246, vr. 80a-b, 82b.
Sâbit, Bağdad’da Kölemen Hükümetinin Teşekkülüyle İnkırâzına Dâir Risâledir, İstanbul 1292.
Cl. Huart, Histoire de Bagdad dans les temps modernes, Paris 1901, s. 153 vd.
a.mlf., “Âdile”, İA, I, 141.
a.mlf., “ʿĀdila K̲h̲ātūn”, EI2 (Fr.), I, 204.
Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, IV/2, s. 248, 366.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1988 yılında İstanbul’da basılan 1. cildinde, 382 numaralı sayfada yer almıştır.