| Tez Künye | Durumu | ||
| Aristoteles ve İbn Sînâ’da canlıların oluşumu üzerine / On the generation of animals in Aristotle and Avicenna Yazar:AHMET GÖKSU Danışman: PROF. DR. İHSAN FAZLIOĞLU Yer Bilgisi: İstanbul Medeniyet Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Felsefe Ana Bilim Dalı Konu:Biyoloji = Biology ; Felsefe = Philosophy ; Zooloji = Zoology Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2021 408 s. | ||
| Aristoteles canlıları felsefi araştırmanın konusu kılarak ve canlılar üzerine çalışmalar yaparak biyoloji bilimini teorik ve pratik olarak başlatmıştır. Canlıları farklı boyutlarda incelediği çalışmaları ondan bize intikal eden mirasın dörtte birini oluşturmasına rağmen biyolojik eserlerinin takipçileri tarafından çok çalışılmadığı görülmektedir. Aristoteles’in canlılar üzerine yaptığı çalışmaların üçü, Canlılar Üzerine Araştırmalar, Canlıların Parçaları Üzerine ve Canlıların Oluşumu Üzerine, Arapçaya tek bir başlık altında ve tek bir kitap şeklinde Kitâbü’l-Ḥayevân olarak çevrilmiştir. Aristoteles’in Kitâbü’l-Ḥayevân’ı Arapça literatürde bilinmesine ve özellikle bazı kısımlarının sıkça kullanılmasına rağmen İbn Sînâ’nın onun tamamını şerh etmesine kadar kapsamlı bir şerhi mevcut değildir. İbn Sînâ, Kitâbü’ş-Şifâ’nın et-Tabîʻiyyât bölümünün sekizinci fenninde Kitâbü’l-Ḥayevân’ı ele alır. Fakat bu ele alış salt bir özetlemenin ötesinde, Aristoteles’i zamanının tıbbi, biyolojik bilgisi ile güncelleyen bir mahiyettedir. Bahsi geçen güncelleme Kitâbü’l-Ḥayevân’ın 15-19 makaleleri arasında özellikle Canlıların Oluşumu Üzerine kısmında yoğunlaşmıştır. Tarihî ve felsefi önemine binaen seçilen bu metin mevcut edisyonu üzerinden Türkçeye çevrilmiş, Aristoteles ile mukayeseli bir biçimde felsefi-bilimsel incelemesi yapılmıştır. Görülmüştür ki İbn Sînâ bu güncelleştirme işlemi sırasında, Aristotelesçi doğa felsefesinin temel tezlerini büyük ölçüde devam ettirmiştir. Bununla beraber Aristoteles’in metninde sıkça karşılaşılan metafiziksel tartışmalar İbn Sînâ tarafından metnin gündemine alınmamıştır. Anahtar Kelimeler: Aristoteles, İbn Sînâ, Kitâbü’l-Ḥayevân, Canlıların Oluşumu Üzerine, Biyoloji, Embriyoloji, Üreme, Biyoloji Tarihi, Biyoloji Felsefesi. | |||
| Aristotle established the science of biology theoretically and practically by making living things the subject of philosophical research and by working on living things. It is seen that his biological works were not studied much by his followers, although his studies in which he examined living things in different dimensions constitute onefourth of the heritage passed down to us from him. Three of Aristotle’s studies on living things, Inquiries on Animals, On the Parts of Animals and On the Generation of Animals, have been translated into Arabic under a single title and in a single book as Kitâbü’l-Ḥayevân. Although Aristotle’s Kitâbü’l-Ḥayevân is known in Arabic literature and especially some parts of it are frequently used, there is no comprehensive commentary until Avicenna’s annotation of it in its entirety. Ibn Sînâ deals with Kitâbü’l-Ḥayevân in the eighth science of the et-Tabîʻiyyât section of Kitâbü’ş-Şifâ. However, this approach is beyond a mere summary and updates Aristotle with the medical and biological knowledge of his time. The aforementioned update focused especially on the On the Generation of Animals, among the articles 15-19 of Kitâbü’l-Ḥayevân. This text, which was chosen due to its historical and philosophical importance, was translated into Turkish through its current edition, and a philosophical-scientific analysis was made in comparison with Aristotle. It has been seen that Avicenna largely continued the basic theses of Aristotelian natural philosophy during this update process. However, metaphysical discussions frequently encountered in Aristotle’s text were not included in the agenda of the text by Avicenna. Key Words: Aristotle, Avicenna, Kitâbü’l-Ḥayevân, On the Generation of Animals, Biology, Embryology, Reproduction, History of Biology, Philosophy of Biology. | |||