AĞLEB el-İCLÎ

Câhiliye devrinde doğdu. İslâmiyet’i kabul ederek Medine’ye yerleşti. Hz. Peygamber’le görüşemediği için sahâbî olamadı. Hz. Ömer’in hilâfeti zamanında Sa‘d b. Ebû Vakkās’la çıktığı gazâda Kûfe’ye yerleşti ve kendisine maaş bağlandı. Muammerûndan kabul edilen Ağleb, katıldığı Nihâvend Savaşı’nda doksan yaşlarında iken şehid düştü.

Ağleb’den önce recez bahrinde en fazla üç beyit söylenirken, o ilk defa kaside tarzında uzun recezler inşad ederek bu konudaki yeniliğin öncüsü oldu. Ebü’n-Necm el-İclî ile Accâc gibi şairler Ağleb’in öncülüğünü yaptığı bu akımı devam ettirmişlerdir. Şiirlerinden bazı parçalar tabakat ve antoloji kitaplarında günümüze kadar gelmiştir. Ayrıca onun bir divanından söz ediliyorsa da bu eserine henüz rastlanmamıştır.

BİBLİYOGRAFYA

Cumahî, Fuḥûlü’ş-şuʿarâʾ, I, 135; II, 737.

İbn Kuteybe, eş-Şiʿr ve’ş-şuʿarâʾ, Beyrut 1964, II, 511.

Ebü’l-Ferec el-İsfahânî, el-Eġānî, XXI (nşr. Abdülkerîm el-Azbâvî – Mahmûd Ganîm), Kahire, ts. (Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye) ⟶ Beyrut, ts. (Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî), s. 29-35.

Âmidî, el-Müʾtelif, s. 22.

İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe (Bennâ), I, 126.

İbn Hacer, el-İṣâbe (Bicâvî), I, 98.

C. Zeydân, Âdâb (Dayf), I, 143.

Brockelmann, GAL, I, 56; Suppl., I, 90.

Sezgin, GAS, II, 163-164.

Nihad M. Çetin, Eski Arap Şiiri, İstanbul 1973, s. 67.

Ömer Ferruh, Târîḫu’l-edeb, I, 274-275.

Ch. Pellat, “al-Ag̲h̲lab al-ʿId̲j̲lī”, EI² (Fr.), I, 255.